Ομολογία

Διαφθορά και σιμωνεία

του Χρήστου Μπαλόγλου, οικονομολόγου

Οι δηλώσεις του Κυρίου Γιούνκερ περί διαφθοράς στην ελληνική κοινωνία με τις συνακόλουθες αναφορές στο ίδιο θέμα του Αντιπροέδρου της Κυβερνήσεως επαναφέρουν στο προσκήνιο ένα οξύ διαχρονικό πρόβλημα της ελληνικής κοινωνίας.
Αξίζει να υπενθυμίσωμε ότι το 1952 ο οικονομολόγος και Ακαδημαïκός Κυριάκος Βαρβαρέσος (1884-1957) συνέταξε το 1952 κατ’ εντολήν της Κυβερνήσεως Πλαστήρα συγκεκριμένο πρόγραμμα για την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας, η οποία προσπαθούσε να ανακάμψη μετά από δύο φονικούς πολέμους (1940-1949).
Ο ίδιος ανεδείκνυε ότι η λήψη των όποιων μέτρων οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής δεν θα είχαν επιτυχία χωρίς την πάταξη της διαφθοράς. Πβ. Κ. Βαρβαρέσου, Εκθεσις επί του ελληνικού οικονομικού προβλήματος. Αθήναι 1952 (ελληνιστί και αγγλιστί) [ανατ. εκδ. Σαββάλας, 2002, με Πρόλογο Ιω. Πεσμαζόγλου. Επιμ. Κ. Κωστή].

Το ίδιο πρόβλημα ανέδειξε πενήντα πέντε και πλέον έτη αργότερα ο Ακαδημαïκός Κ. Δρακάτος με μία σειρά βαθυστόχαστων ανακοινώσεών του στην Ακαδημία Αθηνών για την επίλυση του οικονομικού προβλήματος (Πβ. Κ. Δρακάτου, «Το πρόβλημα των συσσωρευμένων διαρθρωτικών αδυναμιών της ελληνικής οικονομίας», Πρακτικά της Ακαδημίας Αθηνών 83, τχ. Γ΄, 2008, σσ.139-150. Ιδίου, «Συμπληρωματική ανακοίνωση σχετικά με την αντιμετώπιση του οικονομικού μας προβλήματος», Πρακτικά της Ακαδημίας Αθηνών 11 Ιουνίου 2009. Ιδίου, Αίτια της κρίσεως της ελληνικής οικονομίας. Αθήνα 2010, σ. 41.

Δεν είναι άτοπο, νομίζουμε, στην σημερινή οικονομική συγκυρία να υπενθυμίσωμε ότι μία συνιστώσα της διαφθοράς αποτελεί το έγκλημα της σιμωνείας, το οποίο υπήρξε και παραμένει διαχρονικό, η Εκκλησία όμως τόσο στην αρχαία της εποχή όσο και με τις αποφάσεις των Θεοφόρων Πατέρων έχει δώσει την πρέπουσα λύση.
Οι απόστολοι Πέτρος και Ιωάννης, μετά τον λιθοβολισμό του Στεφάνου, την έναρξη «διωγμοῦ μεγάλου ἐπὶ τὴν ἐκκλησίαν τὴν ἐν Ιεροσολύμοις» (Πραξ. η΄1), «καταβάντες» από τα Ιεροσόλυμα στην Σαμάρεια, στην πρώτη οργανωμένη εκδήλωση ιεραποστολικής δραστηριότητος μετά την συγκρότηση της Εκκλησίας, την Πεντηκοστή, προς τα «έθνη», «ἐπετίθουν τὰς χεῖρας των» (Πραξ. η΄16-17) στους «βεβαπτισμένους».
Η δραστηριότητά τους προσείλκυσε το ενδιαφέρον του Σίμωνος, ο οποίος ζούσε στην Σαμάρεια «μαγεύων καὶ ἐξιστών» (Πραξ. η’ 9) και προσέτρεξε στους αποστόλους και τους ζήτησε, αντί αμοιβής, να λάβη την «ἐξουσίαν» του Αγ. Πνεύματος (Πραξ. η΄ 19).
Ο Πέτρος με την αποστομωτική απάντηση που του έδωσε -«τὸ ἀργύριόν σου συν είη εις ἀπώλειαν, ότι τὴν δωρεὰν τοῡ Θεοῡ ἐνόμισας διὰ χρημάτων κτᾱσθαι» (Πραξ. η’ 20), προσέδωσε στην πράξη του μάγου Σίμωνος την δέουσα απαξία της και κατεδίκασε την συναλλαγή για την εξαγορά πνευματικών αγαθών και χαρισμάτων.
Εκτοτε το όνομα του μάγου Σίμωνος έδωσε την ονομασία στο μισαρώτερο έγκλημα των επισκόπων και των ζητούντων το χάρισμα της ιερωσύνης και τοιουτοτρόπως σιμωνία καλείται η δωροληψία που γίνεται από μέρους των χειροτονούντων και η δωροδοκία των χειροτονουμένων (Πβ. Αρχιμ. Βασιλείου Γεωργιάδου (είτα Οικουμενικού Πατριάρχου, 1925-1929) «Παλαιόν είδος σιμωνίας κατά τον Μέγα Βασίλειον», Εκκλησιαστική Αλήθεια έτ. Β΄(15-30.1.1886) 139-142).

Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι οι Διαταγαί Αποστόλων κάνουν ειδικό λόγο για την καταδίκη της σιμωνίας και στους τρεις βαθμούς ιερωσύνης (κανών ΚΘ΄).
Την αίρεση αυτή, όπως την αποκαλεί ο πάπας Γρηγόριος προς τον Ρήγα Κάρολο καταδικάζουν ο β΄ κανών της Δ΄Οικουμενικής Συνόδου (Χαλκηδών, 8 Οκτωβρίου – 1 Νοεμβρίου 451) και οι δ΄-ε΄κανόνες της Ζ΄Οικουμενικής Συνόδου (Νίκαια 24 Σεπτεμβρίου – 13 Οκτωβρίου 787).

Συνδεδεμένο με το ανοσιούργημα της σιμωνίας είναι και το αμάρτημα της πλεονεξίας, το οποίο ο Απ. Παύλος κατατάσσει σε μία μορφή ειδωλολατρίας.
Στην Προς Γαλάτας επιστολή του (γ’ 5), ταυτίζει την πλεονεξία με την ειδωλολατρία «Νεκρώσατε ουν τὰ μέλη υμων τὰ επὶ τῆς γῆς, πορνείαν, ἀκαθαρσίαν, πάθος, ἐπιθυμίαν κακήν, καὶ τὴν πλεονεξίαν, ήτις ἐστὶν εἰδωλολατρία».
Σχολιάζοντας ο Ιωάννης Δαμασκηνός σημειώνει «Εἰδωλολατρίαν δὲ καλεῖ τὴν πλεονεξίαν, ὅτι τῷ θεῷ δουλεύειν καταλιπόντες, ἀντὶ Θεοῡ τοῖς χρήμασι δουλεύουσι» (Πβ. Χριστοδούλου, Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος «Παύλειος θεολογία και σύγχρονος ειδωλολατρία» (Βέροια 28 Ιουνίου 2006), Εκκλησία 83(7)(Ιούλιος 2006) 511-517, εδώ σ. 512.
Οι επισημάνσεις και οι σκέψεις μας αυτές αναδεικνύουν ότι στο οξύ πρόβλημα της διαχρονικής διαφθοράς η Εκκλησία έδιδε πάντα την πρέπουσα λύσι.