Ομολογία

Μητρόπολη Αττικής:

Ένα διαρκές

σκάνδαλο

αντικανονικότητας

Το 1968 ο Αρχιμανδρίτης π. Νικόδημος Γκατζιρούλης εξελέγη μητροπολίτης στην χηρεύουσα μητρόπολη Αττικής και Μεγαρίδος (ο μητροπολίτης Ιάκωβος Βαβανάτσος που ήταν Αττικής και Μεγαρίδος το 1962 εξελέγη Αθηνών και αμέσως παραιτήθηκε, έκτοτε ήταν πρώην Αθηνών, έτσι άλλωστε υπέγραφε).

Ποτέ δεν το φανταζόταν ο νέος τότε μητροπολίτης ότι η διοίκηση της ελλαδικής Εκκλησίας θα παρεκτρεπόταν τόσο πολύ από τις επιταγές των Κανόνων της Εκκλησίας (ακόμα και από αυτό το κοσμικό δίκαιο) στις αποφάσεις που θα έπαιρνε για την Μητρόπολη αυτή.

Μετά από οκτώ χρόνια επίμοχθης διακονίας του Αττικής και Μεγαρίδος Νικοδήμου στη μητρόπολή του, και με την ανάρρηση του Σεραφείμ στον αρχιεπισκοπικό θρόνο, το κλίμα στα εκκλησιαστικά πράγματα άλλαξε. Ο Σεραφείμ χρησιμοποιώντας την στενή φιλία του πρωτοστατούντος στην β΄ φάση της δικτατορίας Ιωαννίδη, άρχισε, με τη χρήση Συντακτικών Πράξεων και Νομοθετικών Διαταγμάτων, να επιβάλει τα θελήματά του στην Εκκλησία της Ελλάδος. Να επιβάλει, με την βοήθεια της Πολιτείας, τις αντικανονικές του πράξεις στην Εκκλησία.

Πρώτη κίνησή του που αφορούσε και την μητρόπολη Αττικής (επίσης και την μητρόπολη Θεσσαλονίκης ); Εκοψε, μέ τό Νομοθετικό Διάταγμα υπ’ αριθμ. 411, της 16^ης Μαΐου 1974, δύο τεμάχια από την μητρόπολη Αττικής και Μεγαρίδος και δημιούργησε δυο νέες μητροπόλεις: α) Μεγάρων και Σαλαμίνος και β) Μεσογαίας και Λαυρεωτικής (άλλα δυο τεμάχια κόπηκαν με το ίδιο Διάταγμα και από τη μητρόπολή Θεσσαλονίκης).

Κίνηση αντικανονική αφού αποσπάσθηκαν δύο κομμάτια της επαρχίας του μητροπολίτη Αττικής και Μεγαρίδος χωρίς τη δική του συγκατάθεση. Οι Κανόνες το απαγορεύουν αυτό ρητά, γιατί την πνευματική ευθύνη για μια μητρόπολη την έχει ο μητροπολίτης της. Την ευθύνη για την κατάτμησή της και δημιουργία νέων μητροπόλεων την αναλαμβάνει εκείνος ανάλογα με την κρίση του. Πρέπει λοιπόν αυτός να συγκατατεθεί. Πιο παλαιά ζητούνταν πάντα η συγκατάθεση του οικείου μητροπολίτη όταν ήταν εν ζωή, χωριζόταν η μητρόπολη και η εκλογή του νέου μητροπολίτη στο καινούργιο κομμάτι γινόταν συνήθως μετά το θάνατο ή την αποχώρηση του μητροπολίτη που υπέγραψε π.χ. α) η μητρόπολη Πειραιώς, και β) η μητρόπολη Νικαίας πού αποκόπηκαν από την Αθήνα και γ) η μητρόπολη Λαγκαδά που αποκόπηκε από Θεσσαλονίκη).

Δεύτερη κίνηση του Αρχιεπισκόπου Σεραφείμ. Θα χαραχτεί στην εκκλησιαστική ιστορία ως ακραία μορφή παραβιάσεως των Κανόνων και κάθε ανθρωπίνου δικαίου. Στις 26-06-1974 με πρόταση του Αρχιεπισκόπου και απόφαση της Συνόδου (της κουτσουρεμένης Συνόδου των 32 εκ των 66 μητροπολιτών της ελλαδικής Εκκλησίας), εκθρονίσθηκε ο μητροπολίτης Αττικής και Μεγαρίδος Νικόδημος, χωρίς να του απαγγελθεί κατηγορία, χωρίς να κληθεί, χωρίς να δικαστεί από εκκλησιαστικό δικαστήριο, χωρίς ούτε καν να του ανακοινωθεί η απόφαση επίσημα από τη Σύνοδο (πληροφορήθηκε τα όσα συνέβησαν από γνωστό του μητροπολίτη που μετείχε στη Σύνοδο). Το αστείο στην υπόθεση ήταν ότι και από πλευράς ακόμα νομικής, δεν είχε εκδοθεί ακόμα η 7 Συντακτική Πράξη (εκδόθηκε στις 2.07.1974) η οποία έδιδε υπερεξουσίες στην κουτσουρεμένη αυτή Σύνοδο να παίρνει κεφάλια ιεραρχών χωρίς την παραμικρή δικαστική διαδικασία.

Καταπάτηση των Κανόνων λοιπόν με την εκθρόνιση του Αττικής Νικοδήμου.

Και η πλήρωση όμως της μητροπόλεως έπασχε από πληθώρα αντικανονικοτήτων.

Α) Η μητρόπολη Αττικής πληρώθηκε δια μεταθέσεως (πράξη που ρητά την απαγορεύουν οι Κανόνες). Ο μητροπολίτης Καστορίας Δωρόθεος κατέλαβε αυτήν.

Β) Επίσης την κατέλαβε χωρίς να έχει κενωθεί με κανονικό τρόπο (μετά από τελεσίδικη απόφαση εκκλησιαστικού δικαστηρίου).

Γ) Τρίτη αντικανονικότητα στην πλήρωση της Αττικής από τον Δωρόθεο ήταν ( μη φανεί καθόλου σκληρό) η σιμωνία. Ο Δωρόθεος αντάλλαξε την ψήφο που έριξε υπέρ του Σεραφείμ για την ανάρρηση του στον Αρχιεπισκοπικό θρόνο, με την μετάθεσή του στην Αττική (ίδια σιμωνία έγινε και στην πλήρωση των υπόλοιπων κενών θέσεων που δημιουργήθηκαν από την έκπτωση των 12 μητροπολιτών).

Δεκαέξι ολόκληρα χρόνια παρέμενε στην εξορία ο μητροπολίτης Αττικής και Μεγαρίδος Νικόδημος (μέχρι το 1990). Ώσπου δόθηκε μια ευκαιρία στην διοίκηση της Εκκλησίας να διορθώσει, μετά από τόσα χρόνια, όσα σκληρά, ανάδελφα και αντικανονικά είχε διαπράξει σ’ αυτόν και στους άλλους 6 που τότε βρίσκονταν στη ζωή. Οι 7 αυτοί μητροπολίτες δικαιώθηκαν από το Σ.τ.Ε (δικαιώθηκαν επίσης και οι κεκοιμημένοι υπόλοιποι αδελφοί τους με προσφυγές συγγενών τους). Η κοσμική δικαιοσύνη εξέφρασε καθαρά τον λόγο της και την κρίση της. Δυστυχώς η εκκλησιαστική διοίκηση δέν την ακολούθησε. Η πολιτεία έφερε τους ποιμένες στην ποίμνη τους χρησιμοποιώντας τις απλές αρχές του κοσμικού δικαίου. Η Εκκλησία αντιστάθηκε έντονα και προσπάθησε να κρατήσει έξω τους μητροπολίτες με συνεχόμενες αντικανονικές πράξεις.

Κραυγαλέα αντικανονική πράξη της Συνόδου η επιβολή του «επιτιμίου της ακοινωνησίας» στους 3 μητροπολίτες, ένας από αυτούς και ο Αττικής Νικόδημος. Ένας μύθος έχει δημιουργηθεί γύρω από αυτή την ενέργεια. Απλά εδώ μπορούμε να πούμε. Οι Κανόνες δεν προβλέπουν πουθενά επιτίμηση μητροπολίτη. Συστάσεις εκ μέρους της Συνόδου, ναι. Προειδοποιήσεις για συμμόρφωση σε περίπτωση παρεκτροπής, ναι. Σε περίπτωση όμως επιμονής ενός μητροπολίτη σε μια πράξη που η Σύνοδος την θεωρεί αντικανονική, τότε υπάρχει μονόδρομος. Η Σύνοδος πρέπει αναγκαστικά να προχωρήσει στη δικαστική διαδικασία. Να απαγγελθεί κατηγορία, να ζητηθούν εξηγήσεις, να κληθεί να απολογηθεί ο κατηγορούμενος μητροπολίτης. Να γίνει η ακροαματική διαδικασία από εκκλησιαστικό δικαστήριο για να εξετασθεί ακριβώς αν διενεργήθηκε πράξη που επιφέρει τιμωρία. Να το πούμε απλά. Να αποδειχθεί η ενοχή ή η αθωότητα του κατηγορουμένου μητροπολίτη και, ή να αποκατασταθεί στο ποίμνιό του καθαρός, ή να του επιβληθούν οι ποινές που ορίζουν οι Κανόνες αν είναι ένοχος.

Το να επιτιμάς ένα μητροπολίτη ατέλειωτα χρόνια (ήδη βρισκόμαστε στο 17^ο χρόνο από της επιβολής του επιτιμίου ακοινωνησίας) χωρίς την παραμικρή δικαστική διαδικασία για να διαπιστωθεί η ενοχή ή η αθωότητα του μητροπολίτη είναι τραγική εκτροπή από την κανονική παράδοση.

Αντικανονικοτήτων συνέχεια. Και δεύτερος αντικανονικός μητροπολίτης εξελέγη στην Αττική, ο «Ζακύνθου» Παντελεήμων, παίρνοντας δεύτερη φορά αντικανονικά τον θρόνο από αδελφό του (και στη Ζάκυνθο αντικανονικά εξελέγει ο Παντελεήμων σε μη κανονικά κενωθείσα μητρόπολη).

Μήπως δεν είναι αντικανονικότητα μεγατόνων, όταν ξέσπασαν ποικίλα σκάνδαλα με υπεύθυνο τον μητροπολίτη Παντελεήμονα Μπεζενίτη, το ότι η εκκλησιαστική διοίκηση απέφυγε να εξετάσει δικαστικά τα κατορθώματα του μητροπολίτη - που αφορούσαν σκάνδαλα ηθικά, οικονομικά, παράνομο πλουτισμό, ιλιγγιώδη ποσά καταθέσεων κ.α.- που η τηλεόραση για περισσότερο από ένα μήνα τα παρουσίαζε σάν ένα ζωντανό reality; Δεν ήταν αντικανονικότητα η διοίκηση της εκκλησίας να αναγκάζεται - και να το κάνει μετά βίας- να καθαιρεί τον τόσο μεγάλο σκανδαλοποιό, μόνο και μόνο, επειδή η κοσμική δικαιοσύνη το απαιτεί αφού παρέβη το κοινό ποινικό δίκαιο;

Και μέσα σε όλες αυτές τις αντικανονικότητες και η τελευταία. Και πάλι διχοτόμηση της μητροπόλεως Αττικής (σε μητρόπολη Κηφισιάς και μητρόπολη Λιοσίων) χωρίς την συγκατάθεση του μητροπολίτη της. Και πάλι συνεννοήσεις με την πολιτεία να βάλει πλάτες στην Εκκλησία που αδυνατεί να λύσει από μόνη της το εσωτερικό θέμα της, που λέγεται μητρόπολη Αττικής.

Ας προσέξει ο Αρχιεπίσκοπος και οι μητροπολίτες της πατρίδας μας. Λύσεις δεν μπορούν να δοθούν προς το καλό της Εκκλησίας αν δεν εδραιωθούν στην κανονική τάξη της Εκκλησίας. Ας ελπίσουμε να μην έχουμε αντικανονικοτήτων συνέχεια. Από μια τέτοια στάση μόνο σύγχυση και σκάνδαλα μπορούν να προέλθουν μέσα στον περίβολο της Εκκλησίας.

Από το περιοδικό ΙΕΡΑ ΠΑΡΑΚΑΤΑΘΗΚΗ μηνός Φεβρουαρίου 2010