Ομολογία

 

Βαπτίζονται τα  υιοθετημένα τέκνα από γάμο ομόφυλου ζεύγους;

(Απόψεις πάνω σε σχετικό  άρθρο του Δρ. Αναστάσίου Κων. Βαβούσκου
Δικηγόρου παρ’ Αρείω Πάγω Άρχοντος Ασηκρήτη της Μ.τ.Χ.Ε.)

πρωτοπρεσβυτέρου Δημητρίου Αθανασίου

Εισαγωγικά

Σε εκκλησιαστική ιστοσελίδα και στην ηλεκτρονική διεύθυνση: https://www.exapsalmos.gr/vaptizontai-ta-tekna-apo-gamo-omofylou-zevgous/

δημοσιεύτηκε  άρθρο του Δρ.Αναστασίου Βαβούσκου(στο εξής κ.Α.Β), με τον τίτλο «Βαπτίζονται τα τέκνα από γάμο ομόφυλου ζεύγους;»

 Το εκτενές αυτό άρθρο μπορούμε να το χωρίσουμε σε τρία μέρη.

Στο πρώτο μέρος, όπου γίνεται μια εισαγωγή στο Μυστήριο του βαπτίσματος και τις προϋποθέσεις εγκυρότητας και κανονικότητας.

Στο δεύτερο μέρος, όπου γίνεται αναφορά στον νηπιοβαπτισμό  και τη σημασία του.

Και το τρίτο μέρος, όπου δίνεται απάντηση στο ερώτημα «Βαπτίζονται τα τέκνα από γάμο ομόφυλου ζεύγους;»

Στο παρόν άρθρο θα επικεντρώσουμε την προσοχή μας στο τρίτο μέρος του αξιόλογου αυτού άρθρου, εκφράζοντας τεκμηριωμένες απόψεις μετά από πολυετή ιερατική εμπειρία, χωρίς να θίξω τις  κακές εφαρμοζόμενες πρακτικές  σήμερα στο Μυστήριο του Βαπτίσματος.

Γενικές παρατηρήσεις

Μελετώντας το άρθρο αυτό διαπιστώνουμε  τα εξής:

Α. Το μυστήριο του βαπτίσματος αποσυνδέεται από την πίστη των γονέων του παιδιού.

Β. Δεν γίνεται καμία αναφορά στις προβαπτισματικές ακολουθίες.

Γ. Γίνεται μια προσπάθεια εύρεσης λύσης για το θέμα λαμβάνοντας υπόψη το πρόσφατο ψηφισθέντα νόμο και την «κατ΄οικονομίαν» πρακτική της Ορθόδοξης Εκκλησίας στους αλλοδόξους και αλλοθρήσκους.

Δ. Δεν γίνεται καμία αναφορά στην εκκλησιαστική ακολουθία της υιοθεσίας.

Παρατηρήσεις - σχόλια

1.Ο νηπιοβαπτισμός αποτελεί πράξη της Εκκλησίας (κατ΄όικονομία) από τους αποστολικούς χρόνους και αδιάκοπα μέχρι και σήμερα. Είναι πολύ γνωστές οι περιπτώσεις βαπτίσεως όλων των μελών της οικογένειας του Κορνηλίου (Πρξ 10:48), της Λυδίας (Πρξ 16:15), του δεσμοφύλακος των Φιλίππων (Πρξ 16:31-34), του αρχισυναγώγου Κρίσπου (Πρξ 18:8) και του Στεφανά (Α’ Κορ 16:15), στις οποίες θα υπήρχαν μικρά παιδιά και νήπια.

Ο κ.Α.Β αν και αναφέρει τις περιπτώσεις των βαπτίσεων όλων των μελών της οικογένειας του Κορνηλίου και της Λυδίας, αποσιωπά τα εξής:

-Οι οικογένειες ΔΕΝ ΗΤΑΝ ΟΜΟΦΥΛΕΣ και ως εκ τούτου υπήρχε πατέρας και μητέρα. Τα θαυμαστά γεγονότα, που προηγήθηκαν της βάπτισης του Κορνηλίου και της οικογένειάς του το επιβεβαιώνουν. Εξάλλου ήταν δυνατόν οι Απόστολοι να τελούσαν βαπτίσεις Ομοφυλόφιλων γονέων;;;

-Οι γονείς ως Ορθόδοξοι Χριστιανοί έδωσαν τη συγκατάθεσή τους για τη βάπτιση των παιδιών τους.

-Οι ίδιοι ήταν βαπτισμένοι  Ορθόδοξοι Χριστιανοί.

Η συμμετοχή των γονέων στην ορθόδοξη βάπτιση.

1.Με βάση, λοιπόν, την παράδοση της Εκκλησίας οι γονείς συμμετέχουν στη βάπτιση πρώτα με τη συγκατάθεσή τους, επιθυμώντας να αποκτήσει το παιδί τους την ίδια πίστη με αυτούς. Εφόσον ισχύει ο νηπιοβαπτισμός και το ανήλικο τέκνο βρίσκεται υπό την κηδεμονία των ορθόδοξα βαπτισμένων γονέων του, θεωρητικά η έγκριση της βάπτισης και από τους δύο γονείς σημαίνει ότι αυτοί συμμετέχουν εμμέσως πλην σαφώς στο μυστήριο του βαπτίσματος. Σε περίπτωση αλλοδόξων ή αλλοθρήσκων γονέων, που επιθυμούν τα παιδιά τους να βαπτιστούν ορθόδοξα, θα πρέπει να εξετάζονται  κατά περίπτωση και η εφαρμοζόμενη «οικονομία», σε μερικές περιπτώσεις, δεν πρέπει να γίνει κανόνας.

Επομένως τα γραφόμενα: « Η αδυναμία του νηπίου να εκφράσει τη βούλησή του υποκαθίσταται  από τη βούληση του αναδόχου» δεν ισχύει στην πραγματικότητα, γιατί στην όλη διαδικασία της βάπτισης συμμετέχουν και οι γονείς.

2.Η πίστη των γονέων (και του αναδόχου βεβαίως) αποτελεί βασική προϋπόθεση για να έχει το μυστήριο σωτηριολογικά αποτελέσματα. Αυτό αποδεικνύεται και από την συμμετοχή των γονέων  και αναδόχου στις προβαπτισματικές ακολουθίες και ιδιαίτερα στην ακολουθία του Σαραντισμού, στην οποία έχουμε εκκλησιασμό βρέφους και μητέρας.

Κάθε νέα μητέρα λοιπόν, με πρότυπο την Παναγία, κρατώντας το νεογέννητο στην αγκαλιά της, ανεβαίνει τα σκαλιά της Εκκλησίας για δύο βασικά λόγους: Πρώτα, για να εισάγει το βρέφος στον ναό, ώστε αυτό να μπορεί στη συνέχεια να βαπτισθεί και να συμμετέχει στην «εν Χριστώ λατρευτική ζωή» και μετά, για να διαβαστούν και σ’ αυτήν οι ευχές του σαραντισμού, που αναφέρονται στον καθαρισμό της γυναίκας.

Όσον αφορά το βρέφος, ο ιερέας μετά την ανάγνωση των ευχών, ως άλλος Συμεών θα το πάρει στην αγκαλιά του, θα το εισάγει στον ναό σχηματίζοντας τρεις φορές το σημείο του Σταυρού, προ των πυλών του ναού, στο μέσον του ναού, και προ των πυλών του θυσιαστηρίου, λέγοντας τη φράση: «Ἐκκλησιάζεται ὁ / ἡ δοῦλος/η του Θεοῦ εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἀμὴν».

Η μητέρα τώρα, συνοδεύει το παιδί και ευλογείται υπό του ιερέως, για να εισέλθει πλέον στον ιερό ναό και να καταξιωθεί της μεταλήψεως του Τιμίου Σώματος και Αίματος του Χριστού. Οι γονείς μόλις έχουν επιτελέσει την πιο ιερή αποστολή, την τεκνογονία.

Εδώ να τονίσουμε πως η ευχή αναφέρει και τους δύο γονείς και είναι λάθος να παρουσιάζεται στον ναό  μόνο η μητέρα. Μαζί οι γονείς έχουν γίνει συνδημιουργοί του Θεού. Έφεραν μία νέα ζωή στον κόσμο. Δεν είναι, ούτε αμαρτωλοί, ούτε ακάθαρτοι για την πράξη τους αυτή. Αυτά είναι Εβραϊκά κατάλοιπα και αντιλήψεις, που δεν έχουν, πιστεύω, θέση στην Εκκλησία της χάριτος του Χριστού. Χαρακτηριστικά είναι τα λόγια της τελευταίας ευχής του σαραντισμού. «…Αυτός και νυν, ο φυλάσσων τα νήπια, Κύριε, ευλόγησον το παιδίον τούτο, άμα τοις γονεύσι και αναδόχοις αυτού· «και καταξίωσον αυτό εν καιρώ ευθέτω και της δι' ύδατος και πνεύματος αναγεννήσεως· συγκαταρίθμησον αυτό τη αγία σου ποίμνη των λογικών προβάτων, των επικεκλημένων τω ονόματι του Χριστού σου».

Επίσης σύμφωνα με το τυπικό της ακολουθίας του σαραντισμού συμμετέχει και ο ανάδοχος. Ο ανάδοχος εκκλησιαστικά επωμίζεται την ευθύνη και αναλαμβάνει την υποχρέωση να διδάξει το παιδί, μαζί με τους γονείς του την ορθόδοξη χριστιανική πίστη. Να το οδηγεί, καθώς θα μεγαλώνει, στη συνειδητή χριστιανική ζωή.

Η παρουσία του αναδόχου στον σαραντισμό, είναι θα λέγαμε, μια εκ προοιμίου ασφαλιστική δικλείδα, ότι το νήπιο θα αναπτυχθεί εν παιδεία και νουθεσία Κυρίου, γι'αυτό ο ανάδοχος οφείλει να έχει τη σφραγίδα της ορθοδοξότητάς του.

Καταληκτικά, θα μπορούσαμε να πούμε, ότι κατά την τελετή του σαραντισμού το βρέφος, κατά μίμηση και προτύπωση της Υπαπαντής του Σωτήρος Χριστού, αφιερώνεται και προσφέρεται για να αγιαστεί στον ναό, ενώ η μάνα Εκκλησία υποδέχεται στις αγκάλες της και τη μητέρα - που συμβολίζει την Παναγία-  και την επαναφέρει με τον τρόπο αυτό στη συμμετοχή στα άγια και ιερά μυστήριά της.

3.Γράφει ο κ.Α.Β: «Όπως είχα γράψει και παλαιότερα σε σχετικό άρθρο μου, επ’ ευκαιρία του βαπτίσματος εντός της Ιεράς Μητροπόλεως Γλυφάδος διδύμων τέκνων ομόφυλου ζεύγους εξ Αμερικής από τον Σεβασμιώτατο Αρχιεπίσκοπο Αμερικής κ. Ελπιδοφόρο: «Άλλωστε, ας μην ξεχνούμε, ότι σε μία βάπτιση πρωταγωνιστής είναι ο βαπτιζόμενος και εκ πλαγίου ο ανάδοχος, όχι ο γονέας ή οι γονείς. Και με βάση αυτό το κριτήριο, νομίζω ότι πρέπει να αντιμετωπισθούν οι σχέσεις μεταξύ ανθρώπων και οι σχέσεις μεταξύ γονέων και τέκνων. Άλλωστε άπαντες οι εμπλεκόμενοι, ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής, ο Μητροπολίτης Γλυφάδος και η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος έδειξαν με την συμπεριφορά τους, ότι αναγνωρίζουν πως όντως ο πρωταγωνιστής σε μία βάπτιση είναι ο βαπτιζόμενος. Ουδείς διανοήθηκε να αμφισβητήσει το κύρος της».

Σχολιάζοντας τα παραπάνω λέμε ότι το κύρος του συγκεκριμένου Μυστηρίου του Ορθοδόξου Βαπτίσματος δεν το κρίνει ούτε ο Αμερικής, ούτε ο Γλυφάδος. Η Ιερά Σύνοδος της Ελλαδικής Εκκλησίας απέφυγε επιμελώς να πάρει θέση, οπότε αναμένουμε τις τελικές αποφάσεις της για το θέμα. Γνωρίζει πολύ καλά ο κ.Α.Β  ότι για ζητήματα που αφορούν Μυστήρια  η Ορθόδοξη Εκκλησία αποφαίνεται Συνοδικά, λαμβάνοντας υπόψη όλες τις παραμέτρους του υπό εξέταση θέματος.

Μπορεί στην τελετή του Μυστηρίου του Βαπτίσματος ο ανάδοχος και ο βαπτιζόμενος να φαίνονται ως πρωταγωνιστές, αλλά τελικά τον πρώτο λόγο στη συνέχεια θα τον έχει η οικογένεια, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι διαγράφουμε το ρόλο του αναδόχου. Γι΄αυτό έχει διατηρηθεί μεχρι τις μέρες μας η εξής πρακτική. Μετά το τέλος του Μυστηρίου η μητέρα παραλαμβάνει από τον ανάδοχο το παιδί που βαπτίστηκε, κάνοντας τρείς μετάνοιες.

4.Γράφει τα εξής ο κ.Α.Β.

Α) Επειδή ο γάμος ενός ομόφυλου ζεύγους, δεν είναι γάμος κατά την Ορθόδοξη Εκκλησία και τη διδασκαλία της, όπως και ο γάμος αλλοδόξων και αλλοθρήσκων, που όμως δεν αμφισβητείται από την Ορθόδοξη Εκκλησία.
Β) Επειδή ο γάμος ενός ομόφυλου ζεύγους είναι έγκυρος κατά την Πολιτεία, όπως ο γάμος αλλοδόξων ή αλλοθρήσκων είναι έγκυρος κατά τη δική τους θρησκεία ή και την δική τους Πολιτεία και που δεν αμφισβητείται από την Εκκλησία.
Γ) Επειδή η κατά νόμον οικογένεια των ομόφυλων ζευγαριών, δεν είναι επίσης οικογένεια κατά τα πρότυπα της Ορθόδοξης Εκκλησίας, όπως ακριβώς και η οικογένεια αλλοδόξων και αλλοθρήσκων, που όμως αυτή δεν αμφισβητείται από την Εκκλησία, είναι δυνατόν αναλογικώς και κατ’ οικονομίαν να χρησιμοποιηθεί η διαδικασία, που ακολουθείται για τα νήπια αλλοδόξων ή αλλοθρήσκων, και για την περίπτωση του βαπτίσματος των υιοθετημένων τέκνων ομόφυλων ζευγαριών.
Οπότε προκύπτει το ερώτημα:

Είναι τα ομόφυλα ζευγάρια αλλόδοξα ή αλλόθρησκα; Στην  καταφατική απάντηση του γράφοντος, συμπληρωματικά γράφονται και τα εξής: Τα ομόφυλα ζευγάρια, αφού αρνήθηκαν με την πρακτική τους την ανθρώπινη  φυσιολογία και την Ορθόδοξη οντολογία, όπως εκφράζεται στην Αγία Γραφή και την Ιερά παράδοση της Εκκλησίας, διδάσκουν ΕΤΕΡΟΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ, νομιμοποιώντας την αμαρτία. Μην ξεχνάμε ότι  στις «κατ΄οικονομίαν» πρακτικές  της Εκκλησίες στους αλλόδοξους και αλλόθρησκους λαμβάνεται σοβαρά υπόψη ότι στις οικογένειες αυτές  υπάρχει πατέρας (άρσεν.)  και μητέρα (θήλυ) δηλ.δεν έχει ανατραπεί η ανθρώπινη φυσιολογία.

Στο ερώτημα  «έχει το δικαίωμα η Εκκλησία να εμπιστευτεί σε ομόφυλα ζευγάρια  την «εν Χριστώ ανατροφή των παιδιών», που υιοθετούν;;¨ η  άποψη του γράφοντος είναι ΑΡΝΗΤΙΚΗ.  Μετά την επικράτηση του νηπιοβαπτισμού από τον ΣΤ' αιώνα και έπειτα, ο ανάδοχος αναλάμβανε να αναπληρώνει την έλλειψη πίστης του νηπίου φροντίζοντας μαζί με τους γονείς του να μορφωθεί και να ανατραφεί το νήπιο. (A.Θεοδώρου-, ο ανάδοχος, ΘΗΕ, τ. 3, Αθήναι 1963, στ. 591)

Τα προτεινόμενα από τον κ.Α.Β για λύση του θέματος είναι νομικίστικες πρακτικές, που δεν έχουν σχέση με τη Μυστηριακή αντιμετώπιση του Βαπτίσματος.

5.Υπάρχουν ακολουθίες για την υιοθεσία  παιδιών; Η απάντηση είναι καταφατική. Στο Μ.Ευχολόγιο υπάρχει  ακολουθία της ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΥΙΟΘΕΣΙΑΣ. Δηλ.η υιοθεσία  για την Εκκλησία δεν είναι απλά μια νομική πράξη, αλλά και εκκλησιαστική. Στο τυπικό της Ακολουθίας αυτής ευλογείται η τεχνητή σχέση ΠΑΤΡΟΤΗΤΑΣ και ΥΙΟΤΗΤΑΣ σε περιόδους που η βάπτιση γινόταν σε ώριμη ηλικία. Στην παραπάνω ακολουθία  η υιοθεσία δεν χαρακτηρίζει την σχέση πατρός-υιού μεταξύ ανθρώπων και Θεού, αλλά μέσω της πίστης για την ένωση και ομοίωση του πιστού με τον Υιό του Θεού, με τέτοιο τρόπο ώστε να γίνει ο ίδιος άνθρωπος, τέκνο του Θεού. Με την υιοθεσία δημιουργείται τεχνητή αλλά πνευματική σχέση μεταξύ γονέων και θετού παιδιού.

Η Εκκλησία της Ελλάδος δια του μακαριστού π.Ευαγγέλου Μαντζουνέα συνέταξε ειδική μελέτη για την εκκλησιαστική υιοθεσία και τις πνευματικές συνέπειες,  όπου γράφεται και η ακολουθία της υιοθεσίας, με τις ευχές που προβλέπονται.

Η ακολουθία αυτή προϋποθέτει την ύπαρξη γονέων διαφορετικού φύλου, ορθόδοξα βαπτισμένων και  ως Ορθόδοξοι χριστιανοί  αποδέχονται την Ορθόδοξη πίστη  και ως εκ τούτου την  ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΟΝΤΟΛΟΓΙΑ για τα δύο φύλα..

Επομένως αν επανέλθει ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ως προβαπτισματική ακολουθία (κατάλληλα διαμορφωμένη) και με την σύνταξη ειδικής εκκλησιαστικής πράξης  γίνεται ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΔΙΚΛΕΙΔΑ στο Μυστήριο του Βαπτίσματος και αποφεύγονται διάφορες άλλες πρακτικές και «τετελεσμένα γεγονότα».

6.Στο ερώτημα  «Θα αρνηθεί η Εκκλησία τη βάπτιση υιοθετημένων τέκνων από ομόφυλα ζευγάρια;»η  άποψη του γράφοντος είναι καταφατική. Πρέπει κάποτε  να καταλάβουν οι ενδιαφερόμενοι να μη δημιουργούν τετελεσμένα γεγονότα και να αναλαμβάνουν την ευθύνη των πράξεων τους. Η Ορθόδοξη εκκλησία έχει τους δικούς της νόμους, που θα πρέπει να εφαρμόζει και δεν πρέπει να σύρεται πίσω από το άρμα της πολιτείας, ούτε στην πρακτική «τετελεσμένων γεγονότων».

Το βάπτισμα είναι Μυστήριο υπό προϋποθέσεις και θα πρέπει να το σεβόμαστε. Η Εκκλησία ως φιλόστοργος μήτηρ αγαπά αλλά δια του Αποστόλου Παύλου διακηρύττει. 

«Εἴ τις ὑμᾱς εὐαγγελίζεται παρʼ ὅ παρελάβετε, ἀνάθεμα ἔστω», επειδή κάθε νόμιμο δεν είναι ηθικό και σύμφωνα με την ορθόδοξη πίστη .  

Ούτε η Ορθόδοξη πίστη και η Ιερωσύνη είναι νομικό καθήκον.