Ομολογία

Η ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ

ΚΑΤΑ ΕΞΩΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΑΣ ΜΑΡΤΥΡΙΑΣ

ΚΑΙ ΟΙ ΑΘΕΟΙ (ΚΑΛΟΥΝΤΑΙ ΕΙΣ ΔΗΜΟΣΙΑΝ ΣΥΖΗΤΗΣΙΝ)

Του Πρωτοπρεσβυτέρου Ιωάννου Κ. Διώτη

Θεολόγου και Δημοσιογράφου

ΣΗΜΕΙΩΣΙΣ: Ο π. Ιωάννης Διώτης παρακολουθεί ανελλιπώς τα σεμινάρια της «Διεθνούς επιστημονικής εταιρείας αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας». Το παρόν κείμενον έγραψεν ο π. Ιωάννης δια τοιούτον σεμινάριον. Το κείμενον τούτο ο Πρόεδρος της Εταιρείας και τακτικός Καθηγητής της Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας εν τη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Κωνσταντίνος Γ. Νιάρχος εβαθμολόγησε με τον βαθμόν άριστα 10 (δέκα). Ο κ. Καθηγητής, όταν επήνεσε τον π. Ιωάννην εις το ακροατήριον του Σεμιναρίου, είπεν ότι εις ιδικόν του κείμενον εχρησιμοποίησε και στοιχεία από το παρόν κείμενον του π. Ιωάννου. Ακολουθεί το θαυμάσιον τούτο κείμενον.

Μόνον ο άνθρωπος έχει ψυχήν

Είναι διάχυτος η αντίληψις εις παγκόσμιον κλίμακα ότι η ψυχή είναι ασυγκρίτως ανωτέρας αξίας του ανθρωπίνου σώματος. Η ψυχή συγκροτεί και χαρακτηρίζει την ανθρωπίνην υπόστασιν. Τα ζώα και όλα τα έμβια όντα έχουν ζωήν και ένστικτον. Ψυχήν δε έχουν. Δια πάντα τα ορατά και τα αόρατα ο Θεός είπε και εγένοντο. Δια την δημιουργίαν του ανθρώπου ο Θεός προέβη εις ιδιαιτέραν διαδικασίαν. Έπλασεν αυτόν εκ χώματος «και ενεφύσησεν εις το πρόσωπον αυτού πνοήν ζωής, και εγένετο ο άνθρωπος εις ψυχήν ζώσαν» (Γεν. β  7). Δι’ αυτό το θρησκευτικόν συναίσθημα είναι έμφυτον εις τον άνθρωπον.

Εδώ ευρίσκεται η ριζική και ουσιώδης διαφορά μεταξύ ανθρώπου και ζώων. Ο άνθρωπος έλαβε «ψυχήν ζώσαν» δια θείου εμφυσήματος, διότι επλάσθη «κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν» του Θεού (Γεν. α  26). Εν από τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του ανθρώπου είναι το γεγονός ότι ο άνθρωπος έχει λογικόν. Τα ζώα δεν έχουν λογικόν. Κατά τον Αριστοτέλη,  «λόγον δε μόνον άνθρωπος έχει των ζώων» (Πολιτικά, 1253a). Τα ζώα ενεργούν ενστικτωδώς και πανομοιοτύπως, ενώ ο άνθρωπος ελέγχει με την λογικήν του τας σκέψεις του, τους λόγους του και τας πράξεις του. Ιδού εν σχετικόν πείραμα. Ετέθη εντός υαλίνης φιάλης μία αράχνη. Η φιάλη εκλείσθη εντελώς. Η αράχνη έκαμε πολλάς προσπαθείας δια να εξέλθη από την φιάλην και δεν ηδυνήθη. Μετά από χρόνον τινά εφάνη ότι επείνασε και ήρχισε να πλέκη τον ιστόν της δια να συλλάβη τα θηράματά της. Ματαίως. Εάν η αράχνη είχε λογικόν, δεν θα κατεσκεύαζεν ιστόν με άσκοπον κατανάλωσιν του σχετικού υλικού της, διότι θα εσκέπτετο ότι δεν υπάρχει δυνατότης να εισέλθουν έντομα εις την φιάλην , αφού ουδέν διέξοδον εύρεν η ιδία δια να εξέλθη. Εις όμως έμπορος εν φυλακή ουδέποτε θα έβαζεν εις το κελλίον του εμπόρευμα προς πώλησιν, διότι με την λογικήν του θα απέκλειε πάσαν δυνατότητα να εισέλθη εις το κελλίον του πελάτης προς αγοράν. Η αράχνη ενήργησε κατά το ένστικτόν της και όχι λογικώς, διότι δεν έχει λογικόν, όπως έχει ο άνθρωπος. Επίσης, πίθηκος είδεν εντός υαλίνου δοχείου με στενόν άνοιγμα ξηρούς καρπούς. Έβαλε το χέρι του εις το δοχείον και εγέμισε την παλάμην του με ξηρούς καρπούς. Είχε διογκωθή το χέρι του με τους καρπούς και δεν ηδύνατο να εξέλθη από το δοχείον. Ο πίθηκος ήρχισε να γρυλίζη συνεχώς και να αγωνιά. Δεν ηδύνατο να σκεφθή ότι έπρεπε να αφήση τους καρπούς δια να ελευθερωθή. Δεν είχε μίαν τοιαύτην στοιχειώδη νοημοσύνην. Η σκέψις παράγεται με λογικόν συλλογισμόν. Ο πίθηκος, όπως και η αράχνη, ενήργησεν ενστικτωδώς. Από καιρόν σκέπτομαι να γράψω εν σύντομον βιβλίον με τίτλον «ΤΟ ΘΑΥΜΑ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΣΚΕΨΕΩΣ». Τυγχάνει άγνωστον εάν αυτό θα πραγματοποιηθή τελικώς.

Πρόγονος του ανθρώπου δεν είναι ο πίθηκος

Επί τη ευκαιρία απαντώ εις τους αθεϊστάς, οι οποίοι αποφαίνονται, επιπολαίως, απερισκέπτως και αντιεπιστημονικώς ότι πρόγονος του ανθρώπου είναι ο πίθηκος. Δεν υπάρχουν τα σχετικά ενδιάμεσα στάδια εξελίξεως. Οι πίθηκοι επί χιλιάδας ετών ενδιαιτώνται ακόμη εις τα δάση, ενώ ο άνθρωπος έκτισεν ουρανοξύστας, κατεσκεύασεν αεροπλάνα και πυραύλους, μετέβη εις την σελήνην, ανέπτυξε καταπληκτικήν ηλεκτρονικήν τεχνολογίαν και έχει να παρουσιάση τόσα άλλα ακόμη θαυμαστά επιτεύγματά του. Όμως, οι άθεοι είναι και αντιφατικοί. Εάν είπω ότι αυτοί είναι ζώα, θα κατηγορήσουν εμέ ως υβριστήν των, ενώ εγώ απλώς θα υπενθυμίσω εις αυτούς την κατ’ αυτούς…. ευγενή καταγωγήν των.

Ο άνθρωπος δεν δημιουργεί. Επιτυγχάνει

Η ανά τας χιλιετίας δραστηριότης του ανθρώπου είναι καταπληκτική. Ο άνθρωπος συνεχώς απορεί δια τον εαυτόν του που θα φθάση ακόμη. Παρεκβατικώς, θέτω εις την κρίσιν παντός δυναμένου να έχη λόγον την ακόλουθον σκέψιν μου. Ο άνθρωπος ουδέποτε εδημιούργησε και δεν θα δημιουργήση ποτέ κάτι εκ του μηδενός, όπως εδημιούργησεν ο Θεός. Ο άνθρωπος δεν δημιουργεί. Επιτυγχάνει. Όλα τα μέχρι τούδε και όσα θα επακολουθήσουν θαυμαστά επιτεύγματα του ανθρώπου οφείλονται εις τρεις (3) και μόνον παράγοντας. Επίεσα πολύ την σκέψιν μου και τέταρτον άλλον παράγοντα δεν εύρον. Εάν τις σκεφθή ότι εκτός των τριών υπάρχει και έτερος παράγων, έχω ανάγκην να ενημερωθώ σχετικώς. Οι τρεις αυτοί παράγοντες είναι: Ο νους του ανθρώπου, οι φυσικοί νόμοι και τα υλικά στοιχεία. Όλαι αι προσπάθειαι και δραστηριότητες του ανθρώπου πραγματοποιούνται, αποκλειστικώς και μόνον, με τον συνδυασμόν των τριών τούτων παραγόντων, τους οποίους ο άνθρωπος εύρεν ετοίμους και χρησιμοποιεί αυτούς. Και ο ανθρώπινος νους και οι φυσικοί νόμοι και τα υλικά στοιχεία είναι δημιουργήματα του Θεού.

Ο άνθρωπος υπεράνω του μακροκόσμου

Φαινομενικώς ο άνθρωπος κατατάσσεται εις τον μικρόκοσμον. Ευρίσκεται εις εν ελάχιστον μόριον σκόνης έναντι του απεράντου υλικού σύμπαντος. Ο άνθρωπος όμως δεν είναι αυτός ο οποίος φαίνεται. Υπάρχει το αόρατον και δυσεξερεύνητον ανθρώπινον σύμπαν, το οποίον, κατ’ αξίαν, είναι υπεράνω του μακροκόσμου. Πράγματι το εσωτερικόν σύμπαν του ανθρώπου προκαλεί απέραντον θαυμασμόν. Η έμφυτος συνείδησις του ανθρώπου αποτελεί εν άλλο Όρος Σινά, όπου εδόθησαν αι δέκα εντολαί του Θεού. Ο άνθρωπος έχει εντός του φυσικόν και ασφαλές κριτήριον διακρίσεως του καλού και του κακού. Έχει συναισθήματα, έχει βούλησιν, έχει κριτικήν σκέψιν. Έχει το θείον εμφύσημα της ψυχής του, της οποίας η ουσία είναι απρόσιτος και ακατάληπτος. Ο άνθρωπος είναι η κορωνίς απάσης της δημιουργίας. Είναι ολίγον τι κατώτερος των αγγέλων. Η δε Παναγία, ως άνθρωπος, έγινεν ανωτέρα και των αγγέλων. «Τιμιωτέρα των Χερουβίμ και ενδοξοτέρα ασυγκρίτως των Σεραφίμ». Ο προφητάναξ Δαβίδ, αναλογιζόμενος την υπερτέραν εν πάση τη κτίσει ανθρωπίνην αξίαν, αναφωνεί:  «Τι εστιν άνθρωπος, ότι μιμνήσκη αυτού; η υιός ανθρώπου, ότι επισκέπτη αυτόν; Ηλάττωσας αυτόν βραχύ τι παρ’ αγγέλους, δόξη και τιμή εστεφάνωσας αυτόν» (Ψλμ. 8, 5-6).

Το μεγαλείον του ανθρώπου οφείλεται εις τον ανεξιχνίαστον εσωτερικόν πνευματικόν κόσμον αυτού.  «Τις οίδεν ανθρώπων τα του ανθρώπου ει μη το πνεύμα του ανθρώπου το εν αυτώ;» (Α  Κορ. β 11).

Ο Καντ είπεν ότι δύο πράγματα γεμίζουν την ψυχήν του με αυξανόμενον θαυμασμόν: «Ο ύπερθεν αυτού έναστρος ουρανός και ο εν αυτώ ηθικός νόμος» (Κριτική του πρακτικού λόγου, έτος 1788).

Ο Αλέξις Καρρέλ λέγει ότι «ο κόσμος της αδρανούς ύλης είναι πολύ στενός δια τον άνθρωπον… Ο άνθρωπος εκτείνεται πέραν του χώρου και του χρόνου εις ένα άλλον κόσμον» («Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΑΥΤΟΣ Ο ΑΓΝΩΣΤΟΣ», μετάφρασις Ν. Ανδρικοπούλου, σελ. 416).

Ο άνθρωπος δια της φαντασίας του επεκτείνεται και πέραν του υλικού σύμπαντος, όταν συνεχώς ερωτά τι υπάρχει μετά τας γνωστάς δια των τελειοποιημένων τηλεσκοπίων ιλιγγιώδεις αποστάσεις εκατομμυρίων ετών φωτός. Τα ζώα δεν έχουν φαντασίαν και κριτικήν σκέψιν. Η φαντασία είναι η δημιουργική ικανότης του πνεύματος. Ουδεμία επιστήμη προάγεται χωρίς την φαντασίαν. Επίσης, ο άνθρωπος με την προσευχήν του, προσπερνά το υλικόν σύμπαν και επικοινωνεί με τον άπειρον Θεόν.

Ταυτοχρόνως υποκείμενον και αντικείμενον ερεύνης

Δια πρώτην φοράν δημοσιοποιώ μίαν παρατήρησίν μου με μίαν εκφραστικήν δυσχέρειαν, χωρίς να γνωρίζω εάν έχη διατυπωθή ποτέ και χωρίς να είμαι απολύτως βέβαιος ότι έχει ουσιαστικήν τινα σημασίαν.

Παρατηρώ (βεβαίως όχι εγώ μόνος) ότι ο άνθρωπος αποκόπτεται από τον εαυτόν του και ταυτοχρόνως θέτει τον εαυτόν του ως αντικείμενον εξετάσεως και ερεύνης υπό του ιδίου. Δηλαδή ο αυτός άνθρωπος γίνεται συγχρόνως και ταυτοχρόνως υποκείμενον και αντικείμενον δυσκόλου ερεύνης. Αυτοερευνάται ο άνθρωπος. Η τοιαύτη αυτοέρευνα δεν περιορίζεται μόνον εις το σώμα, αλλά εις όλην την ανθρωπίνην υπόστασιν, εις ολόκληρον το ανθρώπινον σύμπαν. Είναι δύσκολον να καθορισθή ποίαι δυνάμεις της ψυχής επενεργούν εις την περίπτωσιν ταύτην. Θεωρώ βέβαιον ότι τοιούτον φαινόμενον δεν παρατηρείται εις τα ζώα, διότι δεν έχουν αυτοσυνειδησίαν.

Η αθανασία της ψυχής

Μετά τα προεκτεθέντα γενικά περί της ψυχής και της εν παντί υπεροχής του ανθρώπου, εκτίθενται μερικαί εξωχριστιανικαί μαρτυρίαι περί αθανασίας της ψυχής. Η αθανασία της ψυχής είναι βασικόν δόγμα της Ορθοδόξου Εκκλησίας του Χριστού.

Καθολική η πίστις εις την αθανασίαν
της ψυχής

Όπως η θρησκεία είναι καθολικόν φαινόμενον εις την ιστορίαν του ανθρωπίνου γένους, ούτω και η πίστις εις την αθανασίαν της ψυχής, η οποία εκφράζεται με διαφόρους και περιέργους ακόμη τρόπους. Εις όλας τας θρησκείας από της πρωτογενούς μέχρι της τελειοτάτης όλων του Χριστιανισμού υπάρχει η πίστις εις την αθανασίαν της ψυχής. Οι μελετηταί έχουν διαπιστώσει ότι εις όλους τους λαούς από της αρχαιότητος υπάρχει η ιδέα ζωής μετά θάνατον. Ακόμη και κατά τας αντιλήψεις αγρίων φυλών η ψυχή επιβιώνει μετά θάνατον. Κατ’ αυτόν τον τρόπον αποδεικνύεται ότι η πίστις εις την αθανασίαν της ψυχής ευρίσκεται εις την φύσιν του ανθρώπου.

Η μέλλουσα ζωή εκφράζεται με ποικίλους τρόπους κατά λαούς και εποχάς. Ακόμη παρατηρείται και η ιδέα αναστάσεως του σώματος.

Προ ετών, όταν κατεσκευάζετο ακόμη η Εγνατία οδός, απεκαλύφθη αρχαίον νεκροταφείον, εις το οποίον τα νεκρά σώματα είχον ενταφιασθή εις σχήμα εμβρύου. Δια το φαινόμενον αυτό εγράφη εις τον ημερήσιον Τύπον ότι οι αρχαιολόγοι ευρέθησαν εν απορία. Τότε, υπό τον τίτλον «Η εμβρυόσχημος ταφή», εδημοσιεύθη εξηγητικόν κείμενόν μου, εις το οποίον έγραψα ότι η εμβρυόσχημος αυτή ταφή συμβολίζει την πίστιν ότι, όπως το έμβρυον, όταν ολοκληρωθή, γεννάται εκ της κοιλίας της μητρός του, ούτω και ο άνθρωπος, μετά θάνατον, θα αναγεννηθή εις μίαν άλλην ζωήν. Η εξήγησις αυτή, ως είχον αντιληφθή, εγένετο δεκτή.

Επί τη βάσει εθνολογικών ερευνών δεν έχει παρατηρηθή φυλή να δέχεται ότι ο άνθρωπος αποτελείται μόνον από σώμα. Γενικώς σχεδόν όλοι οι λαοί δέχονται την υπαρξιν της ψυχής, η οποία θα υπάρχη και πέραν του τάφου. Αναφέρονται χώραι: Κίνα, Ιαπωνία, Αίγυπτος, Βαβυλωνία, Συρία, Ινδία, Περσία κ.α.

Εις το συμπλήρωμα του 12ου τόμου της Ηθικής και Θρησκευτικής Εγκυκλοπαιδείας (βλ. λ. αθεΐα) αναγράφεται ότι ο Άγγλος C.G. Seligman διεπίστωσεν ότι οι Vedda (φυλή της Κεϋλάνης) είχον πίστιν εις μέλλουσαν ζωήν και ότι εις ερευνητής κληρικός (Schebesta) επείσθη ότι οι Kubu της Σουμάτρας είχον δοξασίας ότι αι ψυχαί υπάρχουν και μετά θάνατον.

Η πίστις εις την Αθανασίαν της ψυχής υπήρχεν εις τους Ινδοευρωπαίους και τους Ρωμαίους. Εις τους Ρωμαίους υπήρχε και η πίστις ότι οι ζώντες επικοινωνούν με τους νεκρούς. Εις τον Ιουδαϊσμόν και τον Ισλαμισμόν τυγχάνει ευρέως γνωστόν ότι υπάρχει η πίστις εις την αθανασίαν της ψυχής.

Μαρτυρίαι περί της αθανασίας της ψυχής εκ της ελληνικής αρχαιότητος

Οι αρχαίοι Έλληνες είχον ανεπτυγμένην και αποδεδειγμένην θρησκευτικότητα, κυρίως ειδωλολατρικής και πολυθεϊστικής μορφής. Υπήρχε δε και η μονοθεΐα με κύριον εκφραστήν τον Σωκράτη. Ολίγοι όμως γνωρίζουν ότι ο Παρθενών της Ακροπόλεως ήτο το κορυφαίον θρησκευτικόν μνημείον των αρχαίων Ελλήνων. Ήτο η Αγία Σοφία της ελληνικής αρχαιότητος.

Υπάρχει πλήθος μαρτυριών ότι οι κορυφαίοι του αρχαίου ελληνικού πνεύματος εδέχοντο και είχον ασχοληθή με την ύπαρξιν και την αθανασίαν της ψυχής. Οι σημερινοί αμαθείς ψευδοάθεοι ανά τον κόσμον είναι μειράκια και νάνοι ενώπιον των γιγάντων της Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας.

Εχαρακτήρισα τους αθέους ως ψευδοαθέους, διότι μερικοί εξ αυτών πιστεύουν εις τας ανοήτους δεισιδαιμονίας και προλήψεις. Προ ετών, κατά την ημέραν των Φώτων, εις μίαν από τας επισκέψεις μου εις οικίας της ενορίας του εν Αθήναις Ιερού Ναού Αγίου Παντελεήμονος οδού Αχαρνών δια τον αγιασμόν, όλοι οι ένοικοι μιας οικίας ησπάσθησαν ευλαβώς τον Τίμιον Σταυρόν κατά τον ραντισμόν με αγιασμόν και εις μόνον ανήρ εκάθητο επιδεικτικώς και ακίνητος εις τον καναπέν, αρνηθείς καθήμενος να προσκυνήση τον Τίμιον Σταυρόν και λέγων ότι είναι άθεος. Ούτος δεν ήτο μόνον άθεος, αλλά και αγενής και ακοινώνητος δια την περιφρονητικήν συμπεριφοράν του προς ένα επισκέπτην της οικίας του, ανεξαρτήτως της αθεϊστικής ιδεολογίας του. Εξερχόμενος της οικίας αυτής, αντελήφθην ότι άνω της θύρας υπήρχεν εν ευμεγέθες μεταλλικόν πέταλον και εστολισμένον. Τότε εφώναξα εντόνως κάπως και επιτακτικώς: Έλα εδώ, κύριε άθεε. Τι είναι αυτό; Πέταλον, απήντησε. Εις τι χρειάζεται αυτό; Ε, δια το καλό. Πιστεύεις λοιπόν εις εν άψυχον μέταλλον και αρνείσαι τον δημιουργόν του παντός, τον Θεόν; Εσιώπησεν ο άθεος.

Επίσης, ψευδοάθεοι είναι και οι νεοφανείς δωδεκαθεϊσταί, διότι άφησαν τον αληθινόν Θεόν και προσπαθούν να αναστήσουν εκ της ανυπαρξίας τους μυθικούς ψευδοθεούς του Ολύμπου. Προ ετών, αντιμετώπισα εις μίαν τηλεοπτικήν εκπομπήν μίαν δήθεν ιέρειαν των δώδεκα μη υπαρξάντων ποτέ θεών της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας. Με δύο ερωτήσεις μου εγελοιοποιήθη η δαιμονοκίνητος αυτή γυνή. Ηρώτησα: Από την αρχαιότητα μέχρι τώρα που ευρίσκοντο αυτοί οι θεοί σου; Ήσαν εις νάρκην αιώνων; Δεν ηδυνήθη να απαντήση. Το δεύτερον ερώτημα: Οι δώδεκα λεγόμενοι θεοί του Ολύμπου ήσαν πραγματικά πρόσωπα; Ναι, απήντησεν, ήσαν πραγματικά πρόσωπα. Η αποκορύφωσις της γελοιότητος !  Είσαι μία ανόητος ψευδοϊέρεια ψευδοθεών. Οι τελευταίοι λόγοι μου.

Ακολουθεί η παράθεσις μερικών αποφθεγμάτων εκ της αρχαίας ελληνικής σοφίας περί αθανασίας της ψυχής, χωρίς να εξαντληθούν τα αποφθέγματα αυτά. Περισσότερον από άλλους φιλοσόφους ο Πλάτων ομιλεί περί αθανασίας της ψυχής. Ο Πλάτων συνετέλσεν εις το ότι η ψυχή απετέλεσε κύριον πρόβλημα της φιλοσοφίας με κεντρικήν ιδέαν ότι η ψυχή είναι αθάνατος και δεν δύναται να καταστραφή διότι μετέχει εις αυτήν ταύτην την ιδέαν της ζωής.

Εκ πολλών λόγων οδηγούμεθα να παραδεχθώμεν ότι η ψυχή είναι αθάνατος… Η ψυχή είναι συγγενής με το θείον και με ο,τι είναι αθάνατον και αιώνιον.

(Πλάτων, Πολιτεία 611b-612a)

*

Ο πραγματικός εαυτός μας είναι αθάνατος και ονομάζεται ψυχή, η οποία μεταβαίνει εις τους θεούς δια να λογοδοτήση, καθώς λέγει ο πάτριος νόμος. Αυτό είναι ελπιδοφόρον δια τον ενάρετον άνθρωπον και φοβερόν δια τον κακόν, δια τον οποίον δεν υπάρχει ουσιαστική βοήθεια όταν τελευτήση. Ζώντος αυτού έπρεπε να βοηθήσουν αυτόν οι οικείοι του δια να έχη βίον δικαιότατον και οσιώτατον, ώστε να μη υποστή, μετά θάνατον, τιμωρίας δια σοβαρά αμαρτήματά του.

(Πλάτων, Νόμοι 959 A-C)

Σχόλιον: Αυτά τα διδάγματα του Πλάτωνος είναι όμοια και σύμφωνα προς όσα σχετικά διδασκόμεθα από την Αγίαν Γραφήν και την Πατερικήν σοφίαν. Υπήρχεν «ο σπερματικός λόγος». Ο άγιος μάρτυς και φιλόσοφος Ιουστίνος λέγει ότι «τα διδάγματα του Πλάτωνος και άλλων Ελλήνων σοφών δεν είναι αλλότρια προς τα διδάγματα του Χριστού» (P.G. 6. σ. 397 και 465). Επίσης, ο Μέγας Βασίλειος είπεν ότι πολλά από όσα εδίδαξαν οι αρχαίοι Έλληνες είναι σύμφωνα προς τα ιδικά μας διδάγματα («Προς τους νέους όπως αν εξ ελληνικών ωφελοίντο λόγων»). Ο δε άγιος Νεκτάριος έγραψεν ότι η αρχαία ελληνική φιλοσοφία υπήρξε προπαιδεία εις τον Χριστιανισμόν («Ιερών και φιλοσοφικών λογίων θησαύρισμα»).

*

Πάσα ψυχή είναι αθάνατος, διότι το αεικίνητον είναι αθάνατον

(Πλάτων, Φαίδρος 245 c)

*

Η ψυχή όσον το δυνατόν να διαμένη μόνη της και εις την παρούσαν και εις την μέλλουσαν ζωήν, χωριζομένη από τα δεσμά του σώματος.

(Πλάτων, Φαίδων 67b-d)

*

Πρέπει να εμπνεώμεθα από τους παλαιούς και ιερούς εκείνους λόγους, οι οποίοι διαμηνύουν εις ημάς ότι η ψυχή είναι αθάνατος και θα ευρεθή ενώπιον δικαστών προς μεγίστην τιμωρίαν δια τα αμαρτήματά της. όταν χωρισθή από το σώμα... Έκαστον αδίκημα συνεπιφέρει εις τον αδικούντα μέγιστον κακόν, το οποίον ακολουθεί αυτόν με συνέπειαν η πορεία του να είναι εντελώς άτιμος και αθλία και εδώ επάνω εις την γην και όταν θα ευρεθή εις τον κάτω κόσμον.

(Πλάτωνος επιστολαί, 335a-e)

Σχόλιον: Ο Πλάτων πληροφορεί ότι πολύ προ αυτού υπάρχουν κείμενα, εις τα οποία απαντάται ότι η ψυχή είναι αθάνατος. Είναι λοιπόν πανανθρώπινος η πίστις εις την αθανασίαν της ψυχής.

*

Ψυχή δε αθάνατος και αγήρως ζη δια παντός.

(Φωκυλίδης, στ. 115, A.L. σελ. 334)

*

Ο Σοφοκλής εις την «Αντιγόνην» υπαινίσσεται περί αθανασίας της ψυχής (74-75).

*

Η ιδέα περί αθανασίας της ψυχής ευρίσκεται εις τον Ευριπίδην («Ελένη», 1113-6) και εις τον Ξενοφώντα  («Κύρου Παιδεία», 8.7,20-21).

*

Εις τα έπη του Ομήρου (Ιλιάς και Οδύσσεια) υπάρχει η αντίληψις ότι η ψυχή ευρίσκει ανάπαυσιν εις τον Άδην. Πολλάς γενναίας ψυχάς ηρώων εστείλαμεν εις τον Άδην (Ιλ. Α3). Εις τον Όμηρον ο Άδης είναι όνομα υποχθονίου Θεού.

*

Υπάρχουν και επιτύμβιοι ελληνικαί αρχαίαι επιγραφαί εις τας οποίας ευρίσκονται αντιλήψεις περί αθανασίας της ψυχής. Εύρον καταγεγραμμένον ότι εις το Κεραμεικόν νεκροταφείον, παρά τω διπύλω, υπάρχει η εξής επιγραφή: «Σώμα μεν ενθάδε σον, Διονύσιε, γαία καλύπτει, ψυχήν δ' αθάνατον κοινός ταμίας έχει…».

*

Και από τα νεκρικά τυπικά της ελληνικής αρχαιότητος προκύπτει ότι υπήρχεν η πίστις ότι η ψυχή επιβιώνει και μετά τον θάνατον.

*

Και ο Κικέρων επίστευεν εις την αθανασίαν της ψυχής. Έλεγεν ότι: «Ουσία, οία η της ψυχής, αθάνατός εστι» (Λ.Α.Γ., σελ. 477).

*

Τέλος, ὁ Ἡρόδοτος ἀναφέρει ὅτι πρῶτοι οἱ Αἰγύπτιοι διετύπωσαν τὴν διδασκαλίαν περὶ ἀθανασίας τῆς ψυχῆς  (Β΄ 123). Εἰς τὴν αἰγυπτιακὴν θρησκείαν ὑπάρχει ἡ πίστις ὅτι ἡ ψυχὴ ἀναχωρεῖ εἰς τὴν μέλλουσαν ζωὴν διὰ νὰ κριθῇ ὑπὸ τῶν θεῶν.

Επιβεβαίωσις ότι υπάρχει η άλλη ζωή

Η ανά τους αιώνας κατ' επανάληψιν πραγματική εμφάνισις της Παναγίας και αναριθμήτων Αγίων αποτελεί απόδειξιν και όχι ένδειξιν ότι πράγματι υπάρχει η άλλη ζωή. Περιορίζομαι εις δύο μόνον ιστορικάς τοιαύτας περιπτώσεις. Η επίμονος εμφάνισις της Παναγίας επί τρεις συνεχείς νύκτας εις την οσίαν Πελαγίαν της Ιεράς Μονής Κεχροβουνίου της Τήνου ωδήγησεν εις το πραγματικόν γεγονός να ανευρεθή η άγνωστος θαυματουργός εικών της Παναγίας εις αρκετόν βάθος εντός της γης. Είναι καταγεγραμμένον με πάσαν λεπτομέρειαν το ιστορικόν αυτό γεγονός του έτους 1823. Εάν δεν υπήρχεν η άλλη ζωή, η Παναγία θα ήτο ανύπαρκτος μετά την κοίμησίν της.

Επίσης, παρομοία είναι και η περίπτωσις των νεοφανών αγνώστων αγίων της Μυτιλήνης Ραφαήλ, Νικολάου και Ειρήνης. Ο άγιος Ραφαήλ, κατά τον παρελθόντα αιώνα, ενεφανίσθη συγχρόνως εις πολλούς κατοίκους της Μυτιλήνης, καθώς και ο Διάκονος Νικόλαος, και απεκάλυψαν τα εντός της γης ερείπια και τάφους αγνώστου Μονής, ακριβώς όπως τα περιέγραψαν εις τα οράματα. Όπως η Τήνος, ούτω και η Μυτιλήνη έγινε τόπος παγκοσμίου προσκυνήματος.

Η Παναγία και οι Άγιοι απεδείχθη ότι ήσαν πράγματι υπαρκτά θεία πνεύματα και όχι φαντάσματα, αφού ωδήγησαν εις πραγματικά άγνωστα γεγονότα. Και μόνον με τα δύο αυτά ιστορικά γεγονότα αποδεικνύεται, αναντιλέκτως, ότι υπάρχει η άλλη ζωή.

Επιλογικόν σημείωμα

Απευθύνομαι προς τους λεγομένους αθέους, οι οποίοι ίδρυσαν εν Ελλάδι και «Ένωσιν αθέων». Εκτός από την ελληνικήν αρχαιότητα και τους άλλους αρχαίους λαούς, καθ' όλους τους μεταγενεστέρους αιώνας, κορυφαίοι θεμελιωταί των επιστημών, μαθηματικοί, φυσικοί, αστρονόμοι, ιατροί, νομικοί και άλλοι, καθώς και μεγάλοι κλασικοί δημιουργοί, λογοτέχναι, μουσουργοί, ζωγράφοι, θεατρολόγοι και άλλοι, επίστευον ότι ο άνθρωπος είναι δημιούργημα του Θεού και έχει ψυχήν αθάνατον.

Οι άθεοι με ποίαν θρασύτητα διαγράφουν άπαντα τα εκτεθέντα εις το παρόν κείμενον και προπαγανδίζουν υπερηφάνως ότι δεν υπάρχει Θεός; Με ποία συγκεκριμένα αποδεικτικά στοιχεία τολμούν να διαψεύδουν όλους τους κατά πολύ ανωτέρους από αυτούς εκπροσώπους της Φιλοσοφίας, της Επιστήμης, της Τέχνης και πάσης πνευματικής ανωτερότητος; Θεολογούν χωρίς να είναι θεολόγοι και χωρίς να έχουν μελετήσει την Αγίαν Γραφήν επί τη βάσει της αυθεντικής αγιογρφικής ερμηνείας των μεγάλων σοφών αγίων Πατέρων της Εκκλησίας και χωρίς να έχουν καν εις την κατοχήν των τα δογματικά συγγράμματα της θεολογικής επιστήμης.

Οι άθεοι ούτε ηδυνήθησαν ούτε δύνανται ούτε θα δυνηθούν ποτε να αποδείξουν ότι δεν υπάρχει Θεός. Προπαγανδίζουν την αθεΐαν των φανατικώς, παραλόγως, επιπολαίως, ανευθύνως, αντιεπιστημονικώς και αφρόνως. «Είπεν άφρων εν καρδία αυτού ουκ εστι Θεός» (Ψλμ. ιγ΄ 1). Ανόητος, απερίσκεπτος, άφρων και παράφρων είπεν ότι δεν υπάρχει Θεός. Καλώ εκπροσώπους της «Ενώσεως αθέων» εις δημοσίαν συζήτησιν δια να αποδείξουν την ανυπαρξίαν του Θεού.

Οι άθεοι αισθάνονται ότι είναι μειονεκτικοί και κομπλεξικοί. Δι’ αυτό προσπαθούν με διαφόρους τρόπους να εκδηλώσουν τα ψυχικά και διανοητικά τεταραγμένα αποθημένα των. Τώρα ήρχισαν κατά την αγίαν ημέραν της Μεγάλης Παρασκευής να διοργανώνουν δημόσια συμπόσια, σκοπίμως και επιδεικτικώς, με αποκλειστικήν κρεοφαγίαν δια να εκδικηθούν, να προσβάλουν και να χλευάσουν ειδικώτερον όλα τα εκατομμύρια των ορθοδόξων Ελλήνων και γενικώτερον όλους τους άλλους Ορθοδόξους λαούς. Η επαίσχυντος και καταίσχυντος αυτή συμπεριφορά των αθέων αποδεικνύει ότι αυτοί δεν είναι μόνον άθεοι, αλλ’ είναι και αδιάντροποι και κακεντρεχείς και εκδικητικοί και εχθρικοί και απολίτιστοι και αντικοινωνικοί και αποκρουστικοί και αγενείς και ανάγωγοι. Πληροφορώ αυτούς ότι, με την τοιαύτην χυδαίαν συμπεριφοράν των, ουδαμώς κατώρθωσαν να ζημιώσουν εις κάτι ημάς τους πιστούς. Αυτοί γελοιοποιούνται και γίνονται ηθικά και κοινωνικά ράκη. Έφθασαν εις την εσχάτην κατάπτωσιν. Πάλιν καλώ αυτούς εις δημοσίαν τηλεοπτικήν συζήτησιν, εάν έχουν αποδεικτικά στοιχεία ανυπαρεξίας του Θεού. Δεν μισώ τους αθέους. Την οικτράν πλάνην των μισώ και την αμετανοησίαν των, η οποία είναι το θανάσιμον αμάρτημα.

Ερωτώ τους αθέους: Ποίον κοινωφελή σκοπόν εξυπηρετεί η Ένωσίς των; Ουδένα. Με την προπαγανδιστικήν δράσιν των κατά του αγίου Ευαγγελίου, του οποίου το θεμελιώδες διδακτικόν τρίπτυχον είναι η Αλήθεια, η Αγάπη και η Δικαιοσύνη, συμβάλλουν εις την αύξησιν της ασεβείας, της αναρχίας, της τρομοκρατίας και πάσης εγκληματικότητος. Ο Αδαμάντιος Κοραής είπε: «Το Ευαγγέλιον πρέπει να είναι το Σύνταγμα όχι μόνον της επουρανίου, αλλά και της επιγείου Πολιτείας». («Βασιλεύει το αγκάθι», Β  ἔκδοσις). Οἱ ἄθεοι νὰ συνετισθοῦν, νὰ ἀνανήψουν καὶ νὰ συνέλθουν.