Ομολογία

«ΑΥΤΟΣ ΕΙΝΑΙ ΓΙΑ ΤΑ ΠΑΝΗΓΥΡΙΑ»

Αυτή τη παροιμία χρησιμοποιεί ο λαός μας, για να χαρακτηρίσει κάποιον που είναι ελαφρόμυαλος, επιπόλαιος, επιδερμικός, άνθρωπος, χωρίς ουσία, σοβαρότητα, σύνεση, προβληματισμό, και έντονη και βαθειά εσωτερική ζωή. Και αυτό δείχνει ότι στη συνείδηση του λαού, όσο κι αν τον διασκεδάζουν τα πανηγύρια, δεν τα θεωρεί σοβαρή υπόθεση ούτε έργο για μόνιμη και συνεχή απασχόληση.

Αλλά και η αγία Γραφή, αν και συνιστά τις εορτές, προς ενίσχυση της μνήμης των ευεργεσιών του Θεού και βίωση με πνευματική χαρά των αληθειών της πίστεώς μας, εν τούτοις σε πολλά σημεία της κατακρίνει και επιτιμά τους Ιουδαίους για τις εορτές και τις πανηγύρεις τους, διότι ήταν εξωτερικές επιφανειακές, κοσμικές, χωρίς πνευματικό βάθος, κατάνυξη, μετάνοια, ουσιαστική προσευχητική διάθεση.

«Τας εορτάς υμών μισεί η ψυχή μου» κραυγάζει ο Θεός μέσω του προφήτου Ησαΐα (1,14) και συμπληρώνει αμέσως πιο κάτω «εγενήθητέ μοι εις πλησμονήν = σας μπούχτισα…». Τα ίδια σημειώνει και ο προφήτης Αμώς (5,21)· «Μεμίσηκα, απώσμαι εορτάς υμών και ου μη οσφρανθώ θυσίας εν ταις πανηγύρεσιν υμών·». Παρόμοια αναφέρουν και άλλοι προφήτες στις προφητείες τους.

Το φοβερό δε στις προφητικές αυτές φωνές είναι ότι, τυπικά, επιφανειακά και μάλλον ειδωλολατρικά, δεν γιόρταζε μόνο ο λαός τις εορτές αυτές αλλά και οι κληρικοί, που ήταν ταγμένοι να οδηγούν το λαό στη σωστή λατρεία και στο σωστό εορτασμό. Και το χειρότερο, πρέπει να σημειώσουμε εμείς, ότι αυτό δεν συνέβαινε μόνο στους χρόνους της Παλαιάς Διαθήκης αλλά συμβαίνει και τώρα στους χρόνους της Καινής Διαθήκης.

* * *

Κι ας έρθουμε πιο συγκεκριμένα στην εποχή μας και στα χρόνια μας, που μας ενδιαφέρουν άμεσα. Στις μεν δεσποτικές εορτές, λόγω του πλήθους των αλειτούργητων χριστιανών που τις παρακολουθούν και λόγω ελλείψεως προφητικού κηρύγματος και θαρραλέας και αποφασιστικής στάσεως των υπευθύνων κληρικών, επικρατεί χάος, θόρυβος, και φοβερή ασέβεια. Λείπει η κατάνυξη, το δέος, ο ιερός φόβος, η προσεκτική συμμετοχή και βίωση στα τελούμενα.

Τα ίδια όμως συμβαίνουν και στις πανηγύρεις των αγίων, και μάλιστα όταν σ’ αυτές τυχαίνει να υπάρχει και επίσκοπος που γιορτάζει, συνήθως ο επιχώριος. Τι συμβαίνει τότε; Αρχίζουν από πολύ νωρίς προσκλήσεις προς όλες τις κατευθύνσεις να έρθουν επίσκοποι άλλων περιοχών. Όσο το δυνατόν περισσότεροι. Σε εορτές μεγάλων και σημαντικών μητροπόλεων -και φυσικά πλουσίων και προσοδοφόρων- ο αριθμός των επισκόπων ξεπερνά μερικές φορές τις δύο δεκάδες. Αλλά και σε πολύ φτωχές και επαρχιακές ο αριθμός των επισκόπων, ενίοτε, ξεπερνά τα δάχτυλα της μιας χειρός.

Και προγραμματίζονται δεξιώσεις, συνεστιάσεις, λιτανείες δίκην ρωμαϊκών θριάμβων, αλληλολιβανίσματα και εμετικοί έπαινοι μεταξύ τους. Γίνεται επίδειξη χρυσοποίκιλτων στολών και αδαμαντοβριθών μιτρών, μετά πολυτελών και ακριβών εγκολπίων και σταυρών. Παρατάσσονται οι άγιοι αρχιερείς δίκην κομπάρσων χολιγουντιανής επικής ταινίας και κοσμούν μεγαλοπρεπώς με όλα τα επίγεια ανθρωποκεντρικά εφέ την γιορτή του αγίου ή του επισκόπου με όλες τις συναφείς εκδηλώσεις. Ο ταπεινός, γυμνός, αστόλιστος, ακτήμων και μαρτυρικός Χριστός εξαφανίζεται και εις τον τόπο του εμφανίζονται προγάστορες και παχύσαρκοι μιτροφόροι και χρυσοφόροι, με αλαζονική έπαρση απελεύθερων δούλων και βαθυστόχαστη… βλακεία.

Και το κακό δε σταματά εδώ, αλλά συνεχίζεται και κορυφώνεται κατά τη διάρκεια της πανηγύρεως ή στο τέλος αυτής. Έρχονται τα δώρα εκατέρωθεν. Δώρα ασυνήθιστα, ακριβά, και εντελώς ακατάλληλα δι’ ακολούθους του φτωχού Ναζωραίου. Πολλές φορές τα δώρα δίνονται… σε χρήμα. Ν’ αναφέρουμε το ύψος των χρηματικών δώρων; Όχι, γιατί η ιερά αγανάκτηση θα καταλάβει τους πάντας. Ευσεβείς, ασεβείς, θρησκόληπτους, ακόμη και φανατικούς των πανηγύρεων. Αρκεί ν’ αναφέρουμε ότι σε φτωχές επαρχιακές μητροπόλεις τα δωράκια εις χρήμα εγγίζουν το μηνιάτικο ενός απλού εργάτου. Χαρτζιλικώνονται ακόμη και οι οδηγοί των αγίων αρχιερέων. Για να κρατάν το στόμα τους κλειστό και σφραγισμένο, για να μη εννοήσουν οι αμύητοι πιστοί τα βαθυνούστατα μυστήρια των αρχιερέων μας. Κι όλα αυτά σε περίοδο λιτότητας και οικονομικής κρίσεως και ασυνήθιστης ανεργίας.

Λοιπόν αυτό είναι το έργο, η αποστολή, και ο προορισμός των αρχιερέων μας. Το πανηγυρίζειν, διασκεδάζειν, ταξιδεύειν συνεχώς και ακαταπαύστως, και τρυγάν των υλικών και χρηματικών ηδονών του υψίστου αρχιερατικού αξιώματος.

Το αν οι απόστολοι δεν επέτρεψαν στον εαυτό τους ν’ ασχολούνται ακόμη και με τα τραπέζια των πτωχών και εξέλεξαν τους επτά διακόνους, για να μείνουν αυτοί ανενόχλητοι να κηρύττουν και να προσεύχονται, αυτό για τους σημερινούς διαδόχους τους δεν έχει καμμία σημασία.

Μη τολμήσει κανείς και αμφισβητήσει το μεγάλο τους έργο στο οποίο εκδαπανώνται συνεχώς και αενάως. Μη τους πει κανείς να καθίσουν στο ταμείο τους, να διαβάσουν, να προσευχηθούν, να συγγράψουν, να κλάψουν για τις αμαρτίες τους και για τις αμαρτίες του ποιμνίου τους.

Μη τους συστήσει κάποιος να αφήσουν τα πανηγύρια και να κοιτάξουν το ποίμνιο τους που συνεχώς όλο και περισσότερο αποχριστιανίζεται και απομακρύνεται από την επιρροή της Εκκλησίας.

Μη τους πει κανείς ότι υπάρχει Γολγοθάς, τον οποίον πρέπει ν’ ανεβαίνουν συνεχώς, μέχρι που να φθάσουν στο υπέρτατο αξίωμα της σταυρώσεως και του μαρτυρίου.

Μη τους θυμίσει τη ζωή του Προδρόμου, του Χριστού, των αποστόλων, των ασκητών, των αγίων.

Όχι για τους αρχιερείς μας -εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων- υπάρχει μόνο ο γάμος της Κανά με το συνεχές φαγοπότι… Άρα είναι όντως «για τα πανηγύρια».

Από το περιοδικο "ΙΕΡΑ ΠΑΡΑΚΑΤΑΘΗΚΗ" μηνός Μαρτίου 2009