Ομολογία

 

Η  Σύνοδος του Κολυμβαρίου 2016 και ο Άγιος Γρηγόριος ο 

Παλαμάς.

πρωτοπρεσβυτέρου Δημ.Αθανασίου

Α. Το επίμαχο κείμενο της Συνόδου του Κολυμπαρίου («Σχέσεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας προς τον λοιπόν χριστιανικόν κόσμον») ονομάζει τις χριστιανικές αιρέσεις «Εκκλησίες»:

«Η Ορθόδοξη Εκκλησία αποδέχεται την ιστορική ονομασία των άλλων ετεροδόξων χριστιανικών Εκκλησιών και Ομολογιών που δεν ευρίσκονται σε κοινωνία με αυτήν» (παρ. §6).

Με την αποδοχή του όρου «εκκλησία» για τις ετερόδοξες οµολογίες, µια σπουδαία διάκριση απωλέσθηκε για τους συµµετέχοντες ιεράρχες. Ο άγιος Γρηγόριος Παλαµας όρισε µε σαφήνεια το ζήτηµα αυτό στο Συνοδικό Τόμο της Εννάτης Οικουµενικής Συνόδου του 1351. Γράφει εκεί:

«έτερόν εστιν η υπέρ της ευσεβείας αντιλογία και έτερον η της πίστεως οµολογία, και επί µεν της αντιλογίας ουκ ανάγκη περί τας λέξεις ακριβολογείσθαι τον αντιλέγοντα, ως και ο µέγας φησί Βασίλειος, επί δε της οµολογίας ακρίβεια διά πάντων τηρείται και ζητείται.

Δηλαδή, κάποιος θα µπορούσε να χρησιµοποιήσει κάθε επιχείρηµα για να απαντήσει σε κάτι, ενώ η οµολογία [της πίστεως] θα πρέπει να είναι σύντοµη και δογµατικά ακριβής.

Εποµένως σ΄αυτό το πλαίσιο, στη Σύνοδο, χάρη της δογµατικής ακριβείας η χρήση του όρου «εκκλησία» για τους ετεροδόξους είναι ξεκάθαρα απαράδεκτη.

Β.-Η Σύνοδος του Κολυμπαρίου δεν καταδίκασε τις αιρέσεις του Παπισμού και του Προτεσταντισμού, ή πολύ περισσότερο του Οικουμενισμού, ο οποίος τις περιλαμβάνει και τις αθωώνει όλες· δεν επικύρωσε π.χ. ούτε δέχθηκε ως 8η και 9η Οικουμενικές τις σχετικές προηγηθείσες Συνόδους του 879-880 και των μέσων του 14ου αι. (Ησυχαστικές).

Γ. Μετά τη «Σύνοδο» της Κρήτης εκδόθηκε η «Εγκύκλιος της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Ορθοδόξου Εκκλησίας» (Κρήτη, 2016), η οποία παρουσιάζει θεολογικές αντιφάσεις. Στην δεύτερη παράγραφο σημειώνεται το εξής: «Η Αγία και Μεγάλη Σύνοδος της Μίας, Αγίας, Καθολικής και Αποστολικής Εκκλησίας αποτελεί αυθεντικήν μαρτυρίαν της πίστεως εις τον θεάνθρωπον Χριστόν…». Εδώ, γεννάται εύλογα το λογικό και θεολογικό ερώτημα: Πως «η Αγία και Μεγάλη Σύνοδος της Μίας, Αγίας, Καθολικής και Αποστολικής Εκκλησίας αποτελεί αυθεντικήν μαρτυρίαν της πίστεως εις τον θεάνθρωπον Χριστόν», όταν αυτή αναγνωρίζει τους Παπικούς και άλλους αιρετικούς ως Εκκλησίες, ενόσω αυτοί έχουν καταδικασμένη από Οικουμενικές Συνόδους πίστη;

Στην τρίτη παράγραφο μνημονεύονται Σύνοδοι καθολικού «κύρους», όπως είναι η επί Μεγάλου Φωτίου και αγίου Γρηγορίου του Παλαμά και η Σύνοδος του 1484, με την οποία αποκηρύσσεται η ψευδοσύνοδος της Φερράρας-Φλωρεντίας, όπου υπογράφτηκε ο «ενωτικός όρος. Πώς συμβιβάζονται όμως όλα αυτά με την αναγνώριση των Ρωμαιοκαθολικών και των Προτεσταντών ως Εκκλησιών;

Στο κείμενο της Ιεράς Συνόδου της Κρατούσης Εκκλησίας ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΛΑΟ γράφτηκαν τα εξής:

“Αξίζει να σημειωθεί επίσης ότι η Αγία Σύνοδος δεν αναφέρθηκε μόνον στο κύρος των γνωστών Οικουμενικών Συνόδων, αλλά σε αυτήν για πρώτη φορά αναγνωρίσθηκαν ως Σύνοδοι «καθολικού κύρους», δηλαδή ως Οικουμενικές, η Μεγάλη Σύνοδος επί Μεγάλου Φωτίου Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως (879-880), οι επί αγίου Γρηγορίου του Παλαμά Μεγάλες Σύνοδοι (1341, 1351, 1368), και οι εν Κωνσταντινουπόλει Μεγάλες και Αγίες Σύνοδοι για την αποκήρυξη της ενωτικής Συνόδου της Φλωρεντίας (1438-1439), των προτεσταντικών δοξασιών (1638, 1642, 1672, 1691) και του εθνοφυλετισμού ως εκκλησιολογικής αιρέσεως (1872).”

Η Αλήθεια όμως είναι διαφορετική: Πουθενά στα κείμενα της Συνόδου δεν αναγνωρίστηκαν οι αναφερόμενες ως καθολικού κύρους Σύνοδοι ως Οικουμενικές. Ως γνωστόν, ήταν αίτημα της Εκκλησίας της Σερβίας και μερικών μητροπολιτών της Ν/Η Εκκλησίας της Ελλάδος, να αναγνωριστούν οι δύο πρώτες αναφερόμενες Σύνοδοι, η επί Μεγάλου Φωτίου και η επί αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, ως Οικουμενικές (Η΄και Θ΄ Οικουμενικές). Η αναγνώριση των δύο αυτών συνόδων ως Οικουμενικών και η πανηγυρική ανανέωση των αποφάσεων τους, θα καταξίωνε την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο ως τέτοια και θα αρκούσε για τον αιώνιο αναθεματισμό του παπικού θηρίου, που δημιούργησε την πανσπερμία των προτεσταντικών αιρέσεων.

Αντιθέτως, η σημασία των ανωτέρω θεωρουμένων από το πλήρωμα της Εκκλησίας ως οικουμενικών Συνόδων υποβιβάζεται, καθώς στην Εγκύκλιο γίνεται απλή αναφορά μαζί με άλλες Συνόδους, μεγάλης βέβαια σημασίας, οι οποίες όμως στη συνείδηση του Ορθοδόξου Πληρώματος δεν υπέχουν θέση οικουμενικών Συνόδων.

(απόσπασμα ομιλίας)