Ο αθάνατος Παύλος Μελάς

Ο αθάνατος Παύλος Μελάς

Σήμερα συμπληρώνονται 115 χρόνια από το πέρασμα του Παύλου Μελά στην αθανασία. Στις 13 Οκτωβρίου 1904, ο Παύλος Μελάς έπεσε, σε ανταλλαγή πυρών με τουρκικό απόσπασμα, ηρωικά μαχόμενος για τη Μακεδονία μας. Ο τόπος της θυσίας ήταν το χωριό Στάτιστα του νομού Καστοριάς. Σήμερα το χωριό ονομάζεται Μελάς προς τιμήν του συμβόλου του Μακεδονικού Αγώνα, που άφησε τα πάντα για να πάρει σε αντάλλαγμα την ικανοποίηση ότι πολεμάει υπέρ πίστεως και πατρίδος.

Ο Μελάς δεν βρήκε βιοποριστικό αποκούμπι στον εθνικό αγώνα. Ως μεγαλοαστός θα μπορούσε να κρυφτεί πίσω από ένα βουνό με δικαιολογίες ώστε να απολαύσει τις δυνατότητες της καταγωγής και της οικονομικής επιφάνειας της οικογένειάς του.

Κι όμως, τα ζύγισε όλα και, σε σύγκριση με τον Αγώνα, τα βρήκε ελλιποβαρή. Κι έπεσε με πάθος στη φωτιά της μάχης και σκοτώθηκε.

Την ελληνική ψυχή που θρήνησε για το παλικάρι που έπεσε για τη Μακεδονία εξέφρασε λυρικά ο Κωστής Παλαμάς με το ποίημα «Παύλος Μελάς», το οποίο δημοσιεύτηκε στην συλλογή «Η πολιτεία και η μοναξιά» (1912):

«Σε κλαίει λαός, Πάντα χλωρό να σειέται το χορτάρι
στον τόπο που σε πλάγιασε το βόλι, ω παλληκάρι!
Πανάλαφρος ο ύπνος σου· του Απρίλη τα πουλιά
σαν του σπιτιού σου να τ’ ακούς λογάκια και φιλιά,
και να σου φτάνουν του χειμώνα οι καταρράχτες
σαν τουφεκιού αστραπόβροντα και σαν πολέμου κράχτες.
Πλατειά του ονείρου μας η γη και απόμακρη. Και γέρνεις εκεί και σβεις γοργά.
Ιερή στιγμή. Σαν πιο πλατειά τη δείχνεις, και τη φέρνεις σαν πιο κοντά!»

Τα ιμάτια της πατρίδας έχουν μπει πολλές φορές σε κλήρο κι άλλες τόσες διαμοιράστηκαν. Πρόσκαιρα ωφελημένοι από τους άτιμους κλήρους, οι λιπόψυχοι. Αυτοί που τους περίσσεψαν τα «ναι» κέρδισαν άχαρες, ταπεινωμένες, γκρίζες ημέρες δουλοπρέπειας κι υποταγής. Φαινομενικά κερδισμένοι και οι ομότεχνοι του Ιούδα, που πούλησαν γην και ύδωρ για να λάβουν αργύρια προδοσίας. Και οι μεν και οι δε ξεχάστηκαν. Τα ατιμασμένα ονόματά τους χαράκτηκαν σε μάρμαρα τάφων που χορτάριασαν, λησμονήθηκαν, ρήμαξαν.

Όμως, μορφές σαν τον Παύλο Μελά ξεφύγαν από τον θάνατο. Ζουν αιώνια. Τάφος δεν τους χωρεί κι ο Αδης δεν τους βρίσκει για να τους φυλακίσει. Ο Παύλος Μελάς και οι συναγωνιστές του, όλοι, από τον Αχιλλέα και τον Παλαιολόγο μέχρι τον Καραϊσκάκη και τον Αυξεντίου, τον Κωνσταντίνο Κατσίφα, τον Σολωμού και τον Ισαάκ έχουν βρει καταφύγιο στις ηλιόλουστες ψυχές των Ελλήνων που δεν λησμονούν ούτε τη Μακεδονία μας ούτε κανέναν τόπο που ανήκει στο έθνος. Τιμή και δόξα στον Παύλο Μελά και σε όλα τα παλικάρια μας!