Ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς και οι Σύνοδοι του 14ου αιώνα στο κείμενο της Αλεξάνδρειας (7 Ιουνίου 2023) (Σχόλια).

 

«Συνοδικότητα καὶ πρωτείο στὴ δεύτερη χιλιετία καὶ 

σήμερα (Ἀλεξάνδρεια, 7 Ἰουνίου 2023)-ΜΕΡΟΣ Β

πρωτοπρεσβυτέρου Δημητρίου Αθανασίου

Σημείωση  προς τους αναγνώστες του ιστολογίου

Λόγω της εορτής του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά την Κυριακή Β Νηστειών, δημοσιεύουμε το παρακάτω κείμενο παρακάμπτοντας την σειρά των σχετικών άρθρων με βάση τις παραγράφους του Κειμένου της Αλεξάνδρειας  με τον τίτλο «Συνοδικότητα και πρωτείο στη δεύτερη χιλιετία καὶ σήμερα», που υπογράφτηκε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου στις 7 Ιουνίου 2023.

Την επόμενη εβδομάδα θα συνεχίζουμε να παρουσιάζουμε με σχόλια  το κείμενο της Αλεξάνδρειας (στο εξής Κ.Α) με βάση την σειρά των παραγράφων του και των θεμάτων που αναφέρονται. 

Επίσης στο τέλος των άρθρων θα γραφτούν και οι βιβλιογραφικές πηγές που χρησιμοποιήθηκαν. Υπενθυμίζουμε επίσης ότι οι παρακάτω δημοσιεύσεις έχουν ΜΟΝΟ ΚΑΤΗΧΗΤΙΚΟ-ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ και για να γίνουν πιο εύκολα κατανοητές θα πρέπει οπωσδήποτε να ξαναδιαβαστεί και το Α μέρος.

-----------------------------------------------------------------------------------------------

Ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς και οι Σύνοδοι του 14^ου αιώνα στο κείμενο της Αλεξάνδρειας (7 Ιουνίου 2023) (Σχόλια).

Στην παράγραφο 13 του κειμένου της Αλεξάνδρειας (Κ.Α)  γίνεται αναφορά στον Άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά και τις Συνόδους του 14^ου αιώνα.

1.13. Κατά τον 14ο αιώνα, εκδηλώθηκε στην Ανατολή η ησυχαστική έριδα, που προκλήθηκε από τον Βαρλαάμ, ένα μοναχό από την Καλαβρία. Οι μοναχοί του Αγίου Όρους ανέθεσαν στον Άγιο Γρηγόριο Παλαμά να απαντήσει στις προκλήσεις του Βαρλαάμ. Τον ίδιο αιώνα, τέσσερις σύνοδοι στην Κωνσταντινούπολη (1341, 1347, 1351, και 1368) υπερασπίστηκαν τη διάκριση ανάμεσα στην ουσία και τις άκτιστες ενέργειες του Θεού, που αναπτύχθηκε από τον Άγιο Γρηγόριο Παλαμά, με βάση τους Πατέρες της Εκκλησίας, όπως τον Άγιο Βασίλειο Καισαρείας και τον Άγιο Μάξιμο τον Ομολογητή. Τα γεγονότα αυτά αναδεικνύουν παραλλήλως τη διαρκή λειτουργία της συνοδικότητας στην Ανατολή.

ΣΧΟΛΙΑ. Όπως διαπιστώνουμε στην παραπάνω παράγραφο του κειμένου παρουσιάζουν το πρόβλημα του ησυχασμού τον  14^ου αιώνα σαν ένα θέμα που δεν αγγίζει το δόγμα της πίστεως και είναι μια απλή θεολογούμενη διαφωνία. Επίσης ο τρόπος αναφοράς στις σχετικές Συνόδους του 14^ου αιώνα παρουσιάζονται ως Σύνοδοι χωρίς ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Όλη αυτή η διατύπωση είναι μέσα στα πλαίσια του δογματικού μινιμαλισμού που χαρακτηρίζει τους διαλόγους. Δηλ. οι συμμετέχοντες παραβλέπουν  και αποσιωπούν  όποια δογματική διαφορά έχουμε στην πίστη με τους Παπικούς  και προχωράμε με τις ελάχιστες ομοιότητες . 

Στο Κ.Α θεωρούνται οι Σύνοδοι ως εκφράσεις της Ορθόδοξης Συνοδικότητας αποκρύπτοντας επιμελώς ΟΤΙ ΈΚΦΡΑΣΗ ΤΗΣ ΣΥΝΟΔΙΚΟΤΗΤΑΣ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ Η ΚΑΤΑΔΙΚΗ ΤΩΝ ΑΙΡΕΣΕΩΝ. Γι΄αυτό υπενθυμίζουμε στους αναγνώστες  και τα εξής:

Για τις ταραχές που προκάλεσε ο Βαρλαάμ κατά των Ησυχαστών, συνήλθε στην Κων/λη η Σύνοδος του Ιουνίου του 1341, η οποία τον καταδίκασε. Επίσης, τον Αύγουστο του 1341 και τον Φεβρουάριο του 1347 συνήλθαν ακόμη δύο Σύνοδοι στην Κων/λη, οι οποίες κατεδίκασαν τους ομόφρονες διαδόχους του Βαρλαάμ, Γρηγόριο Ακίνδυνο και Ιωάννη Καλέκα Πατριάρχη Κων/λεως. Η Θ΄ (9η) Αγία και Οικουμενική Σύνοδος του 1351 επεκύρωσε τις αποφάσεις των δύο προηγουμένων Συνόδων. Τέλος, τον Απρίλιο του 1368 συνήλθε η τελική Σύνοδος στην Κων/λη, η οποία αναθεμάτισε και καθήρεσε τους αιρετικούς Πρόχορο και Δημήτριο Κυδώνη, Νικηφόρο Γρηγορά και Γεώργιο Λαπίθη, οι οποίοι είχαν την ίδια νόσο με τον Βαρλαάμ και τον Ακίνδυνο, επεκύρωσε τον Συνοδικό Τόμο της Θ΄ (9ης) Αγίας και Οικουμενικής Συνόδου του 1351 και κατέταξε τον Γρηγόριο Παλαμά, Αρχιεπίσκοπο Θεσσαλονίκης μεταξύ των αγίων της Εκκλησίας.

Ο π.Γεώργιος Μεταλληνός έγραψε: «

«Δεν είναι «ησυχαστικές έριδες», οι Φράγκοι μας μάθανε να τις λέμε ησυχαστικές έριδες. Είναι η έκρηξη της αντιστάσεως των ησυχαστών, των Ορθοδόξων δηλαδή, απέναντι στις παπικές και σχολαστικές προκλήσεις.

Είναι οι Σύνοδοι του 1341, του 1347, του 1351, με κατακλεί­δα την Σύνοδο που ανέφερα πριν, του 1368. Η αφορμή δόθηκε από τα προβλήματα, τα οποία δημιούργησε η σύγκρουση των δύο παραδόσεων, της Ανατολής και της Δύσεως. Επίσης σχο­λαστικοί του Βυζαντίου, της Ρωμανίας, λατινίζοντες, ρίχνουν λάδι στη φωτιά. Εκείνα όμως τα πρόσωπα, τα οποία ηγούνται, στην διασπορά πλανών εις την Ορθόδοξο Ανατολή είναι, όπως ξέρετε, ο Βαρλαάμ ο Καλαβρός και ο Γρηγόριος Ακίνδυνος ή Πολυκίνδυνος, όπως τον έλεγαν, ο μαθητής του.

Ο Βαρλαάμ και ο Ακίνδυνος αλλά και οι άλλοι οπαδοί τους, μετέφεραν την δυτική αλλοτρίωση στην Ανατολή. Ήδη στη Δύση είχε διαμορφωθεί ένας άλλος Χριστιανισμός, είχε αλλάξει η ουσία του Χριστιανισμού με την εκκοσμίκευση του Χριστιανισμού στη Δύση, η οποία εκκοσμίκευση σαρκώνεται και κορυ­φώνεται στην δημιουργία του παπικού κράτους.

Εμείς σήμερα, με ποιον Πάπα μιλούμε; Με τον Πάπα επί­σκοπο, έστω και super επίσκοπο, όπως θέλει να ονομάζεται, -γενικός επίσκοπος υπεράνω όλων των επισκόπων- ή με τον Πάπα βασιλέα και αυτοκράτορα και αρχηγό κράτους; Διερω­τώμαι αυτοί που διεξάγουν τέτοιους διαλόγους, πότε θα το συνειδητοποιήσουν; Δύο τινά συμβαίνουν. Ή δεν μπορούν να τα καταλάβουν τα προβλήματα -κάτι που δεν θέλω να πιστέ­ψω, γιατί διαθέτουν λογικό καλύτερο από το δικό μου-, ή αδια­φορούν και τα θεωρούν όλα αυτά άνευ σημασίας, ασχολούμενοι με κοινωνικά, με πολιτικά και διπλωματικά θέματα. Ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς ελέγχει την σημερινή κατάσταση της Ορθοδοξίας. Υπάρχει σύγχυση. Σχετικοποίηση της πίστεως, πολιτικοί συμβιβασμοί. Οι διάλογοι οι εκκλησιαστικοί είναι απομίμηση των πολιτικών συζητήσε­ων. Έτσι, ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς -γι' αυτό δεν γίνεται ευχάριστα δεκτός- εμπνέει διάθεση ομολογίας και μαρτυρίου ακόμη, αν ο Θεός το επιτρέψει, στην εποχή μας. Βοηθεί, επίσης, στη συνέχεια της Ορθοδοξίας, της Ορθοδόξου Παραδό­σεως. Η επανέκφραση της Πίστεως με τα μέσα κάθε εποχής δεν έχει τίποτε το κοινό με την αναζητούμενη από δικούς μας θεολόγους Οικουμενιστές «επανερμηνεία» της πίστεως..»

Ο π. Ε. Μάγειρας στην εργασία του «οι ησυχαστικές έριδες του 14^ου αιώνα»  γράφει τα εξής:

«Η διαμάχη λοιπόν ανάμεσα στους αντιησυχαστές και τον Γρηγόριο Παλαμά, που ανέλαβε την υπεράσπιση των «ιερώς ησυχαζόντων», είχε υπόβαθρο πολιτισμικό και θεολογικό. Στα πρόσωπα των πρωταγωνιστών της έριδας, συγκρούστηκαν δύο πολιτισμοί: το δυτικό πνεύμα (με κυρίαρχο στοιχείο τον Ορθολογισμό) και η παραδοσιακή Ορθοδοξία, που αγωνιζόταν να μείνει πιστή στο πνεύμα της Αγίας Γραφής και των Πατέρων της Εκκλησίας. Στην προτεραιότητα που ο Βαρλαάμ και οι ουμανιστές (Γρηγόριος Ακίνδυνος, Νικηφόρος Γρηγοράς κ.ά.) έδιναν στη φιλοσοφία, ο Παλαμάς διείδε τον κίνδυνο νοθεύσεως της Ορθόδοξης Παράδοσης. Η διορατικότητα αυτή δικαιώθηκε απόλυτα στην τελευταία κυρίως φάση της έριδας με τη στάση των λατινόφιλων θεολόγων. Αυτοί ερωτοτροπώντας με τον δυτικό πολιτισμό και τη σχολαστική θεολογία (που έδινε εξέχουσα θέση στην αρχαία ελληνική φιλοσοφία), υιοθέτησαν τον Ορθολογισμό του Σχολαστικισμού και, τελικά, οι περισσότεροι προσχώρησαν στη Δυτική Εκκλησία..»

Ο Μητροπολίτης Ναυπάκτου Ιερόθεος έγραψε: «

«…Η  Εκκλησία καταδικάζοντας τις απόψεις του Βαρλαάμ, όπως και των άλλων ομοφρόνων του, στην πραγματικότητα κατεδίκασε την δυτική θεολογία, τον σχολαστικισμό, η οποία υποστήριζε ότι οι φιλόσοφοι είναι ανώτεροι από τους Προφήτες, διότι οι φιλόσοφοι ανέπτυσσαν τις φιλοσοφίες τους με την λογική, ενώ οι Προφήτες έβλεπαν εξωτερικές ελλάμψεις που ήταν κτιστές και δαιμονικές. Οι απόψεις των αντιησυχαστών προέρχονταν κυρίως από την φιλοσοφία του Πλάτωνα, είχαν επηρεασθεί, δηλαδή, από την αρχαία ελληνική φιλοσοφία. Αυτό θεωρείται αίρεση, γιατί οι Προφήτες έβλεπαν τον άσαρκο Λόγο και οι Απόστολοι έβλεπαν τον σεσαρκωμένο Λόγο και ήταν ανώτεροι από τους φιλοσόφους.

Τελικά, η θεολογία που αναπτύχθηκε από τον άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά είναι θεολογία της Ορθοδόξου Εκκλησίας. Και ο ιερός ησυχασμός, ως κάθαρση της καρδιάς και φωτισμός του νού που οδηγεί στην θέωση, είναι ο πυρήνας της Ορθοδόξου θεολογίας, είναι η προϋπόθεση θεολογήσεως όλων των αγίων Πατέρων, είναι η βάση όλων των Οικουμενικών Συνόδων.

…Αγαπάμε τον άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά, επειδή με την θεοπτική εμπειρία του και τους θεόπνευστους αγώνες του ανέδειξε την βάση της Ορθοδόξου θεολογίας, εξέφρασε την εμπειρία των Προφητών, των Αποστόλων και των Πατέρων, που είναι η θέα του Λόγου στην ανθρώπινη φύση Του.

Ο Παπισμός κατά τον Άγιο Γρηγόριο Παλαμά και οι σύγχρονοι λατινόφρονες 

Πεσμένος ελέφας η Ρώμη δεν μπορεί να σηκωθεί από το βάρος της εωσφορικής αλαζονείας

Στην αρχή του δευτέρου Λόγου περί της εκπορεύσεως του Αγίου Πνεύματος μας προσφέρει μία εικόνα ο Άγιος Γρηγόριος εντυπωσιακή, με την οποία μας εξηγεί ότι είναι δύσκολο, σχεδόν αδύνατο, όχι βέβαια παντελώς, το να επιστρέψουν οι Λατίνοι στην Ορθόδοξη Πίστη, να σηκωθούν από την πλάνη που έπεσαν, όπως είναι δύσκολο να σηκωθεί ο ελέφαντας, αν συμβεί και πέσει. Μας λέγει λοιπόν ότι κατά την πορεία της εκκλησιαστικής ιστορίας συνέβη πολλές τοπικές εκκλησίες να πέσουν στην αίρεση, που τις έβλαψε άλλοτε λιγώτερο και άλλοτε περισσότερο. Επανήλθαν όμως στην Ορθοδοξία. Το να πέσει όμως και να μην επανέλθει, αυτό είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα μόνης της εκκλησίας των Λατίνων, μολονότι ήταν μεγίστη και κορυφαία ανάμεσα στους πατριαρχικούς θρόνους. Έπαθε το ίδιο, αυτή η μεγίστη, που παθαίνει το μέγιστο των ζώων, ο ελέφας. Λέγουν ότι δεν πλαγιάζει στο έδαφος ούτε κατά τον καιρό του ύπνου για ξεκούραση, αλλά κάμπτει λίγο τα πλαϊνά του πόδια, ώστε να αναπαυθεί. Αν πάθει κάτι και πέσει, δεν μπορεί να σηκωθεί. Στους ελέφαντες βέβαια η πολυσαρκία και το βάρος του σώματος πιέζουν προς τα κάτω σαν βαρύ μολύβι, στους Λατίνους όμως η έπαρση, η αλαζονεία, ο τύφος είναι το ανίατο πάθος που τους εμποδίζει να σηκωθούν· είναι το κατ᾽ εξοχήν γνώρισμα του Πονηρού, γι᾽ αυτό και είναι ανίατος στους αιώνες.

Αν οι Λατίνοι αποβάλουν αυτό το πάθος -και μπορούν ως άνθρωποι να το πράξουν- εμείς όλοι οι Ορθόδοξοι θα συναχθούμε σε ενότητα, και όπως κάνουν οι ελέφαντες με τις προβοσκίδες τους, όταν καταπέσει κάποιος ελέφας, εμείς με τα θεόπνευστα δόγματα και λόγια θα τους σηκώσουμε και θα τους στήσουμε ορθίους, ώστε να ακολουθούν απαρέγκλιτα την Ορθόδοξη Πίστη. Αν όμως θέλουν να είναι πεσμένοι, δεν θα τους ωφελήσει τίποτε, ακόμη και αν ετοιμασθεί από τους αγγέλους και τους δοθεί το θεραπευτικό φάρμακο της ψευδοδοξίας τους. Το λέγει αυτό ολοφάνερα ο προφήτης Ιερεμίας: «Ιατρεύσαμεν την Βαβυλώνα και ουκ ιάθη».

Μεταφερόμενη αυτή η εντυπωσιακή εικόνα, του μεγίστου μας θεολόγου, στους καιρούς μας, αποδεικνύει ολοφάνερα την εκτροπή και παρέκκλιση από την οδό των Αγίων Πατέρων.

«Συναντήθηκαν με τυμπανοκρουσίες και μεγαλαυχίες πολλοί Οικουμενιστές  στην ψευδοσύνοδο της Κρήτης· δεν προσπάθησαν όμως, όπως έπραξαν όλοι οι Άγιοι διαχρονικά, να σηκώσουν, να στήσουν ορθίους στην Ορθόδοξη Πίστη τους αιρετικούς, παλαιούς και νέους, Μονοφυσίτες, Παπικούς και Προτεστάντες, να τους θεραπεύσουν την πλάνη, να τους σώσουν. Τους διαβεβαίωσαν πως δεν είναι άρρωστοι, δεν είναι αιρετικοί, δεν είναι πεσμένοι σαν τον ελέφαντα, είναι υγιείς, δεν είναι αιρέσεις, είναι εκκλησίες. Και αντί με την προβοσκίδα του ορθοδόξου λόγου, να τους βοηθήσουν να σηκωθούν, έπεσαν και αυτοί μαζί τους στην παναίρεση του Οικουμενισμού, συναριθμήθηκαν με συνοδική απόφαση με τις πολυάριθμες αιρέσεις του «Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών». (π.Θ.Ζήσης)

Σε όλους αυτούς τους σχεδόν αμετανοήτους Οικουμενιστές απευθύνεται ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, όπως απευθύνθηκε άλλοτε εν ζωή με γράμμα του προς τον πατριάρχη Αντιοχείας κυρό Ιγνάτιο, και τους απαντά : «Οι της του Χριστού Εκκλησίας, της αληθείας εισί˙ και οι μη της αληθείας όντες, ουδέ της του Χριστού Εκκλησίας εισί», δηλ. «αυτοί που είναι με την Εκκλησία του Χριστού, αυτοί είναι με την αλήθεια˙ και αυτοί που δεν είναι με την αλήθεια, δεν είναι ούτε με την Εκκλησία του Χριστού». Οι Οικουμενιστές δεν είναι με την αλήθεια ούτε με την Εκκλησία του Χριστού. Παράλληλα, το Συνοδικό της Ορθοδοξίας, μέσω των κατά Βαρλαάμ και Ακινδύνου κεφαλαίων, απευθύνεται σ΄αυτούς με ιδιαίτερη αυστηρή και σκληρή γλώσσα :  
- Βαρλαάμ Καλαβρώ, Γρηγορίω Ακινδύνω, Προχώρω Κυδώνι, Νικηφόρω Γρηγορά, Γεωργίω Λαπίθη και τοις οπαδοίς και διαδόχοις αυτών, ανάθεμα (γ΄).

Θα μπορούσαμε ποτέ να διανοηθούμε τον αντιπαπικό άγιο Γρηγόριο Παλαμά, αλλά και τους άλλους αντιπαπικούς αγίους της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας, να συγχαίρουν τον αιρεσιάρχη πάπα επί τη εκλογή του, να παρίστανται στην «ενθρόνισή» του, να του προσφέρουν δώρα, να συμπροσεύχονται, να ανταλλάσουν λειτουργικό ασπασμό, να ασπάζονται το χέρι του, να τον φιλοφρονούν και να του υποκλίνονται;

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ…