Ομολογία

OΛΥΜΠΙΑΔΑ:

Η ΑΣΥΝΗΘΙΣΤΩΝ ΔΙΑΣΤΑΣΕΩΝ ΓΥΝΑΙΚΑ

Ἡ ἁγία Ὀλυμπιάδα ὑπῆρξε μία δεσπόζουσα προσωπικότητα στὸ χῶρο τῆς Ἐκκλησίας καὶ μάλιστα ἀσυνήθιστων διαστάσεων. Στενὴ συνεργάτρια τῆς γιγαντιαίας προσωπικότητας τοῦ Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου.
Τὰ κείμενα ποὺ ἀσχολοῦνται μὲ τὸν ἴ. Χρυσόστομο κάνουν ἐκτενῆ ἀναφορὰ καὶ σ’ αὐτήν.
Ὁ ἐκκλησιαστικὸς ἱστορικὸς Νικηφόρος Κάλλιστος παρομοιάζει τὴν Ὀλυμπιάδα μὲ τὴν ἁγία Θέκλα, στενὴ συνεργάτρια τοῦ ἀποστόλου Παύλου.

Ἡ κατὰ σάρκα καταγωγὴ τῆς ἀριστοκρατική. Ὁ παπποὺς τῆς Ἀβλάβιος ἀναδείχθηκε σὲ κυβερνήτη τῆς περιοχῆς Ἀσίας καὶ Θρᾴκης, ἐνῷ ἡ ὁμώνυμη θεία τῆς παντρεύτηκε τὸν βασιλιὰ τῆς Ἀρμενίας Ἀρσάκη. Γονεῖς τῆς Ὀλυμπιάδας ἦταν ὁ Σέλευκος καὶ ἡ Θεοδοσία, ἀδελφή του διάσημου Ἀμφιλοχίου, ἐπισκόπου του Ἰκονίου. Ἡ κατὰ πνεῦμα καὶ ἀρετὴ ἐξέλιξη τῆς σπουδαία. Μάλιστα κατὰ τὸν ἅγιο Ἰωάννη τὸ Χρυσόστομο, αὐτὴ ἡ κατὰ πνεῦμα καὶ ἀρετὴ ἐξέλιξη ἀποτελεῖ τὴν πνευματική μας γενεαλογία, τὴν κατὰ Θεὸ θὰ λέγαμε καταγωγή μας, καὶ μποροῦμε νὰ καυχώμεθᾳ ἐν Κυρίῳ γι’ αὐτὴν μᾶλλον, παρὰ γιὰ τὴν κατὰ σάρκα καταγωγή μας.

Ἃς δοῦμε τὰ στοιχεῖα αὐτῆς τῆς πνευματικῆς καταγωγῆς. Μένει ὀρφανὴ σὲ μικρὴ ἡλικία καὶ ἀπὸ τοὺς δυὸ γονεῖς της καὶ τὴν κηδεμονία τῆς ἀναλαμβάνει ὁ συγγενής της Προκόπιος, ἔπαρχος Κῶν/πόλεως. Ἐνῷ ὅμως χάνει τοὺς γονεῖς της καὶ μένει ἀπροστάτευτη καὶ ἀκαθοδήγητη, ὁ Θεὸς στέλνει στὴν Κῶν/πόλη τὸν Γρηγόριο τὸ θεολόγο ὡς ἀρχιεπίσκοπο κατὰ τὰ ἔτη 379-381.
Ἡ Ὀλυμπιάδα ποὺ γεννήθηκε τὸ 368, ἦταν τότε ἡλικίας δώδεκα ἕως δεκατριῶν ἐτῶν καὶ δέχθηκε τὴν εὐεργετικὴ ἐπίδραση τῶν περίφημων θεολογικῶν του λόγων. Πάντοτε τὰ πλὴν ἔχουν καὶ τὰ ἀντίστοιχα σὺν στὴν ἱστορία τοῦ Θεοῦ.
Τὰ μειονεκτήματα συνοδεύονται καὶ ἀπὸ πλεονεκτήματα.
Ἀλήθεια, τὴ σπουδαία καὶ ἀνεπανάληπτη εὐκαιρία γιὰ ἕνα νεαρὸ κορίτσι, νὰ σφραγισθεῖ ὁ χαρακτῆρας τοῦ ἀνεξίτηλα ἀπὸ ἕνα κολοσσὸ τῆς θεολογίας, τῆς ρητορείας, τῆς θύραθεν καὶ τῆς θείας γνώσεως!
Καὶ στερημένο ἀπὸ τὴν συντροφιὰ καὶ τὴν βοήθεια τῶν γονέων του νὰ παραδοθεῖ, σὰν πονεμένο καὶ πεντάρφανο ποὺ ἦταν, στὴν πλήρη ἀπορρόφηση καὶ ἐντρύφηση τῆς διδασκαλίας τοῦ Γρηγορίου. Καὶ δὲν ἦταν ἁπλῶς ἀκροάτρια τοῦ μεγάλου πατρὸς ἀλλὰ ὑπῆρξε καὶ προσωπικὴ σχέση καὶ σύνδεσμος. Διότι ἀργότερα τὸ 366, ὅταν ἡ Ὀλυμπιάδα ἦταν 18 ἐτῶν καὶ παντρεύτηκε τὸν Νεβρίδιο ἔπαρχο τῆς Κῶν/πόλεως, ὁ Γρηγόριος, ποὺ εἶχε αὐτοεξορισθεῖ λόγω τῆς ἀθλίας στάσεως τῶν συνεπισκόπων του καὶ δὲν μπόρεσε νὰ παραστεῖ στὸ γάμο της, ἀφιέρωσε σ’ αὐτὴν «ἕνα θαυμάσιο ποίημα, πραγματικὸ γυναικεῖο καθρέπτη, ποὺ παρουσιάζει τὸ ἰδεῶδες πρότυπό της ἔγγαμης γυναίκας». Τὰ βάσανα ὅμως καὶ οἱ δοκιμασίες συνεχίζονται. Ὁ Νεβρίδιος πεθαίνει γρήγορα καὶ ἡ Ὀλυμπιάδα μένει χήρα.
Ἦταν τόσο γρήγορος ὁ χαμός του, ποὺ ὁ ἐκκλησιαστικὸς ἱστορικὸς Παλλάδιος γράφει' «λέγεται ἀμίαντος κεκοιμήσθαι παρθένος». Ἡ Ὀλυμπιάδα ἀρνήθηκε ἐπίμονα νὰ παντρευτεῖ ξανά, τὸν Ἐλπίδιο ποὺ τῆς πρότεινε ὁ ἴδιος ὁ αὐτοκράτορας, ὁ μέγας Θεοδόσιος. «Ἂν ὁ Θεὸς ἤθελε νὰ συζῶ μὲ ἄνδρα δὲν θὰ μοῦ ἔπαιρνε τὸν πρῶτο» ἀπάντησε' καὶ πῆρε τὴν ἀμετάκλητη ἀπόφαση νὰ ἀφιερωθεῖ στὴν Ἐκκλησία.

Ὁ διάδοχός του Γρηγορίου, ὁ Νεκτάριος, τὴν χειροτόνησε τότε διακόνισσα σὲ ἡλικία 25 ἐτῶν, τὸ 393. Μὲ τὴν εὐκαιρία αὐτὴ δώρισε στὴν Ἐκκλησία μεγάλα χρηματικὰ ποσὰ καὶ κτήματα.
Τὸν Νεκτάριο διαδέχεται ὁ ἅγιος Χρυσόστομος μὲ τὸν ὁποῖο συνδέθηκε ἰδιαίτερα ἡ Ὀλυμπιάδα. Παρέδωσε τότε στὴν Ἐκκλησία καὶ τὰ ὑπόλοιπα στοιχεῖα τῆς περιουσίας της καὶ ἔγινε κτίτωρ μοναστηριοῦ, δίπλα στὸν καθεδρικὸ ναό, ὅπου συγκέντρωσε πλῆθος ἀφιερωμένων γυναικῶν. Μαζί της ἦταν ἡ Πενταδία χήρα ἐνὸς στρατηγοῦ, ἡ Καρτερία, ἡ Χαλκιδία.
Μὲ τὴ βοήθεια αὐτῶν τῶν γυναικών, ὁ ἴ. Χρυσόστομος ἐπιδόθηκε σὲ πολύπλευρο καὶ εὐρὺ ἔργο κοινωνικῆς προνοίας, ἱεραποστολῆς, καὶ διεκκλησιαστικῶν σχέσεων. Ἕνα ἰδιαίτερο ἔργο, ποὺ ἀνέλαβε ἐπιπλέον ἡ Ὀλυμπιάδα, ἦταν νὰ προετοιμάζει τὰ ἐφόδια ποὺ χρειαζόταν ὁ ἅγιος Ἰωάννης γιὰ τὴ λιτὴ διαβίωσή του.

Ὁ Χρυσόστομος ἐξορίζεται τὸν Ἰούνιο τοῦ 404 ἀπὸ τὴν Κῶν/πόλη καὶ ἡ Ὀλυμπιάδα μένει αὐτὴ τὴ φορὰ πνευματικὰ ὀρφανή.
Αὐτὴ ἡ ὀρφάνια ἦταν φοβερή γιὰ νὰ τὴν κατανοήσουμε ἂς θυμηθοῦμε τί κραύγαζαν ἀπελπισμένα οἱ πιστοί, ὅταν ἐξοριζόταν ὁ Χρυσόστομος
«καλύτερα νὰ σβήσει ὁ ἥλιος παρὰ το στόμα του Χρυσοστόμου».
Γι’ αὐτὸ ἡ Ὀλυμπιάδα δὲν μπόρεσε ποτὲ νὰ τὴν ἀντέξει.
Προσπάθησε μὲ τὶς γνωριμίες ποὺ εἶχε νὰ ἀνατρέψει τὴν ἀπόφαση ἢ νὰ φέρει τὸν Χρυσόστομο πιὸ κοντὰ στὴν Κῶν/πόλη, ὅμως δὲν τὸ κατάφερε.
Ἔτσι ἐπιχείρησε νὰ μεταβεῖ κοντὰ στὸν ἐξόριστο ἐκκλησιαστικὸ ἡγέτη, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ συλληφθεῖ καὶ νὰ ἐξορισθεῖ στὴν Νικομήδεια.
Ἔτσι γνώρισε καὶ τὸ πνευματικὸ ἀγαθὸ τῆς ἐξορίας.

Καὶ ἔρχονται τὰ σὺν τοῦ Θεοῦ νὰ ἀντισταθμίσουν τὰ πλὴν τοῦ χωρισμοῦ.
Ὁ Χρυσόστομος, γιὰ νὰ παρηγορήσει καὶ νὰ ἐμψυχώσει τὴν ἀφοσιωμένη συνεργάτιδά του, γράφει 17 ὑπέροχες ἐπιστολὲς πρὸς αὐτήν, ποὺ εἶναι ἀριστουργήματα τοῦ ἁγίου Πνεύματος καὶ ποὺ παρέχουν τὴ δροσιὰ καὶ τὴν θαλπωρὴ συγχρόνως, αἰῶνες τώρα, σὲ ἀναρίθμητες ψυχές.
Ὅπως ἡ φυλάκιση τοῦ Παύλου καὶ ἡ πνευματικὴ ὀρφάνια τῶν ἐκκλησιῶν καὶ τῶν ἐπὶ μέρους πιστῶν μας χάρισαν τὶς ἐπιστολὲς τῆς αἰχμαλωσίας (Ἐφεσίους, Φιλιππησίους, Κολασσαεῖς, Φιλήμονα), ἔτσι ἡ ἐξορία τοῦ Χρυσοστόμου καὶ ἡ ὀρφάνια τῆς Ὀλυμπιάδας χάρισαν τὴ πνευματικὴ ποδηγέτηση σὲ ἀναρίθμητους ὀρφανοὺς καὶ ἀπελπισμένους πιστούς.
Πόσα ὀφείλουμε στὴν ἐξορία τοῦ Χρυσοστόμου καὶ στὴν ἀθυμία τῆς Ὀλυμπιάδας! Ἦταν ἀπὸ τὶς μεγαλύτερές τους προσφορές.
Ὁ κατατρεγμὸς τοῦ ἁγίου Χρυσοστόμου συνεχίζεται καὶ οἱ συνεχεῖς μετακινήσεις του -κουραστικὲς καὶ μαρτυρικές- τὸν φέρνουν ὅλο καὶ μακρύτερα ἀπὸ τὴν Κων/πολη.
Ἐξαντλημένος πεθαίνει καθ’ ὁδὸν στὰ Κόμανα, στὶς 14 Σεπτεμβρίου 407. Πεθαίνοντας τὰ χείλη τοῦ ψιθυρίζουν τὶς ἀγαπημένες τοῦ λέξεις'
«δόξα τῷ Θεῷ πάντων ἕνεκεν».
Ἡ πιστὴ ἀλλὰ καὶ εὐαίσθητη Ὀλυμπιάδα δὲν ἀντέχει καὶ τὸν ἀκολουθεῖ. Ἡ Ἐκκλησία τιμᾷ τὴν μνήμη της στὶς 25 Ἰουλίου.

ΓΑΜΗΛΙΟ ΔΩΡΟ ΣΤΗΝ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑ

(καθρέφτης όλων των γυναικών, όλων των αιώνων)

Η διάκονος Ολυμπιάδα (368-407), την οποία η Εκκλησία μας γιορτάζει την 25η Ιουλίου, είχε την ευλογία να γνωρίσει και να συνδεθεί με τρεις αρχιεπισκόπους της Κων/πόλεως.
Το Γρηγόριο το Θεολόγο, με τον οποίο συνδέθηκε σαν έφηβος·
το Νεκτάριο, ο οποίος τη χειροτόνησε και διάκονο·
και το Χρυσόστομο, του οποίου υπήρξε στενή, αφοσιωμένη και μακροχρόνια συνεργάτιδα.
Το Γρηγόριο το Θεολόγο τον γνώρισε 12-13 ετών και τον έχασε γρήγορα, αφού παρέμεινε αρχιεπίσκοπος μόνο από το 379-381.
Πάντως η σχέση της με τον Γρηγόριο ήταν στενή, γιατί δεν ήταν απλώς ακροάτρια ή γνωστή του, αλλά τον είχε πνευματικό πατέρα και καθοδηγό της.
Γι’ αυτό το 386, που παντρεύτηκε με τον έπαρχο της Κων/πόλεως Νεβρίδιο και ο Γρηγόριος δεν παρέστη στους γάμους της, αφού είχε αυτοεξορισθεί, της έστειλε για δώρο στο γάμο της ένα ωραίο ποίημα στο οποίο την συμβούλευε πως πρέπει να είναι μια χριστιανή σύζυγος.
Απ’ αυτό το ωραίο ποίημα θ’ αποσπάσουμε μερικές σκέψεις του αγίου Γρηγορίου και θα τις παρουσιάσουμε σε περιληπτική διασκευή.

Η πραγματική χριστιανή πρέπει και να φαίνεται κι όχι μόνο να είναι.
Γι’ αυτό να προσέξεις την εξωτερική σου εμφάνιση.
Μη κοιτάζεις μόνο την επιτηδευμένη εξωτερική ωραιότητα.
Να έχεις φιλαρέσκεια και για την εσωτερική ομορφιά, την ομορφιά της ψυχής.
Να ξέρεις ότι το καλύτερο στολίδι είναι η αρετή και όχι τα κοσμήματα.
Η λάμψη της λάμπει ακόμη και στους τυφλούς.

Να γίνεις γυναίκα του αγίου Πνεύματος·
μόνο έτσι θα καταλάβεις την υψηλή κλήση του γάμου, που είναι κλήση για να γίνουμε άγιοι και μάρτυρες.
Να φροντίσεις λοιπόν ν’ αποκτήσεις τους καρπούς του αγίου Πνεύματος.
Να έχεις αγάπη, χαρά, ειρήνη, μακροθυμία, χρηστότητα, αγαθωσύνη, πίστη, πραότητα, εγκράτεια (Γαλ. 5,22).

Ν’ αγαπάς και να σέβεσαι τον άνδρα σου «ως τω Κυρίω» (Εφεσ. 5,22).
Για να καταλάβεις τη σημαίνει αυτή η φράση πρέπει να γνωρίσεις και ν’ αγαπήσεις πρώτα τον Κύριο.
Αν δεν το κάνεις δεν μπορείς να κατανοήσεις τη διδασκαλία του.
Αν καταλάβεις ότι ο άνδρας σου σε αγαπά περισσότερο απ’ ότι τον αγαπάς εσύ, μη του πάρεις τον αέρα και εκμεταλλευτείς την αγάπη του κάνοντάς τον υποχείριο σου.
Να παραμένεις στη θέση που ορίζει το ευαγγέλιο.
Και συ έχεις μεγάλο προορισμό αλλά διαφορετικό από τον άνδρα.
Μη νομίσεις ότι αν γίνεις εσύ κεφαλή έγινες μεγάλη και σπουδαία.
Όχι, μείνε στη θέση σου.
Αυτό θα σε καταστήσει ανώτερη και δυνατή.
Θα καταλάβεις ότι αυτοί που έχουν κατώτερη θέση μπορεί να εξουσιάζουν αυτούς που έχουν την ανώτερη.
Και μάλιστα εκείνοι να μη το καταλαβαίνουν.

Ο άνδρας μοιάζει με το λιοντάρι.
Είναι σωματώδης, μεγαλοπρεπής, επιβλητικός, θυμώνει εύκολα και βρυχάται όπως το λιοντάρι.
Κι όμως εσύ θα πρέπει να γίνεις ο θηριοδαμαστής του.
Να τον συλλάβεις με την αγάπη σου, να τον εκπαιδεύσεις με υπομονή, να τον υποτάξεις με την ταπείνωση και την ανεκτικότητά σου.
Πρέπει να γίνεις ο παιδαγωγός του.

Τι μεγάλο αξίωμα έχεις· πόσο σπουδαία η αποστολή σου.
Να παιδαγωγήσεις όχι μόνο τα παιδιά σου αλλά και τον άνδρα σου.
Να μη επαινείς εκείνο που ο άνδρας σου δεν αγαπά ούτε να προσπαθείς με δόλο να τον κάνει φίλο του.
Να είσαι ειλικρινής και ευθεία απέναντί του.
Να έχετε κοινά τα πάντα· και τις χαρές και τις λύπες.
Και τις ευθύνες και τις απολαβές.
Να λυπάσαι στην αρχή για λίγο για να νοιώσει ότι τον συμπονείς αλλά μετά να γίνεις χαρούμενη και να τον κάνεις κι αυτόν.
Η γυναίκα πρέπει να είναι το ακύμαντο λιμάνι στο θλιμμένο και ταλαιπωρημένο σύζυγο.

Η σκέψη σου να πετά πάντα στα ψηλά και όχι στα γήινα…

Τ’ αυτιά σου να τα στολίζεις ακούγοντας μόνο καλά λόγια…

Τα μάτια σου δείχνουν το εσωτερικό σου. Να είναι απλά και αθώα…

Τη γλώσσα σου να την ελέγχεις.
Κι αν έχεις χίλια χαρίσματα και δεν προσέξεις τη γλώσσα σου, τότε εξασφάλισες την εχθρότητα του άνδρα σου…
Προτίμησε τη σιωπή ακόμη κι όταν έχεις δίκαιο…

Πρόσεξε ακόμη και το βάδισμά σου…

Τις ιερές μέρες να έχετε φιλόθεα εντρύφηση και ενασχόληση παρά σαρκική ομιλία.

Αυτό το δώρο σου προσφέρω.
Δέξου το και βάλτο μέσα στα βάθη της ψυχής σου όπου έχεις και τον εξαίρετο σύζυγό σου.


Ο γάμος της Ολυμπιάδος κράτησε ελάχιστα, γιατί ο σύζυγός της πέθανε γρήγορα. Αλλά υπήρξε αφορμή να γραφεί αυτό το ωραίο ποίημα…
«Δόξα τω Θεώ πάντων ένεκεν».



p.meletios