Ομολογία

Ο ΠΡΟΣΤΑΤΗΣ ΤΩΝ ΑΠΟΤΕΙΧΙΣΜΕΝΩΝ ΑΓΙΟΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ Ο ΣΤΟΥΔΙΤΗΣ

Άρθρο της Ελένης Παπασταματάκη

Αυτό που ξεχωρίζει και χαρακτηρίζει τη θεοειδή πορεία του Αγίου Θεοδώρου είναι η εμμονή του στην απαρασάλευτη τήρηση των Κανόνων και δογμάτων της πίστης μας

Στις 11 του μηνός Νοεμβρίου εορτάζει ο Άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης. Πρόκειται για ένα μεγάλο Ομολογητή της πίστης μας αλλά και προστάτη των αποτειχισμένων που έκανε διακοπή μνημοσύνου στον καιρό του.

«Ο Άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης είναι μεγάλος μοναστικός ηγέτης, Ομολογητής και αγωνιστής της Ορθοδόξου πίστεως, μεγάλος συγγραφεύς και υμνογράφος. Εφάμιλλος των μεγάλων διδασκάλων της Εκκλησίας ή καλύτερα ένας εκ των μεγάλων διδασκάλων της Εκκλησίας. Γεννήθηκε το 759 μέσα στην λαίλαπα, την φουρτούνα της Εικονομαχίας η οποία διένυε την πρώτη της φάση και βρισκόταν στην πιο σκληρή της περίοδο», μας λέει κατά την εισαγωγή στην ομιλία του για τον Άγιο Θεόδωρο τον Στουδίτη, ο Πρωτοπρεσβύτερος, Ομότιμος καθηγητής π. Θεόδωρος Ζήσης.

Οι γονείς του Αγίου Θεοδώρου, ο Φωτεινός και η Θεοκτίστη ήσαν ευσεβείς και ποθώντας και οι ίδιοι τα Ουράνια, ανέθρεψαν με φόβο Θεού τα τέκνα τους. Είχαν επίσης ευγενική καταγωγή πράγμα που επέτρεψε στον Θεόδωρο να λάβει σημαντικές σπουδές στα Ελληνικά γράμματα, στη Φιλοσοφία και στη Ρητορική. Ενώ κατέστη άριστος γνώστης των επιστημών αυτών, ο ίδιος αυτά τα θεωρούσε πάρεργα, ενώ η απόκτηση των θείων αρετών ήταν ο σκοπός του.

Την πνευματική του βιοτή σφράγισε ανεξίτηλα ο θειότατος Πλάτων, που ήταν αδερφός της μητέρας του. Από τις διδαχές του οποίου ολόκληρη η οικογένεια έγιναν μοναχοί. Με απαράμιλλη ταπείνωση και ασκητικούς αγώνες σύντομα ο Θεόδωρος ξεχώρισε για τις αρετές του, και αυτός ήταν ο λόγος που ο γηραιός Πλάτων αλλά και οι Στουδίτες μοναχοί τον εξέλεξαν ηγούμενο. «Με μεγάλη σπουδή άρχισε με λόγο και με έργα να ανακαινίζει την των μοναχών αρχαία κατάσταση και με ιδρώτας αιμάτων και ακατάπαυστους κόπους τους οδήγησε στο άκρο της αρετής»! Εις τόσην τελειότητα έφτασαν οι Μοναχοί του Στουδίου ώστε υπερτερούσαν από όλους τους άλλους.

Η Μονή Στουδίου είναι ακόμα γνωστή για τα περίφημα αντιγραφικά εργαστήρια της, που διέσωσαν πνευματικούς θησαυρούς, καθώς οι καλόγεροι ξενυχτούσαν αντιγράφοντας κείμενα. Χάρη σε αυτούς διασώθηκε η αρχαία ελληνική γραμματεία, αλλά και κείμενα Πατέρων της Εκκλησίας μας.

Επιπλέον, προσέφερε πολλά και στην υμνογραφία ο Άγιος, μάλιστα σε αυτόν ανήκουν οι αναβαθμοί της Οκτωήχου, τα εγκώμια του Επιταφίου θρήνου κ.α.

Αυτό όμως που ξεχωρίζει και χαρακτηρίζει τη θεοειδή πορεία του Αγίου Θεοδώρου είναι η εμμονή του στην απαρασάλευτη τήρηση των Κανόνων και δογμάτων της πίστης μας. Διατράνωσε με τη στάση του ότι η Ορθοδοξία απαιτεί ξεβόλεμα. Απαιτεί αγώνα και θυσία. Έτσι, ο Θεόδωρος, ως ηγούμενος αν και είχε πολλά ακόμα να προσφέρει στη μοναστική ζωή, προτίμησε να αγωνιστεί με ζήλο κατά του μοιχιακού ζητήματος, πράγμα το οποίο του κόστισε πολλά όπως τη διάλυση της Μονής, διωγμούς και τιμωρίες για τον ίδιο, τον αδερφό του Ιωσήφ και όλους τους μοναχούς.

Απέδειξαν περίτρανα ότι τα μοναστήρια και οι αδελφότητες δεν είναι αυτοσκοπός αλλά είναι τα μέσα. Τα μέσα αυτά έχουν αξία εφ’ όσον υπάρχει σκοπός. Και σκοπός είναι η δόξα του Θεού. Έρχονται στιγμές που καλείσαι να θυσιάσεις όχι μόνο τον εαυτό σου αλλά και το μοναστήρι σου, να το κάνεις ολοκαύτωμα για τη δόξα του Χριστού. Έτσι έκανε και ο Άγιος Θεόδωρος που δεν λυπήθηκε το μοναστήρι του, αλλά το έκανε λιβάνι και θυσία. Και προτίμησε να πράξει έτσι, παρά να συμβιβαστεί σε ζητήματα Ορθοδόξου πίστεως.

Αυτό το γεγονός αποτελεί ένα γερό ράπισμα στην παρειά των σημερινών ηγουμένων και μοναχών που προτιμούν να διατηρούν και να διατηρούνται στις Μονές τους, τη στιγμή που επικρατεί πνεύμα πλάνης που πολεμά την Εκκλησία μας.

Επιπλέον, μας δίνει και άλλο ένα παράδειγμα ο βίος αυτού του μεγάλου Αγίου. Ότι όταν καταπατήθηκαν οι κανόνες της Εκκλησίας μας και ο παράνομος βασιλιάς νυμφεύθηκε την παλλακίδα, η οποία τύχαινε να είναι και ξαδέρφη του Αγίου, δεν αντέδρασε ούτε ο Πατριάρχης, ούτε δεσπότης, αλλά ένας απλός ιερομόναχος. Ο Ηγούμενος της Μονής Στουδίου έλεγξε τον αυτοκράτορα, όπως και τον ιερέα που τους στεφάνωσε παράνομα αλλά επιπλέον διέκοψε τη μνημόνευση του Πατριάρχη Ταρασίου που δεν τιμώρησε τον ιερέα.

Εξορίες, φυλακίσεις, κακουχίες υπέστη εξαιτίας του ανδρείου φρονήματός του. Στη δεύτερη περίοδο της Εικονομαχίας επί Λέοντα Αρμενίου αψήφησε τις απειλές και μαζί με ιερείς, μοναχούς και λαϊκούς ανήμερα της Κυριακής των Βαΐων περιέφεραν τις ιερές εικόνες στην Κωνσταντινούπολη. Ο Άγιος ξυλοκοπήθηκε άγρια, έλαβε εκατό ραβδισμούς στην πλάτη, κακοποιήθηκε και εξορίστηκε και πάλι. Όμως, ανδρείως υπέμεινε. Ανακλήθηκε από την εξορία επί Μιχαήλ Τραυλού το 822.

Τις τελευταίες μέρες και καθώς είχε πληροφορηθεί το θάνατό του, δεν έπαψε λεπτό να συμβουλεύει τους μοναχούς του: «Αδελφοί και Πατέρες μου, τούτο το ποτήριον του θανάτου είναι κοινό εις όλους μας, λοιπόν εγώ υπάγω εις τον Δεσπότην μου, τον οποίον και η ψυχή μου επόθησε, σεις δε φυλάξατε την πίστη Ορθόδοξον και την πολιτείαν σας άμεμπτον, εις όσα σας παρήγγειλα και μη αμελείτε τον κανόνα σας, εάν ποθείτε την σωτηρία σας, ενθυμείσθε πως σας βοήθησα χωρίς ουδεμία αμέλειαν εις όσα εχρειάζεσθε και πάλιν τώρα όπου θα λείψω σωματικώς από σας η ψυχή μου όμως δεν χωρίζεται από το ποθούμενον μοι ποίμνιον και σας υπόσχομαι, εάν εύρω παρρησίαν τινά προς τον Δεσπότην μου ο ανάξιος, να μην αφήσω παρά να δέωμαι την αυτού ευσπλαχνίαν και αγαθότητα να σας βοηθεί εις την ψυχήν, να προκόπτετε εις το καλύτερο, μόνο μην αμελείτε εις τα ψυχικά όσον δύνασθαι».

Στις 11 Νοεμβρίου 826 και σε ηλικία 67 χρονών, παρέδωσε “ο διάπυρος της αληθείας ζηλωτής”, την ψυχή του στον Κύριο, αφήνοντας πίσω του αιώνιο παράδειγμα ασυμβίβαστου χριστιανού με τους αιρετικούς και τους καταπατητές των Θείων Εντολών. Αυτό αποτυπώνεται και στους λόγους του βιογράφου του «Απέθανεν ο πολέμιος των αγιομάχων, των εικονοκλαστών ο ελεγκτής, των βασιλέων ο διδακτής».

Πρέσβευε υπέρ ημών Άγιε Θεόδωρε, παλικάρι του Χριστού πανσεβάσμιο, Ομολογητή και κήρυκα της Αληθείας! Στήριζε και ενίσχυε τους πατέρες που ακολούθησαν το ευλογημένο σου παράδειγμα και γίνε Φάρος για το πλήθος των ιερέων που στέκουν βουβοί και άπραγοι μπροστά στο μεγαλύτερο ξεπούλημα της πίστης μας. Αμήν!