«Η αφύλακτος (εκκλησιαστική) κοινωνία» (Μ. Βασιλείου – Επιστολή (263) προς Δυτικούς)

Αναμφίβολα, επανειλημμένα εξεγέρθηκαν αυθόρμητα οι συνειδήσεις των πιστών (διαμαρτυρίες - αγανάκτηση) κατά της οικουμενιστικής «συνόδου» της Κρήτης.

Από μόνη της αυτή η εξέγερση (ιερή) δεν γεννάει την ανατροπή της αιρέσεως. Δεν έχει ευρύτερη εκκλησιολογική σημασία. Ωστόσο είναι ένα βήμα.

Όπως έχει αποδείξει η ιστορία χρειάζεται δράση, συζητήσεις και να ακολουθηθεί το Πατερικό σχήμα αντίστασης σε καιρό αιρέσεως. Οι ηγετικές Πατερικές μορφές υπάρχουν καθώς και το παράδειγμά τους (Αγ. Θεόδωρος Στουδίτης, Μ. Βασίλειος κ.λ.π.)

Ο Μ. Βασίλειος, θεωρητικά καταρτισμένος, είχε συγκεντρώσει πνευματικά αποθέματα χάριτος, αποφασισμένος «άχρι θανάτου» για την Ορθόδοξη πίστη.

Η πνευματική ποιότητα του Μ. Βασιλείου είχε επισημάνει τους εξής αντιαιρετικούς άξονες. Άξονες πίστεως, θάρρους και θέλησης.

Ο πρώτος άξονας, ζήτημα πνευματικής καθαρότητας, είναι να μην υπάρξει «σύνδεσμος ομονοίας» με τους αιρετικούς.

Στην επιστολή του (243) γράφει:

«Παρασύρωνται τα αυτιά των απλοϊκοτέρων· τώρα πλέον συνήθισαν την αιρετικήν δυσσέβειαν. Τα νήπια της Εκκλησίας ανατρέφονται με τους λόγους της ασεβείας. Τι ημπορούν τάχα να κάμουν; Όλα είναι εις τα δικά των χέρια· βαπτίσματα, προπομπή των αποθνησκόντων, επισκέψεις των ασθενών, παρακλήσεις των θλιβομένων, βοήθειαι προς τους ταλαιπωρημένους, ενισχύσεις κάθε είδους, κοινωνία μυστηρίων. Αυτά, καθώς επιτελούνται όλα από τους αιρετικούς, γίνονται σύνδεσμος ομοφροσύνης (ομόνοιας) μεταξύ του λαού και αυτών. Ώστε, έπειτα από ολίγον καιρόν και αν ακόμη εκλείψη κάθε φοβία, δεν θα υπάρχη ελπίς ν’ ανακληθούν πάλιν εις την επίγνωσιν της αληθείας αυτοί που κατελήφθηκαν από την πολυχρόνιον απάτην (προς Ιταλούς και Γάλλους επισκόπους).

Στην ημερίδα της Θεσσαλονίκης δεν είδα – άκουσα το ανάπτυγμα του άξονα αυτού στην σημερινή πραγματικότητα. Δεν υπέδειξαν διαμορφωμένη πρακτική σύμφωνα με την διδασκαλία του Μ. Βασιλείου, για να αποφευχθεί αυτή η ομόνοια με τους οικουμενιστές που υπάρχει στις Μητροπόλεις.

Ο δεύτερος άξονας, συνέχεια του πρώτου, είναι η διακοπή Εκκλησιαστικής κοινωνίας με τους αιρετικούς.

Γράφει σχετικά (Επιστολή 263, προς Δυτικούς):

«Ούς αξιούμεν παρά της υμετέρας ακριβείας προς πάσας τας κατά την Ανατολήν Εκκλησίας δημιοσιευθήναι, ίνα ή ορθοποδήσαντες γνησίως ώσι συν ημίν ή μένοντες επί της διαστροφής εν εαυτοίς μόνοις· την βλάβην έχωσι μη δυνάμενοι εκ της αφυλάκτου κοινωνίας της ιδίας νόσου μεταδιδόναι τοις πλησιάζουσιν» δηλ. «Δι’ αυτούς λοιπόν ζητούμεν να γίνη δημοσία γνωστή η γνώμη της ορθοφροσύνης σας εις όλας τας Εκκλησίας της Ανατολής με σκοπόν ή να είναι πράγματι μαζί μας διορθώνοντες την τακτικήν των (οι αρειανοί) ή μένοντες εις την παρέκκλισίν των να διατηρούν μόνο δια τους εαυτούς την την βλάβην (αίρεσιν) χωρίς να ημπορούν με την ελευθέραν κοινωνίαν να μεταδίδουν την ασθένειά των εις τους πλησιάζοντας».

Άξιο παρατηρήσεως είναι, ότι ο Μ. Βασίλειος χρησιμοποιεί αποκλειστική διάζευξη. Δηλαδή ή θα είναι στο στρατόπεδο της Ορθοδοξίας ή στο στρατόπεδο της αιρέσεως. Αποκλείει η διάζευξη αυτή την συνύπαρξη Ορθοδοξίας και αιρέσεως.

Η συνύπαρξη αιρέσεως και Ορθοδοξίας, όταν δηλ. υπάρχει «αφύλακτη κοινωνία», δημιουργεί συναισθήματα συμπαθείας, κατανόησης και την συνείδηση ότι από κοινού βιώνουμε την χάρι και την αλήθεια του Θεού στις ακολουθίες – Λειτουργίες.

Πρέπει οι αιρετικοί «μένοντες επί της διαστροφής εν εαυτοίς μόνοις την βλάβην έχωσι», δηλαδή μόνοι τους να υφίστανται την πνευματική φθορά που επιφέρει η αίρεση.

Στην ημερίδα της Θεσσαλονίκης δεν διατυπώθηκε πρόταση για το ξεχώρισμα της «ήρας από το σιτάρι», όπως τονίζει ο Μ. Βασίλειος, και απαιτεί η πλήρης εφαρμογή του 15^ου Κανόνα.

Συμπερασματικά: Δεν πληροφόρησαν τους πιστούς, πως θα αποφύγουν στην πράξη την Εκκλησιαστική ομόνοια με τους αιρετικούς και πως θα εξαλειφθεί η «αφύλακτος κοινωνία» με την αίρεση.

Θεολογικά, η εκκλησιολογική πρόταση της ημερίδας, συνιστά «ενδιάμεση βαθμίδα Εκκλησιολογίας μεταξύ Ορθοδοξίας και αιρέσεως», διότι δεν ενεργοποίησε τους δύο αυτούς άξονες, που αναφέρει ο Μ. Βασίλειος και υποστηρίζει η πλήρης εφαρμογή του 15^ου κανόνα.

ΝΙΚΟΣ Ε. ΣΑΚΑΛΑΚΗΣ

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΣ