Ομολογία

Τό δίκαιο τῆς Χάριτος.


του αρχιμ. Ειρηναιου Μπουσδεκη

Ἔχει ἀποδειχθεῖ πόσο μεγάλη σημασία γιά τήν εἰρηνική συμβίωση μιᾶς κοινωνίας παίζει ἡ νομοθεσία της. Ὁ νόμος καθορίζει μέ λεπτομέρεια, καί σέ ὅλες τίς ἐκφάνσεις τῆς ζωῆς, τά ὅρια στίς ἀνθρώπινες σχέσεις πού δέν πρέπει κανείς νά ὑπερβεῖ. Διατυπώνει τά δικαιώματα τῆς κάθε ἀνθρώπινης προσωπικότητας καί τίς ὑποχρεώσεις τοῦ καθενός ὥστε νά μή καταπατοῦνται τά δικαιώματα τῶν ἄλλων. Δίνει τή δυνατότητα σέ κάθε ἀδικούμενο νά διεκδικεῖ τά δικαιώματά του καί ὁρίζει ποινές πού ποικίλουν, ἀνάλογα μέ τή βαρύτητα τῆς πράξεως, σέ ὅποιον ἐπιλέγει τήν παραβατική συμπεριφορά στό ὑπάρχον νομικό σύστημα.

Κοινή εἶναι ἡ διαπίστωση σέ ὅλους μας ὅτι ἕνα σωστά συγκροτημένο νομικό σύστημα σέ μιά κοινωνία, σέ συνδιασμό μέ τήν σωστή λειτουργία τῆς δικαιοσύνης-πού αὐτή κρίνει πότε παραβιάζονται τά ὅρια στίς σχέσεις τῶν ἀνθρώπων-ἔχει ὡς ἀποτέλεσμα τήν εἰρηνική συμβίωση τῶν ἀνθρώπων τῆς κοινωνίας. Διαφορετικά ὁ κίνδυνος τῆς ἀσυδοσίας, τῆς διαφθορᾶς καί τῆς ἀναρχίας παραμονεύει καί καταλύει τήν εὔρυθμη λειτουργία τῆς κοινωνίας ἤ τοῦ κράτους.

Οἱ Ἱεροί Κανόνες τῆς Ἐκκλησίας μας, μέ τή σειρά τους, συγκροτοῦν καί αὐτοί ἕνα νομικό σύστημα. Νομίζουμε λοιπόν πολλές φορές καί μεῖς οἱ πιστοί, ὅτι ἡ διατύπωση αὐτή τῶν Κανόνων ἔχει τήν ἴδια σκοπιμότητα μέ τό κοσμικό δίκαιο. Νά ἐξασφαλίζει τήν εὔρυθμη λειτουργία τῆς Ἐκκλησίας, καί τήν εἰρήνη μεταξύ τῶν μελῶν της.

Αὐτός ὅμως εἶναι ἕνας ὑποβιβασμός τῶν Ἱερῶν Κανόνων. Ἡ πορεία μέσα στήν Ἐκκλησία εἶναι κατά πολύ ἀνώτερη ἀπό μιά ἁπλή εἰρηνική συμβίωση τῶν μελῶν της, πού ἐξασφαλίζεται ἀπό ἕνα νομικό σύστημα, πού τιμωρεῖ τίς παρεκτροπές καί ἀποδίδει τήν δικαιοσύνη στόν ἀδικούμενο. Ἡ πορεία μέσα στήν Ἐκκλησία εἶναι μιά πορεία πρός τήν βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Αὐτό πού ἐπιτάσσει ὁ Κανόνας γιά μένα καί γιά τά ἄλλα μέλη τῆς Ἐκκλησίας εἶναι αὐτό πού βοηθάει ὅλο τό σῶμα τῆς Ἐκκλησίας στήν πορεία του αὐτή πρός τήν βασιλεία τοῦ Θεοῦ.

Ὅταν στούς πρώτους αἰῶνες τῆς ζωῆς τῆς Ἐκκλησίας προέκυπτε μιά δυσλειτουργία, ἕνα πρόβλημα, μιά συμπεριφορά πού δέν ταίριαζε μέ τόν εὐαγγελικό Νόμο, οἱ Πατέρες ἔφερναν τό θέμα μέσα στή Σύνοδο(μή ξεχνᾶμε ὅτι οἱ Ἱεροί Κανόνες πῆραν τήν τελική μορφή τους μέσα σέ Οἰκουμενικές Συνόδους ἤ σέ τοπικές πού ἐπικυρώθηκαν ἀπό τίς Οἰκουμενικές). Ἡ Σύνοδος λοιπόν μετά ἀπό ἐνδελεχή διάλογο, σοβαρή διάσκεψη, μέ φόβο Θεοῦ, ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι (θυμηθεῖτε τό «ἔδοξε τῷ Ἁγίῳ Πνεύματι καί ἡμῖν» τῆς Ἀποστολικῆς Συνόδου), μέ γνώμονα τόν εὐαγγελικό Νόμο τοῦ Κυρίου μας, καί μέ μοναδικό σκοπό τήν ἀπρόσκοπτη πορεία τοῦ σώματος πρός τήν βασιλεία τοῦ Θεοῦ, διατύπωνε τούς Κανόνες της.

Ἡ τήρηση λοιπόν τῶν Κανόνων ἐπιβεβαιώνει τήν συμφωνία τῆς ζωῆς τοῦ πιστοῦ μέ τό εὐαγγέλιο καί τήν ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι πορεία ὅλου τοῦ σώματος πρός τήν βασιλεία τοῦ Θεοῦ.

Μέ ἄλλα λόγια. Ἄν τηροῦμε τούς Κανόνες τῆς Ἐκκλησίας βρισκόμαστε στήν αὔρα τῆς Χάριτος τοῦ Θεοῦ, βιώνουμε τήν εὐαγγελική ζωή, πορευόμαστε πρός τόν ἐρχόμενο Κύριο καί λυτρωτή μας. Νά γιατί οἱ Κανόνες τῆς Ἐκκλησίας μας, τό δίκαιο τῆς Ἐκκλησίας μας ὀνομάζεται «δίκαιο τῆς Χάριτος». Ξεπερνάει τά ὅρια τῆς νομικιστικῆς θεώρησης τῆς πνευματικῆς ζωῆς. Ξεπερνάει τά ὅρια τῆς ἐπιβολῆς τῆς τάξεως, τῆς ἡρεμίας καί τῆς εἰρήνης μεταξύ τῶν πιστῶν μέ τήν ἐπιβολή τοῦ σκληροῦ Νόμου πού θά πατάξει τίς παρεκτροπές. Ἡ τήρηση ἤ ὄχι ἀπό μᾶς τοῦ Κανόνα ἀφορᾶ τήν παρουσία μας ἤ ὄχι στό χαρισματικό σῶμα τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ. Θέλεις νά εἶσαι ἀδελφέ μου στήν κιβωτό τῆς σωτηρίας; Μέσα στό κλίμα τῆς Χάριτος τοῦ Θεοῦ καί τῆς ἀσφαλοῦς πορείας πρός τήν βασιλεία, ὅλου τοῦ σκάφους τῆς Ἐκκλησίας; Τήρησε τούς Κανόνες τῆς Ἐκκλησίας μας. Ἀλλιῶς θά βρεθεῖς ἔξω ἀπό τήν κιβωτό καί θά ἀπολεσθεῖς.

Ἀβίαστα ἀπό τά παραπάνω ἐξάγεται ἕνα καί μοναδικό συμπέρασμα πού ἀφορᾶ τήν ζωή ὅλων τῶν πιστῶν μελῶν τῆς Ἐκκλησίας, ὅλης τῆς ἱεραρχικῆς κλίμακας. Οἱ Ἱεροί Κανόνες, «τό δίκαιο» αὐτό «τῆς Χάριτος», εἶναι κάτι πού ἀδιαπραγμάτευτα πρέπει νά τηρεῖται μέσα στήν Ἐκκλησία. Ὄχι ἁπλά καί μόνο γιά νά ἐξασφαλίζει μιά τάξη καί εἰρήνη μεταξύ τῶν μελῶν τῆς Ἐκκλησίας.

Ἡ ἀπαρέγκλιτη τήρηση ὅλων τῶν Κανόνων εἶναι ὁ πλέον εὐαίσθητος δείκτης πού ἀποδεικνύει τή ζωή τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ σώματος μέσα στή Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Δέν χωράει καμιά διαπραγμάτευση στήν τήρηση τοῦ ἑνός ἤ τοῦ ἄλλου Κανόνα, καμιά ἡπιότερη διατύπωση(ἡ χρήση τῆς ἐκκλησιαστικῆς οἰκονομίας εἶναι κάτι διαφορετικό στό ὁποῖο θά ἀναφερθοῦμε σέ ἄλλη περίπτωση). Ἐκτροπή ἀπό τό πνεῦμα τοῦ Κανόνα σημαίνει ἐκτροπή ἀπό τόν εὐαγγελικό Νόμο καί κίνδυνο γιά τήν σωτηρία τοῦ πιστοῦ. Ἀβαρία στήν τήρηση ἑνός Κανόνα μεταφράζεται σέ ἀβαρία στήν τήρηση τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ καί ἐκτροπή ἀπό τήν ὁδό τῆς σωτηρίας.