Tα αντι-παπικά του Ιερού Πηδαλίου (Μέρος Πρώτο)

 

Το Ιερό Πηδάλιο και οι ενστάσεις που διατυπώθηκαν (Ι)

Έρευνα: πρωτοπρεσβύτερος Δημήτριος Αθανασίου.

 

Εισαγωγικά

Μία από τις κατηγορίες που θέτουν ορισμένοι εναντίον του Πηδαλίου είναι ότι είναι αλλοιωμένο και  επηρεασμένο από φιλοδυτικό πνεύμα.(Δεν θεωρεί αιρετικούς τους Λατίνους, δεν καταδικάζει το filioque κ.α)

Στα άρθρα που θα ακολουθήσουν θα αποδείξουμε τον παραπάνω  ΨΕΥΔΕΣΤΑΤΟ  ισχυρισμό και ο,τι άλλο έχει σχέση με αυτόν. 

Για το είδος των αλλοιώσεων που έγιναν στο Πηδάλιο, δημοσιεύσαμε σχετικό άρθρο αλλά μελλοντικά θα επανέλθουμε αναλυτικότερα. Στο παρακάτω άρθρο οι σελίδες των παραπομπών στο Πηδάλιο είναι από την έκδοση Μ.Β.Ρηγόπουλου. Θεσ/νική 2016.

1.Το βάπτισμα των Λατίνων

Ο  Όσιος Νικόδημος στις ερμηνευτικές σημειώσεις του  μστ΄ Αποστολικό Κανόνα, υποστηρίζει οτι τό βάπτισμα των Λατίνων ειναι ψευδώνυμο βάπτισμα καί γι’ αυτό ουτε κατά τον λόγο της ακριβείας είναι δεκτό, ούτε κατά τον λόγο της οικονομίας. ∆εν είναι δεκτό κατά τον λόγο της ακριβείας,

α΄. γιατί είναι αιρετικοί. Ότι δέ οι Λατινοι είναι αιρετικοί, δέν είναι καμμία ανάγκη επί του παρόντος να το αποδείξουμε, λέει ο Όσιος. Γιατί, αυτό το τόσο μίσος καί η τόση αποστροφή, πού έχουμε ήδη τόσους αιώνες πρός αυτούς, είναι μια φανερή απόδειξη οτι τούς βδελυττόμασθε ως αιρετικούς, ο,τι λογής δηλαδή και τούς Αρειανούς, τούς Σαββελιανούς καί τούς πνευματομάχους Μακεδονιανούς.

. β΄. Οι Λατίνοι είναι αβάπτιστοι, γιατί δέν φυλάττουν τίς τρεις καταδύσεις στον βαπτιζόμενο, καθώς άνωθεν παρέλαβε η ορθόδοξη Εκκλησία από τούς αγίους Αποστόλους. Οι προγενέστεροι Λατίνοι, αφού καινοτόμησαν πρώτοι το Αποστολικό βάπτισμα, μεταχειρίζονταν επίχυση, δηλαδή έχυναν λίγο νερό στην κορυφή του παιδιού, τό οποιο ενεργείται ακόμη και τώρα σέ κάποιους τόπους. Οι δέ περισσότεροι ρίχνουν τρεις φορές λίγες ρανίδες νερού στό μέτωπο του βρέφους μέ μια δέσμη από τρίχες χοίρου. Σέ άλλους τόπους, καθώς ανήγγειλε στον Οσιο κάποιος, πού πήγε εκει και επέστρεψε, αφού βουτήσουν λίγο βαμβάκι στο νερό (καθένας ξέρει πόσο νερό μπορεί να σηκώσει το βαμβάκι), χρίουν μ ’αυτό τό παιδί και το βαπτίζουν. Λοιπόν, οι Λατίνοι είναι αβάπτιστοι, επειδή δεν κάνουν τίς τρεις καταδύσεις και αναδύσεις, κατά την Αποστολική παράδοση. Κατά τον Όσιο Νικόδημο, δεν λέμε ότι αναβαπτίζουμε τούς Λατίνους, αλλά ότι τούς βαπτίζουμε, επειδή το βάπτισμά τους ψεύδεται το όνομά του και δεν είναι καθόλου βάπτισμα, αλλά ράντισμα μόνο ψιλό.( Πηδάλιον, σσ. 55-58).

Κατά τον Όσιο Νικόδημο, οι Λατίνοι δεν συμφυτεύονται μέ τον διφυη κόκκο, τον Χριστό, στο υδωρ του βαπτίσματος, γι’αυτό ούτε τό σωμα τους θεουργειται, ουτε η ψυχή και δεν μπορούν νά βλαστήσουν σωτηρία, αλλά ξηραίνονται καί απολλύονται.( Πηδάλιον, σσ. 63-65).

Ερμηνεύοντας ο Οσιος Νικόδημος τόν ζ΄ Κανόνα της Β΄ Οικ. Συνόδου, σημειώνει οτι αυτός ο Κανόνας αφεύκτως, απαραιτήτως καί κατά πασαν ανάγκην βαπτίζει καί τούς Λατίνους, επειδή δεν ειναι βαπτισμένοι ούτε σέ μιά κατάδυση. Γιατί, αν βαπτίζει αυτούς, πού ειναι βαπτισμένοι σέ μία, πόσο μαλλον βαπτίζει αυτούς, πού δέν ειναι βαπτισμένοι σέ καμμία. Προσθέτει οτι καθώς αυτή η Σύνοδος διορίζει νά μυρώνονται οι Ναυατιανοί, πού επιστρέφουν, επειδή ηταν αμύρωτοι, ετσι καί η Σύνοδος των Ανατολικων βαπτίζει τούς Λατίνους, πού επιστρέφουν, επειδή ειναι αβάπτιστοι.

Σχολιάζοντας ο Όσιος Νικόδημος τόν α΄ Κανόνα του Μεγάλου Βασιλείου, αναφέρει ότι, αν οι σχισματικοί Καθαροί, Εγκρατιτες, Αποτακτιτες καί Υδροπαραστάτες κρίθηκαν από τόν μεγάλο Πατέρα Βασίλειο αξιοι να βαπτίζονται, επειδή παραχάραξαν τήν συνήθεια στό βάπτισμα, πόσο μαλλον πρέπει νά βαπτίζονται οι Λατίνοι, πού παραχάραξαν καί παντελώς διέφθειραν την παράδοση του βαπτίσματος και οι οποίοι υπάρχουν όχι μόνο σχισματικοί, αλλά και φανεροί αιρετικοί (Πηδάλιον, σ. 589).

2.Περί Filioque

«Συκοφαντεί, λοιπόν, (κατά τον Οσιο Νικόδημο), την ανατολική Εκκλησία ο μωρολόγος Θωμας Ακυνάτης, ονομάζοντάς την Νεστοριανή, επειδή δογματίζει ότι τό Πνεύμα το άγιο δεν εκπορεύεται και εκ του Υιού, καθώς βλασφημούν οι Παπιστές. Γιατί, αν γι’αυτό η καθ’ημας Εκκλησία ειναι Νεστοριανή, τότε Νεστοριανός ήταν και ο θειος Κύριλλος, Νεστοριανή και η Γ΄ Σύνοδος και η καθ’εξης Εκκλησία, επειδή δέχθηκαν παρομοίως αυτό τό δόγμα, πού ήταν και είναι καθολική δόξα της Εκκλησίας. Αλλά, επειδή ο θείος Κύριλλος, όπως καί η Γ΄ Σύνοδος και η καθ’εξης Εκκλησία, δεν ήταν Νεστοριανή, άρα ούτε η ανατολική Εκκλησία, επειδή συμφωνεί μέ τόν αγιο Κύριλλο και μέ όλη τήν Εκκλησία, είναι Νεστοριανή. Αν και οι Παπιστές λένε ότι τό σύμβολο του Νεστορίου κατακρίθηκε στην Γ΄ και ∆΄ Σύνοδο, αποκρίνεται ο Οσιος Νικόδημος, λέγοντας ότι ναι κατακρίθηκε μόνο για την ένσαρκο οικονομία, αλλά όχι και για την θεολογία του Πνεύματος. Γιατί, ο θείος Κύριλλος γράφει πρός τον Ευλόγιο οτι δεν πρέπει να αποφεύγουμε και να παρατουμε όλα οσα λένε οι αιρετικοί. Και ο Μέγας Αθανάσιος γράφει ότι οι Αρειανοί μαζί μέ τα αιρετικά φρονούσαν και ορθά φρονήματα» (Πηδάλιον, σσ. 166-167).

Συνεχίζει ο Όσιος Νικόδημος την παράθεση μαρτυριών κατά της αιρέσεως του Filioque αυτή τη φορά από την πλευρά των ίδιων των ∆δυτικών. Ο Ιωάννης Ρώμης, ο οποίος ήταν παρών μέσω των τοποτηρητών του Πέτρου, Παύλου και Ευγενίου στην Σύνοδο, πού συστάθηκε επί βασιλείας Μακεδόνος τό 879 μ.Χ., καί δέχθηκε τόν όρο της, πού έλεγε˙ «Ει τις παρά τούτο τό  ιερόν Σύμβολον τολμήση \ ετερον  αναγράψαι  η προσθειναι  η αφελειν  η \ ορον  ονομάσαι  η προσθήκην καί  υφαίρεσιν  εν τω παραδεδομένω  ημίν τούτο ποιησαι, κατάκριτος καί πάσης χριστιανικης ομολογίας  αλλότριος. Τό γάρ  αφελείν  η προσθεναι  ατελη τήν εις τήν  αγίαν Τριάδα μέχρι σήμερον  ανωθεν κατιουσαν  ομολογίαν  ημων δείκνυσι», κατέκρινε τήν προσθήκη στό Σύμβολο, λέγοντας˙ «Πάλιν παραδηλουμεν τη α[ιδεσιμότητί σου, \ ινα περί του { αρθρου τούτου, δι’\ο συνέβη τά σκάνδαλα μέσον των  Εκκλησιων του Θεου,  εχη πληροφορίαν εις  ημας  ως ου μόνον, ου λέγομεν τουτο, \ οτι τό Πνευμα  εκ του Υιου  εκπορεύεται˙  αλλά καί τούς πρωτον θα[ρ]ρήσαντας τη  εαυτων  απονοία τουτο ποιησαι, παραβάτας των θείων λόγων κρίνομεν καί μεταποιητάς της Θεολογίας του ∆εσπότου Χριστου καί των Πατέρων, ο\ι συνοδικως συνελθόντες, παρέδωκαν τό \ αγιον Σύμβολον καί μετά του  Ιούδα αυτούς τάττομεν».

Αλλά και πριν αυτόν τόν Ιωάννη η Γ΄ Σύνοδος, πού συγκροτήθηκε στο Τολήτο (Τολέδο) επί Ρικάρδου Βασιλέως Ισπανίας τό 589 μ.Χ., πρόσταξε νά αναγινώσκεται τό άγιο Σύμβολο χωρίς την προσθήκη στην Ισπανία και την Γαλλία, απαραλλάκτως καθώς ο Ιουστινος ο πρωτος Βασιλεύς διέταξε νά αναγινώσκεται αυτό πρίν τήν Κυριακή ευχή του «Πάτερ ημων» σέ όλες τίς Εκκλησίες της Ανατολής τό 545 μ.Χ.

Ο Ρώμης Λέων ο Γ΄ στην αρχή του θ΄ αιώνος, όταν έγινε η εν Ακυϊσγράνοις Σύνοδος, στην οποία αγωνίσθηκε γενναίως ο μοναχός Ιωάννης ο Ιεροσολυμίτης κατά της προσθήκης στο Σύμβολο, αφού ρωτήθηκε από τον μέγα Κάρολο τί φρονει γι’αυτό, όχι μόνο αποκήρυξε την προσθήκη, αλλά και ενέγλυψε όλο τό άγιο Σύμβολο χωρίς την προσθήκη σέ δύο αργυρές πλάκες, μία στά ελληνικά και μία στα λατινικά, τίς οποίες απέθεσε στα μνημεία των αγίων Αποστόλων Πέτρου καί Παύλου, θέτοντας υπό ανάθεμα όσους τολμήσουν να προσθέσουν η να αφαιρέσουν από αυτό, κατά τον Καρδινάλιο Βαρώνιο καί τόν Ιησουΐτη Πετάβιο. Αλλά καί στην εν Φλωρεντία Σύνοδο, από την γ΄ μέχρι τήν ιζ΄ συνέλευση, οι καθ’ημας Ελληνες γενναιότατα απεσκοράκισαν αυτή τήν κάκιστη προσθήκη.

Ερμηνεύοντας ο Οσιος Νικόδημος τόν α΄ Κανόνα της ΣΤ΄ Οικ. Συνόδου, παρατηρεί ότι κάποιοι λένε πώς οι Απόστολοι, όταν επρόκειτο νά χωρισθούν και να πανε στο κήρυγμα τό 44 μ.Χ., έκαναν μέγιστη και αξιόλογη συνέλευση, στην οποία συνέθεσαν και Σύμβολο της πίστεως. Σ’αυτό φέρνουν μάρτυρες πολλούς ∆υτικούς Πατέρες, οτι το Σύμβολο αυτό είναι των Αποστόλων (καθώς και μερικοί από τούς καθ’ημας νεωτέρους Θεολόγους φέρνουν μαρτυρίες από αυτό σέ κάποιον από τούς θεολογικούς τους λόγους), τό οποίο ίσως δηλώνει και η παραδοθεισα πίστη από τούς Αποστόλους, πού αναφέρει εδω ο Κανόνας. Αλλά επειδή ο αγιώτατος καί σοφώτατος Μαρκος Εφέσου αποκρίθηκε ικανώς περί αυτου του Συμβόλου στούς Λατίνους στήν Φλωρεντία, λέγοντας «ημεις ουδέ ειδομεν Σύμβολον των Αποστόλων», οπως γράφει ο μέγας Εκκλησιάρχης Σύλβεστρος, γι’αυτό καί η πίστη, πού παραδόθηκε από τούς Αποστόλους, εδώ εννοειται η η περίληψη των δογμάτων της πίστεως, πού παραδόθηκε αγράφως καί διά ζώσης φωνης από τούς Αποστόλους, η η πίστη, δηλαδή τά δόγματα της πίστεως, πού συνάγονται από τά αγια Ευαγγέλια καί τίς Αποστολικές Επιστολές η καί διαταγές.( Πηδάλιον, σ. 219)

Οι Λατίνοι, σύμφωνα με τον Όσιο Νικόδημο, κατηγορούν την ΣΤ΄ Οικουμενική Σύνοδο, επειδή δεν αναφέρει τίς τοπικές Συνόδους, πού έγιναν στη ∆ύση, ούτε τούς Κανόνες τους, τούς οποίους συνέλεξε ο Βαρθολομαιος Καραντζάς καί πολλοί άλλοι πριν αυτόν. Στη μομφή αυτή αποκρίνεται ο Όσιος ότι η Σύνοδος απαρίθμησε μεν τούς Κανόνες εκείνους των Συνόδων και Πατέρων, όσοι ήταν στη χρήση της Εκκλησίας, συνεδέχθηκε δέ ταυτόχρονα και τούς Κανόνες των τοπικών Συνόδων της ∆ύσεως, όσοι συμφωνουν με τούς Κανόνες των Οικουμενικων. Καθώς η Ε΄ Οικουμενική δέχθηκε τα του Αυγουστινου καί Αμβροσίου των ∆υτικων, όχι απλώς, αλλά όσα εξέθεσαν περί της ορθής πίστεως και προς έλεγχο των αιρετικων, έτσι κι εμείς δεχόμασθε τα ορθά των Συνόδων της ∆ύσεως, όχι ομως όλα, επειδή ο Ρώμης θεσπίζει πολλά αλλόκοτα σ’αυτές. Γι’αυτό καί οι περισσότερες τοπικές Σύνοδοι στή ∆ύση έσφαλαν και μάλιστα απ’ αυτές προήλθε η προσθήκη στό Σύμβολο, τό πρώτο καί έσχατο των κακών και του σχίσματος προκαταρκτικότατο αίτιο.(Πηδάλιο σ. 221).

Γράφει  επίσης ο Όσιος Νικόδημος ότι η εν τη αγία Σοφία αγία Σύνοδος, πού συγκροτήθηκε επί Μεγάλου Φωτίου το 879 μ.Χ., (η οποία  ανεπισήμως θεωρείται από αρκετούς ως η Η΄ Οικουμενική Σύνοδος), ως δίστομη ρομφαία μπηκε στις καρδιές των δυτικών, με τίς θαυμαστές και λαμπρές εκβοήσεις της καί μέ τόν θεόπνευστο όρο, πού έκανε περί της ασφαλείας του αγίου Συμβόλου της πίστεως, οτι καμία αλλη Σύνοδος, όπως αυτή, δεν λάλησε και ερμήνευσε τα άτοπα, πού μπορούν νά ακολουθήσουν από την αφαίρεση η προσθήκη, πού γίνει στό άγιο Σύμβολο της πίστεως. Γι’αυτό και κατά πολλούς τρόπους αγωνίζονται να την αποδείξουν ψευδή μέ εικοσιεπτά (27) αντιθέσεις, τίς οποίες προσφυέστατα λύει ο αοίδιμος ∆οσίθεος, οτι ποτέ δέν έγινε τέτοια Σύνοδος, αλλά τήν έπλασε, λένε, ο Μέγας Φώτιος. Σέ τόση θρασύτητα τούς φέρνει η μανία τους, εξαιτίας του πικρου ελέγχου, πού τούς γίνεται απ’αυτή.

Αλλά τό φως δέν κρύπτεται, επειδή εκτός από τούς εξηγητές των Κανόνων, οι οποίοι είναι και αρχαιότεροι, και αυτός ο ίδιος ο Λατινόφρων Βέκκος τήν αναφέρει καί συνέγραψε εκλογές από τα πρακτικά της. Μάλιστα δέ καί εξαιρέτως ο σοφότατος διδάσκαλος και θεολόγος Ιωσήφ ο Βρυέννιος στον λόγο περί Τριάδος1 αναφέρει σέ πλάτος τά κατ’αυτήν και τέλος λέει ότι μέχρι τον καιρό του σώζονταν τα πρακτικά της με τίς ιδιόχειρες υπογραφές Πέτρου, Παύλου και Ευγενίου των τοποτηρητών του Πάπα Ιωάννου, δηλαδή λατινικά, στην μεγάλη Εκκλησία. Μετά από αυτόν, ο εν αγίοις Μάρκος Εφέσου στην στ΄ συνέλευση της Φλωρεντινής Συνόδου την συνέστησε ως αληθινή και αγία Σύνοδο, ώστε από τότε, δηλαδή από τον καιρό της Συνόδου μέχρι τωρα, αναγινώσκεται στήν μεγάλη Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως ετσι˙ «\ Άπαντα τά κατά των  αγιωτάτων Πατριαρχων Φωτίου καί  Ιγνατίου γραφέντα  η λαληθέντα,  ανάθεμα». Αφού ο Εφέσου είπε αυτά, ο Καρδινάλης Ιουλιανός, πού διαλεγόταν με τον Εφέσου, επεστομίσθη, χωρίς να έχει κάτι νά αντιπεί.. Τήν ύπαρξή της μαρτυρούν πολλοί και από τούς Λατίνους, όπως ο Ιβος Καρνοβίας και ο μοναχός Γρατιανός. Όμως, μόνο οι επιστολές του Πάπα Ιωάννου αρκούν αντί όλων, από τίς οποίες η μία επιγράφεται προς τον αγιώτατο Φώτιο και η άλλη προς τούς Αυγούστους. Αυτά, πού βόησε η Σύνοδος αυτή περί του Συμβόλου της πίστεως στήν στ΄ καί ζ΄ πράξη της, ειναι τά εξης˙ «Τόν  ανωθεν  εκ Πατέρων καί μέχρις   ημών κατεληλυθότα της  ακραιφνεστάτης των Χριστιανών πίστεως \ ορον καί διανοία καί γλώσση στέργομέν τε καί πασι διαπρυσίω τη φωνη περιαγγέλομεν, ουδέν  αφαιρουντες, ουδέν προστιθέντες, ουδέν αμείβοντες, ουδέν κιβδηλεύοντες». Καί πάλι˙ «Ει τις τοίνυν εις τούτο  απονοίας  ελάσας, τολμήσειεν,  ως  ανωτέρω λέλεκται, \ ετερον  εκθέσθαι Σύμβολον καί \ ορον  ονομάσαι  η προσθήκην  η  υφαίρεσιν  εν τω παραδεδομένω  ημιν παρά της  αγίας καί Ο[ικουμενικης  εν Νικαία τό πρώτον μεγάλης Συνόδου ποιησαι,  ανάθεμα  εστω»( Πηδάλιον, σσ. 362-363).

 

Πηγές

1.π.Άγγελος Αγγελακόπουλος. Η  αίρεση του Παπισμού κατά τον Άγιο Νικόδημο τον Αγιορείτη.

2.Φ.  Νταρζάνος Δογματική και κανονική σύνθεση στον άγιο Νικόδημο τον Αγιορείτη

3. Κούπας Πέτρος .Ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης μέσα από τα προοίμιά του

4.Αλληλογραφία Αγίου Νικοδήμου και Δωρουέου Βουλησμά.Αγία Νάπο 2020.

5. Αι αιρέσεις τού Παπισμού-Επισκόπου ΣΕΡΑΦΕΙΜ Μητροπολίτου Πειραιώς

6. Ο Παπισμός είναι αίρεση-Αρχιμ. Κύριλλου Κωστόπουλου

7.Αρχιμ.Σπ.Μπιλάλη.Ορθοδοξία και Παπισμός. Τόμοι Α και Β.

 

 

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ