Επιμέλεια κειμένων: π.Δ.Α
Eισαγωγικά
Μητροπολίτης του Οικουμενικού Πατριαρχείου σε Μητρόπολη του εξωτερικού, προσπάθησε να αποδομήσει ιστορικά τις παραδόσεις περί των άλιωτων αφορισμένων μοναχών του Αγίου Όρους, που είχαν συλλειτουργήσει με τους παπικούς και γενικά να παρουσιάσει ως αβάσιμες και ατεκμηριώτες τις αφηγήσεις περι θείας τιμωρίας των φιλοπαπικών στα χρόνια της Λατινοκρατίας.
Αρχικά υποστήριξε ότι αυτές οι ιστορίες δεν είναι τεκμηριωμένες ιστορικά, άρα δεν αποτελούν και ιστορικά γεγονότα. Φυσικά κάτι τέτοιο αποτελεί ξεκαθάρα μία λογική πλάνη αφού σύμφωνα με τις αρχές της Λογικής η ανυπαρξία αποδείξεων δεν είναι απόδειξη ανυπαρξίας! Με άλλα λόγια, το οτι για ένα γεγονός μπορεί να μην υπάρχουν σύγχρονες ιστορικές πηγές που να το τεκμηριώνουν, δεν σημαίνει οτι αυτό δεν έλαβε χώρα!
Τι έγραψε ο Μητοπολίτης
Κάθε φορά που συμβαίνει μία συνάντηση του Πάπα Ρώμης με τον Οικουμενικό Πατριάρχη εμφανίζεται στα social media η αφήγηση για τους αφορισμένους άλιωτους μοναχούς που συλλειτούργησαν με τον Πατριάρχη Βέκκο, συνοδευόμενη από μία φωτογραφία που απεικονίζει δύο τερατόμορφες φιγούρες.
Δυστυχώς για αυτούς που δημοσιεύουν και πιστεύουν αυτή την αφήγηση, η ιστορία και η φωτογραφία είναι πλαστές.
Ο Πατριάρχης Ιωάννης Βέκκος (1260–1289) υπήρξε ένθερμος υποστηρικτής της Ένωσης των Εκκλησιών που προωθήθηκε στη Σύνοδο της Λυών (1274) υπό τον αυτοκράτορα Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγο. Στόχος του ήταν η εξασφάλιση πολιτικής και στρατιωτικής συμμαχίας με τη Δύση, για να αποφευχθεί νέα σταυροφορία κατά της Κωνσταντινουπόλεως και να σταθεροποιηθεί η βυζαντινή επιρροή στα Βαλκάνια. Η πολιτική αυτή προκάλεσε έντονη αντίδραση από τους Ανθενωτικούς, κυρίως μοναχούς του Αγίου Όρους, που υπερασπίζονταν τη δογματική καθαρότητα και θεωρούσαν την ένωση προδοσία της πίστης. Στο πλαίσιο αυτό, ο Βέκκος προχώρησε σε διοικητικές διώξεις — καθαιρέσεις, απομακρύνσεις και εγκλεισμούς μοναχών· ορισμένες φορές, με την υποστήριξη της αυτοκρατορικής εξουσίας, σημειώθηκαν και βίαιες επεμβάσεις σε μονές. Μετά τον θάνατο του Μιχαήλ Η΄, ο Βέκκος φυλακίστηκε και παραιτήθηκε από τον θρόνο.
Στους μεταγενέστερους αιώνες δημιουργήθηκαν λαϊκές και φανταστικές διηγήσεις, όπως εκείνη των «αφορισμένων άλιωτων μοναχών» ή άλλες ιστορίες «θείας τιμωρίας» των Ενωτικών, οι οποίες δεν διαθέτουν καμία ιστορική τεκμηρίωση. Τέτοιοι θρύλοι εξυπηρέτησαν την ανάγκη των Ανθενωτικών να ενισχύσουν τη συλλογική τους ταυτότητα και να αποδώσουν συμβολικά την ηθική τους νίκη, όμως αποτελούν δημιουργήματα μεταγενέστερης προφορικής παράδοσης, όχι πραγματικά γεγονότα.
Η αφήγηση για τους άλιωτους μοναχούς δεν έχει κάποια αυθεντική τεκμηρίωση και μαζί με την φωτογραφία εμφανίσθηκαν την δεκαετία του 1970 με τον ισχυρισμό πως το όλο θέμα είχε γίνει γνωστό την δεκαετία του 1930.
Ενδιαφέρον είναι ότι η ίδια εικόνα, ή παραλλαγές της, έχουν εντοπιστεί σε παλαιές ευρωπαϊκές λαϊκές εκδόσεις. Συγκεκριμένα:
Αναφέρεται σε ορισμένα γιουγκοσλαβικά περιοδικά τέχνης της δεκαετίας του 1950 ως "σκαρίφημα από σπηλαιογραφία στη Δαλματία".
Κυκλοφορεί σε μερικά αγγλόφωνα αρχεία ως εικόνα «παράξενων μορφών μέσα σε σπήλαιο στη Βοημία», πιθανότατα φωτογραφία βράχου ή αλλοιωμένη εκτύπωση.
Σε φόρουμ μεταφυσικών θεμάτων εμφανίζεται από τη δεκαετία του 1990 ως "εικόνα παραφυσικών οντοτήτων".
Η απεικόνιση των δύο τερατόμορφων μορφών προέρχεται, όπως φαίνεται, από φωτογραφία αρνητικού που υπέστη υπερέκθεση ή από σχεδίαση με κιμωλία επάνω σε βράχο, δημιουργώντας έτσι τις χαρακτηριστικές «αλλόκοτες» σιλουέτες.
Η φωτογραφία πιθανότατα δεν απεικονίζει τίποτα πέραν ενός σκιτσαρισμένου μοτίβου ή ενός φωτογραφικού πειράματος. Στη συνέχεια αναδημοσιεύτηκε χωρίς πηγή σε έντυπα λαϊκής θρησκευτικότητας, και κάποιος την «έντυσε» με την ιστορία των αφορισμένων μοναχών για εντυπωσιασμό ή ηθικό δίδαγμα. Έτσι, γεννήθηκε ένας σύγχρονος θρησκευτικός αστικός θρύλος.
Απάντηση στα γραφόμενα του Μητροπολίτη.
Πολλά γεγονότα περνούν μέσα από την προφορική παράδοση και επιβιώνουν για αιώνες χωρίς αναγκαστικά να υπάρχει από πίσω πάντοτε ενας ιστορικός να τα καταγράφει. Αλλά ακόμη και να υπήρχε σύγχρονος με τα γεγονότα ιστορικός, πάλι οι αμφισβητίες θα τον θεωρούσαν αναξιόπιστο και προκατειλημμένο, κάτι που έχει γίνει αμέτρητες φορές μέσα στην ιστορία.
Ακόμη δηλαδή και να υπήρχαν αυτόπτες μάρτυρες που να κατέγραφαν π.χ μία άνωθεν τιμωρία εναντίον των φιλοπαπικών στα χρόνια της Λατινοκρατίας, οι οικουμενιστές σήμερα θα την χαρακτήριζαν ως αναξιόπιστη και ως προϊόν φαντασίας των Ανθενωτικών. Οπότε για ποιόν λόγο γίνεται όλη αυτή η συζήτηση; Για να μας δείξουν οι οικουμενιστές ότι αμφισβητούν επιλεκτικά τις πηγές που δεν τους συμφέρουν; Αυτό το γνωρίζουμε εδώ και χρόνια. Ξεχνούν όμως ότι εαν εισάγουμε στην ορθόδοξη πνευματικότητα την πλάνη του ιστορικισμού- της αντίληψης δηλαδή πως πρέπει να δεχόμαστε μόνο ο,τι τεκμηριώνεται ιστορικά- τότε αναγκαστικά θα πρέπει να καταργήσουμε και μεγάλο μέρος της ιεράς μας παραδόσεως, όπως την εικονογράφηση της Θεοτόκου από τον Ευαγγελιστή Λουκά, το Άγιο Μανδήλιο, την Αγία Ζώνη, το μαρτύριο του Αγίου Φανουρίου, του Αγίου Εφραίμ κλπ κλπ.
Μπροστά σε όλα αυτά τα γεγονότα δεν υπήρχε κάποιος ιστορικός να τα καταγράφει την στιγμή που εκτυλίσσονταν αλλά διασώθηκαν προφορικά μέσω της Ιεράς Παράδοσης και της Θείας Πρόνοιας (το Πνεύμα το Άγιον φρόντισε ώστε να μην χαθούν στον διάβα των αιώνων) ενώ κάποια εξ αυτών φανερώθηκαν μέσω ΘΑΥΜΑΤΩΝ των ίδιων των Αγίων! Φανταστείτε δηλαδή να εμφανίζεται ένας Άγιος στους ανθρώπους, να τους λέει για τα μαρτύρια που πέρασε, να τους προφητεύει τα μέλλοντα, να θεραπεύει αρρώστους, να ανασταίνει νεκρούς και εμείς να του λέμε "Καλά τα λες χρυσέ μου αλλά δεν έχουμε ιστορικές πηγές, σόρρυ αλλά χάρηκα που τα είπαμε". Αυτά είναι προφανώς αστειότητες και δείχνουν ότι το δυτικό ορθολογιστικό και σχολαστικιστικό πνεύμα έχει διεισδύσει για τα καλά σε πολλούς Ιεράρχες...
Όσο για τους άλιωτους αποστάτες μοναχούς του Αγ. Όρους, ο Μητροπολίτης στην προσπάθεια του να εμφανίσει ώς μύθευμα την εν λόγω παράδοση, αναφέρει ότι η συγκεκριμένη φήμη ξεκίνησε την δεκαετία του '70 και οτι η γνωστή αποτροπιαστική φωτογραφία των αφορισμένων είναι πλαστή.
Κατ' αρχάς η παράδοση αυτή δεν ξεκινάει την δεκαετία του '70. Το 1964 υπάρχει επιστολή Αγιορείτη μοναχού ο οποίος υπήρξε ΑΥΤΟΠΤΗΣ μάρτυρας καθώς τη δεκαετία του 1880 είδε με τα ίδια του τα μάτια τους άλιωτους και τυμπανιαίους μοναχούς σε απομακρυσμένο και δύσβατο μέρος της ερήμου του Όρους, καθ' υπόδειξιν μάλιστα του πνευματικού του ο οποίος τον οδήγησε σε εκείνο το σημείο όπου είχαν μεταφερθεί τα πτώματα λόγω του φόβου που προκαλούσαν στους υπόλοιπους μοναχούς και προσκυνητές. Δηλαδή ο πνευματικός του ήδη από τον 19ο αιώνα και ασφαλώς οι παλιότεροι από εκείνον Αγιορείτες ήξεραν την παράδοση αυτή όπως επίσης και το μέρος που είχαν αρχικά θαφτεί (στον νάρθηκα του κοιμητηρίου της Λαύρας).
Ασφαλώς οι φιλοπαπικοί θα ισχυριστούν οτι ο μοναχός λέει ψεύδη όμως εάν το κάνουν θα εκτεθούν ανεπανόρθωτα! Γιατί προηγούμενως μας έλεγαν ότι δεν δέχονται τις παραδόσεις επειδή δεν έχουν σύγχρονες ιστορικές πηγές από αυτόπτες μάρτυρες. Τώρα όμως που έχουν ιστορική πηγή και μάλιστα με αυτόπτη μάρτυρα τι μπορούν να πουν; Ότι δεν την δέχονται! Μα ασφαλώς αυτό τους λέμε και εμείς ότι δηλαδή και αυτόπτες να υπήρχαν στο παρελθόν και πάλι δεν θα δεχόσασταν τις μαρτυρίες τους! Οπότε τι μας το παίζετε ιστορικοί και αρχαιολόγοι; Όπως βλέπετε, αγαπητοί μου, ο διάβολος έχει πολλά ποδάρια, γι αυτό και ξέρει να ελίσσεται όπως τον συμφέρει κάθε φορά...
Τέλος, περί της γνησιότητας της φωτογραφίας των αφορισμένων δεν έχω να προσθέσω πολλά καθώς η γνησιότητα ή η πλαστότητά της δεν σημαίνει απολύτως τίποτα από την στιγμή που έχουμε αυτόπτες μάρτυρες και μία παράδοση αιώνων σχετικά με το γεγονός. Ακόμη και πλαστή να είναι λοιπόν, τίποτα δεν αλλάζει. Εκτός και εαν αρχίσουμε να ισχυριζόμαστε οτι επειδή π.χ υπήρχαν πολλές πλαστές φωτογραφίες για τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο τότε αυτό σημαίνει οτι ο Β' Παγκόσμιος δεν έγινε ποτέ και ήταν ένα παραμύθι των παλιότερων για να το παίζουν ήρωες.
✒Κλείνοντας θα ήθελα να εκφράσω μια ειλικρινή μου απορία σχετικά με τις προθέσεις του Μητροπολίτη. Αλήθεια γιατί ενόψει της συνάντησης Πατριάρχη και Πάπα επέλεξε να ασχοληθεί μόνο με μια ορθόδοξη παράδοση ώστε να την ανατρέψει και δεν ασχολήθηκε με το να ανατρέψει διάφορες παπικές παραδόσεις που δεν έμειναν απλές παραδόσεις αλλά ανακηρύχθηκαν ως επίσημα ΔΟΓΜΑΤΑ του παπισμού;
-Γιατί δεν αποδόμησε την ψευδέστατη παράδοση περί της δήθεν Κωνσταντινείου δωρεάς;
-Γιατί δεν αποδόμησε την ψευδέστατη παράδοση περί των δήθεν Ισιδωρείων διατάξεων;
-Γιατί δεν αποδόμησε όλες τις παπικές πλαστογραφίες που έγιναν στον διάβα των αιώνων ώστε να στηρίξουν την πλάνη του παπικού πρωτείου;
-Γιατί δεν αποδόμησε τις φανταστικές ιστοριούλες που περιέχονται στο επίσημο βιβλίο του Παπισμού, το Liber Pontificalis, ένα βιβλίο γραμμένο αιώνες μετά τα όσα υποτίθεται ότι περιγράφει και σύμφωνα με το οποίο ο Απόστολος Πέτρος ήταν δήθεν ο πρώτος Πάπας της Ρώμης και όρισε ώς μόνους διαδόχους του τους Πάπες;
Εύλογα τα ερωτήματα. Και η απάντηση μάλλον αυτονόητη...
ΠΗΓΗ. Ν.Γ.Αστεριάδης fb
.jpeg)
