Η πολιτική διάσταση της εορτής της Υπαπαντής του Κυρίου (2 Φεβρ.)...

 

 

Το κοντάκιο της εορτής της Υπαπαντής του Κυρίου, δηλ. ένα από τα πιο επίσημα τροπάρια που ψάλλονται κατά τον εορτασμό , ποίημα του αγίου Ρωμανού του Μελωδού, λέει:

Ο μήτραν παρθενικήν αγιάσας τω τόκω σου, και χείρας του Συμεών ευλογήσας, ως έπρεπε, προφθάσας και νυν, έσωσας ημάς, Χριστέ ο Θεός. Αλλ’ ειρήνευσον εν πολέμοις το πολίτευμα, και κραταίωσον βασιλείς, ους ηγάπησας, ο μόνος φιλάνθρωπος.

Στα νέα ελληνικά:

Εσύ, που αγίασες μια παρθενική μήτρα με το να την κάνεις σε κυοφορήσει και ευλόγησες τα χέρια του Συμεών, όπως έπρεπε, πρόφθασες και τώρα και μας έσωσες, Χριστέ, Θεέ μας. Όμως, ειρήνευσε τη χώρα μας από τους πολέμους και δυνάμωσε τους βασιλιάδες, τους οποίους αγάπησες, μόνε φιλάνθρωπε.

Το τροπάριο αυτό φανερώνει ότι γράφτηκε μάλλον μετά από μια σωτηρία του τόπου και του λαού από εχθρική απειλή και η παράκληση, που απευθύνει στον Κύριο, έχει τέτοιο περιεχόμενο: να φέρει ειρήνη και να ενδυναμώσει τους βασιλείς.

Ποιους βασιλείς; "Εκείνους που αγάπησε" ο Κύριος.

Δεδομένου ότι ο Κύριος μάς αγαπά όλους, είναι προφανές ότι εδώ υπονοούνται με κάποιον ανθρωπομορφικό τρόπο οι ευσεβείς βασιλείς, εκείνοι που οι ίδιοι αγαπούν το Χριστό και το λαό (αυτά τα δυο, ας μου επιτραπεί να πω ότι, στην ορθόδοξη παράδοση, πάνε μαζί).

Κάποιοι αντί για βασιλείς λένε "άρχοντες". Προσωπικά, το προτιμώ, πιστεύοντας ότι η υμνογραφία είναι ζωντανή κι όχι απολιθωμένη και ότι οι αναφορές στους βασιλείς είναι καλές για το Βυζάντιο, αλλά μάλλον άτοπες, προκειμένου για τους ξενόφερτους Γλύξμπουργκ... Αλλά, επ' αυτού, δεν συνεχίζω. Και οι διαφορετικές απόψεις δεκτές.

Έχουμε πάντως εδώ ένα πολιτικό τροπάριο, όπως υπάρχουν κι άλλα στην ορθόδοξη υμνογραφία.

Στον εσπερινό της εορτής διαβάζουμε και προφητείες από τον προφήτη Ησαΐα (Ησ. 6:1, και Ησ. 19:1 - δείτε τις εδώ), που μιλούν για την απιστία και την αποστασία του λαού του Θεού, αλλά και για μια προφητευμένη από τον Ησαΐα καταστροφή των Αίγυπτίων και τελικά προσέγγισή τους προς τον αληθινό Θεό (αυτό πιθανόν συνδέεται με τη φυγή του Ιησού στην Αίγυπτο ή και με άλλα γεγονότα που συνέβησαν εντός της Ιστορίας).

Κι αυτές οι προφητείες είναι εξαιρετικά επίκαιρες, λόγω των συνειρμών που προκαλούν με την πνευματική κατάσταση του δικού μας λαού, καθώς και με τη διεθνή πολιτική και κοινωνική - αλλά και πνευματική - κατάσταση...

Υπενθυμίζω κάτι, που έχει επισημανθεί από άλλους: πόσο σημαντικές ήταν για το λαό μας σε εποχές δουλείας οι αναφορές στους βασιλείς, την Πόλη, το κράτος, το πολίτευμα κ.τ.λ. Διότι οι υπόδουλοι Ρωμιοί ως βασιλείς δεν εννοούσαν βέβαια τους τυράννους τους, αλλά τους αληθινούς ηγέτες που είχαν ή επιδίωκαν να έχουν.

Άραγε για εμάς έχουν την ίδια σημασία αυτές οι εκκλησιαστικές αναφορές; Τις προσέχουμε καν, τις θεωρούμε ζωντανές, σχετικές με τη ζωή μας, ή τις καταδικάζουμε να γίνουν μνήμες και έθιμα;

Αυτούς τους ηγέτες, που θα αγαπούν το Χριστό και το λαό και που θα τους ταιριάζει το κοντάκιο του αγίου Ρωμανού, περιμένουμε κι εμείς ψάλλοντας ανήμερα της εορτής το τροπάριο - μια πολιτική προσευχή της Εκκλησίας προς το Θεό. (Θ.Ρ.nekros.blogspot.com)