Ομολογία

ΑΠΟΔΕΧΕΤΑΙ Ο ΚΑΙΣΑΡΟΠΑΠΙΣΜΟΣ ΚΑΙ Η ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ

ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ ΤΟ ΠΡΩΤΕΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΑΛΑΘΗΤΟ ΤΟΥ ΡΩΜΗΣ;

Είναι αλήθεια, ότι ο ηγεμονισμός της Ρώμης εκδηλώθηκε σε πολλές περιπτώσεις και αναγνωρίσθηκε συνοδικά από πολλές Συνόδους, όπως στη Σύνοδο Σαρδικής με το έκκλητο, τη Σύνοδο της Καρθαγένης, την Ιγνατιανή Σύνοδο και τις Γ΄, Δ΄, ΣΤ΄ και Ζ΄ Οικουμενικές Συνόδους με τον «θρίαμβο του Παπισμού» (κατά τον Πισιδίας Μεθόδιο) και με τη σχετική νομοθετική κατοχύρωση του πρωτείου εξουσίας του Πάπα, από τον Ιουστινιανό (131 νεαρά), καθώς και με άλλες πράξεις και παραδοχές, κυρίως από αυτοκράτορες, αλλά και από Πατριάρχες.

Σ’ αυτή την κατοχύρωση του πρωτείου, που βασίζεται στην πρωτοκαθεδρία του Πέτρου, συνέβαλαν και πολλοί άγιοι της Εκκλησίας μας, με χαρακτηριστικό το του αγίου Ιω. Χρυσοστόμου, ότι ο απόστολος Πέτρος είναι: «ο προστάτης της Οικουμένης και το θεμέλιο της Εκκλησίας».

Έτσι, η ηγεμονία του Ρώμης, όπως οικοδομήθηκε, σήμαινε πολλά περισσότερα από ένα απλό πρωτείο τιμής, χωρίς να υπάρχει σαφής ορισμός ή κάποια νομική κατοχύρωση (de jure), κάτι το οποίον όμως έγινε παραδεκτό από πολλούς ανατολικούς Πατέρες (de facto), οι οποίοι όχι μόνο δέχτηκαν, αλλά και υποστήριξαν το αυξημένο αυτό πρωτείο του Ρώμης επί όλης της Εκκλησίας.

Οι Επίσκοποι Ρώμης ανέκαθεν υπήρξαν οι εκπρόσωποι του Ρωμαίου αυτοκράτορα στη Δύση και έτσι θεωρούντο εκεί τόσον ως διάδοχοι του αυτοκράτορα, όσον και ως διάδοχοι του αγίου Πέτρου.

Από την άλλη, οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες θεωρούσαν τον Ρώμης, ως την κεφαλή της Εκκλησίας, υποχρέωναν δε τους ανατολικούς Πατριάρχες σε υποταγή σ’ αυτόν.

Έτσι, υπήρχε μια αλληλεξάρτηση μεταξύ του κοσμικού αυτοκράτορα και του Επισκόπου Ρώμης, οι δε πλείστοι των αυτοκρατόρων δεν φημίζοντο για την Ορθοδοξία τους (Ράνσιμαν).

Αυτή η ιδιότυπη μοναρχία του Πάπα στη Δύση, από τη μια του απέδιδε Ορθόδοξη αυθεντία, από την άλλη δε θεωρείτο, ως ο ανώτατος κριτής επί δογματικών ζητημάτων, ταυτίζετο με την Εκκλησία και το αλάθητό του θεωρείτο αποκλειστικό του προνόμιό ήδη από τον 6^ο αι. με τον πάπα άγιο Αγαπητό Α΄ (άγιου Νεκταρίου, τα αίτια του Σχίσματος, τ. Α΄), αναφερόταν δε πάντοτε η Ρώμη, ως η πρώτη (και μοναδική) αποστολική καθέδρα. Μετά δε την πτώση της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, τον ρόλο του αυτοκράτορα στη Δύση τον πήρε ο Πάπας, ο οποίος κληρονόμησε τη θέση του μοναδικού (και πολιτικού) ηγέτη, από τον οποίον πήγαζε ο νόμος.

Αυτή η διπλή ιδιότητα του Πάπα, ως εκκλησιαστικού και πολιτικού ηγέτη, που ξεκίνησε ανεπίσημα το 600 (με τον άγ. Γρηγόριο Διάλογο), σταθεροποιήθηκε το 730 και εδραιώθηκε επίσημα το 754, έγινε δεκτή σιωπηρώς από την καθόλου Εκκλησία, για 300 χρόνια μέχρι το Σχίσμα, αλλά και μετά από αυτό. Από την άλλη, αν δεν εκδηλωνόταν αυτή η μονοκρατορία του Πάπα στη Δύση, όπως εκδηλώθηκε, η Εκκλησία της Ρώμης δεν θα είχε επιβιώσει στον ταραγμένο και σκοτεινό μεσαίωνα (ποιος άραγε να την βοηθήσει ενάντια στους βαρβάρους επιδρομείς;).

Αυτή ακριβώς η ιδιότυπη μονοκρατορία του Πάπα στη Δύση, η απόλυτη εκκλησιαστική και πολιτική εξουσία στο πρόσωπό του (παραδεκτή και από την καθόλου Εκκλησία) και το αδιανόητο της προσβολής του προσώπου του ήταν η γενεσιουργός αιτία της ηγεμονίας του στα εκκλησιαστικά πράγματα, μέχρι του σημείου να θεωρείται η εκκλησιαστική αυθεντία του υπεράνω και των Οικουμενικών Συνόδων (αγ. Νεκταρίου, ως ανωτέρω).

Αυτή ακριβώς η αυθεντία είναι και η κύρια αιτία της παρέκκλισης από το Ορθόδοξο Δόγμα, την Πίστη και την Παράδοση σε τέτοιο βαθμό, που η αλλοίωση αυτή να γίνει τελικά απίστευτη και να δημιουργηθεί ένα παποκεντρικό μόρφωμα.

Δρ. Γεώργιος Μουστάκης

Θεολόγος-Κοινωνιολόγος

.