Σημείωση. Ο απεσταλμένος του Πάπα στην Κων/πολη Καρδινάλιος Ουμπέρτος απέθεσε επιδεικτικά τη βούλα αφορισμού στην Αγία Τράπεζα της Αγίας Σοφίας (16 Ιουλίου 1054 ) παρόντων του αυτοκράτορα και του Πατριάρχη και αναχώρησε για τη Ρώμη
Το αυτούσιο κείμενο του λίβελλου του Ουμβέρτου μπορούν οι ενδιαφερόμενοι να το βρούν στην ηλεκτρονική διεύθυνση:
https://sathanasoulias.blogspot.com/2015/12/1054.html
Στο άρθρο παρουσιάζουμε το κείμενο σε νεοελληνική απόδοση και σύντομο σχολιασμό. Οι βιβλιογραφικές πηγές αναφέρονται στο τέλος του κειμένου.:
-----------------------------------------------------------------------------
Λίβελλος Αναθέματος ΟΥΜΒΕΡΤΟΥ (1054 μ.Χ.) — Νεοελληνική απόδοση
«Όποιος αντιτίθεται στην πίστη και στη θυσία της Ρωμαϊκής και αποστολικής καθέδρας, ας είναι ανάθεμα, και ας μη λέγεται ορθόδοξος, αλλά ας λέγεται προζυμίτης και νέος αντίχριστος.
Εμείς, ο Ουμβέρτος, επίσκοπος της αγίας Ρωμαϊκής Εκκλησίας με τη χάρη του Θεού, ο Πέτρος, αρχιεπίσκοπος των Αμαλφηνών, και ο Φρεδερίκος, διάκονος και καγκελλάριος, προς όλα τα τέκνα της Καθολικής Εκκλησίας.
Η αγία Ρωμαϊκή πρώτη και αποστολική καθέδρα, προς την οποία —ως προς κεφαλή— στρέφεται ιδιαίτερα η φροντίδα όλων των Εκκλησιών, μας καταξίωσε να σταλούμε ως αντιπρόσωποί της σ’ αυτή τη βασιλική πόλη (Κωνσταντινούπολη), για χάρη της εκκλησιαστικής ειρήνης και των αναγκών της. Ήρθαμε, όπως λέει και η Γραφή, "να κατέλθουμε και να δούμε" αν αληθεύει πράγματι η κραυγή που συνεχώς ανέβαινε από την τόσο μεγάλη αυτή πόλη στα αυτιά της Ρώμης. Και για να γνωρίσουμε αν είναι έτσι ή αν όχι.
Ας γνωρίζουν λοιπόν, πριν απ’ όλους, οι ενδοξότατοι αυτοκράτορες, ο κλήρος, η σύγκλητος και ο λαός της Κωνσταντινουπόλεως, και όλη η Καθολική Εκκλησία, τι διαπιστώσαμε εδώ: πράγματα για τα οποία χαιρόμαστε πάρα πολύ, και πράγματα για τα οποία θλιβόμαστε ελεεινά.
Διότι, σε ό,τι αφορά τους στύλους του κράτους, τους τιμημένους άνδρες και τους σοφούς πολίτες, η πόλη αυτή είναι πολύ χριστιανική και ορθόδοξη. Όμως, σε ό,τι αφορά τον Μιχαήλ, που καταχρηστικά ονομάζεται “πατριάρχης”, και τους συνεργούς της ανοησίας του, πολλά ζιζάνια αιρέσεων σπέρνονται καθημερινά μέσα στην πόλη.
Διότι, όπως οι Σιμωνιακοί που πουλούν τη δωρεά του Θεού, έτσι κι αυτοί εξευνουχίζουν τους υπηκόους τους, και τους ανεβάζουν όχι μόνο σε κατώτερες ιερατικές βαθμίδες αλλά και σε επισκοπές∙ όπως οι Αρειανοί ξαναβαπτίζουν αυτούς που έχουν βαπτιστεί στο όνομα της Αγίας Τριάδας, και μάλιστα τους Λατίνους∙ όπως οι Δονατιστές ισχυρίζονται ότι έξω από την Εκκλησία των Ελλήνων έχει χαθεί από όλο τον κόσμο η Εκκλησία του Χριστού, η αληθινή θυσία και το βάπτισμα∙ όπως οι Νικολαΐτες επιτρέπουν σαρκικούς γάμους και δίνουν δικαίωμα στους υπηρέτες του ιερού θυσιαστηρίου να νυμφεύονται∙ όπως οι Σεβηριανοί λένε πως ο νόμος του Μωυσή είναι καταραμένος∙ όπως οι Πνευματομάχοι ή Θεομάχοι έκοψαν από το Σύμβολο της Πίστεως την εκπόρευση του Αγίου Πνεύματος από τον Υιό∙ και όπως οι Ναζωρηνοί τηρούν τον σαρκικό καθαρισμό των Ιουδαίων σε τέτοιο βαθμό ώστε να αντιλέγουν να βαπτίζονται τα νήπια που πεθαίνουν πριν την όγδοη μέρα, να εμποδίζουν τις γυναίκες που βρίσκονται σε έμμηνο ρύση ή σε λοχεία να κοινωνήσουν ή —αν είναι αβάπτιστες— να βαπτιστούν.
Και, μιμούμενοι τους Ναζωρηνούς, αφήνουν τα μαλλιά και τα γένια τους να μεγαλώνουν, και δεν δέχονται σε κοινωνία όσους τα κουρεύουν ή ξυρίζουν τα γένια τους σύμφωνα με τη διάταξη της Ρωμαϊκής Εκκλησίας.
Για όλα αυτά τα πλανεμένα πράγματα και για πολλά άλλα έργα, ο ίδιος ο Μιχαήλ νουθετήθηκε με επιστολή του κυρίου μας πάπα Λέοντος, αλλά περιφρόνησε να πεισθεί. Και όταν προσπαθήσαμε εμείς, οι απεσταλμένοι του, να αντικρούσουμε λογικά τα κακά, αυτός αρνήθηκε εντελώς να μας συναντήσει, δεν άκουσε τις σοφές νουθεσίες των αυτοκρατόρων, ούτε των συνετών ανδρών. Επίσης, έχει ασφαλίσει από πριν τις ελληνικές εκκλησίες εναντίον των Λατίνων, τους οποίους αποκάλεσε «αζυμίτες», και τους κατεδίωξε σε τέτοιο βαθμό ώστε εδίδασκε τα παιδιά του να αναθεματίζουν την αποστολική καθέδρα, ενώ ακόμη υπογράφει ως “οικουμενικός πατριάρχης”.
Επειδή λοιπόν δεν μπορούμε να ανεχθούμε την ύβρη και την βία κατά της αγίας και πρώτης αποστολικής καθέδρας, και επειδή βλέπουμε ότι η καθολική πίστη βουλιάζει από πολλές πλευρές, με την απόφαση της Αγίας και Αδιαιρέτου Τριάδος, του αποστολικού θρόνου που εκπροσωπούμε, και όλων των ορθόδοξων Πατέρων των επτά Συνόδων, υπογράφουμε αυτό το ανάθεμα, σύμφωνα με την απόφαση του πάπα μας κατά του Μιχαήλ και των ακολούθων του, εάν δεν μετανοήσουν.
Ο Μιχαήλ, ο καταχρηστικά λεγόμενος πατριάρχης, που έγινε μοναχός από ανθρώπινο φόβο, και τώρα είναι κατηγορούμενος για ασυγχώρητα εγκλήματα, μαζί με τον Λέοντα της Αχρίδος, και τον σακελλάριο Νικηφόρο, που περιφρόνησε φανερά τη θυσία των Λατίνων πατώντας την με τα πόδια του, και όλοι όσοι τους ακολουθούν στις πλάνες και τα τόλμημά τους, ας είναι ανάθεμα, Μαραναθά, μαζί με Σιμωνιακούς, Βαλεσίους, Αρειανούς, Δονατιστές, Νικολαΐτες, Σεβηριανούς, Μανιχαίους, όσους λένε ότι το ένζυμο ψωμί είναι έμψυχο, και μαζί με όλους τους αιρετικούς —μάλλον δε μαζί με τον διάβολο και τους αγγέλους του— αν δεν υπακούσουν.
Αμήν. Αμήν. Αμήν.»
Θεολογικές ερμηνείες στις κατηγορίες
1. Το ζήτημα του Filioque και η κατηγορία περί «Θεομαχίας»
Ο Λίβελλος κατηγορεί την Ανατολική Εκκλησία ως «Πνευματομάχους», επειδή δεν δέχεται το Filioque. Δηλαδή επειδή δεν προσθέτει στο Σύμβολο της Πίστεως ότι το Άγιο Πνεύμα «ἐκπορεύεται καὶ ἐκ τοῦ Υἱοῦ».
Η Ορθόδοξη Εκκλησία δεν είναι «θεομάχος», αλλά τηρεί το δόγμα της Μίας Αιτίας.
2. Η κατηγορία περί «Νικολαϊτών» για τον έγγαμο κλήρο
Ο Λίβελλος κατηγορεί τους Ορθοδόξους ότι δήθεν μιμούνται τους ασελγείς Νικολαΐτες επειδή διατηρούν έγγαμο κλήρο.
Ο απόστολος Παύλος ορίζει: «Δεῖ τὸν ἐπίσκοπον… μιᾶς γυναικὸς ἄνδρα.» (Α’ Τιμ. 3,2)
Το κείμενο αποτελεί άμεσο θεμέλιο της έγγαμης ιερωσύνης.
β)Ο Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος υπερασπίζεται τον θεσμό του έγγαμου κλήρου και θεωρεί ότι ο γάμος δεν εμποδίζει την αρετή, εφόσον ζει εν Χριστῷ.
«Ο γάμος τιμιός, και η κοίτη αμίαντος.»
(Εβρ. 13,4 – σχολιασμένο από τον Χρυσόστομο)
Άρα η κατηγορία του Λιβέλλου δεν έχει κανένα έρεισμα στην Παράδοση.
Η έγγαμη ιερωσύνη είναι θεσμός αποστολικός, όχι αίρεση.
3. Οι κατηγορίες περί «Ναζωρηνών» και ιουδαϊστικών ηθικών νόμων
Ο Λίβελλος κατηγορεί την Ανατολή ότι κρατά «ιουδαϊκά» σχήματα καθαρότητας, όπως π.χ. στην απαγόρευση της Θείας Κοινωνίας κατά την έμμηνο ρύση.
α) Μέγας Βασίλειος
Ο Μ. Βασίλειος στο Κανόνα 2 αναφέρει ότι οι σωματικές καταστάσεις δεν μολύνουν πνευματικά τον άνθρωπο. Μόνο η αμαρτία μολύνει.
β) Άγιος Διονύσιος Αλεξανδρείας
Λέγει ότι οι γυναίκες μπορούν να προσεύχονται σε κάθε κατάσταση, γιατί η μολυσμός δεν είναι σωματικός αλλά ψυχικός.
Οι Πατέρες συμφωνούν ότι δεν υπάρχει πραγματική «μολυσματική» έννοια.
Ορισμένες πρακτικές της ακολουθίας είχαν ασκητικό χαρακτήρα, όχι «ιουδαϊκό».
Επομένως η κατηγορία του Λιβέλλου παρερμηνεύει πλήρως την Παράδοση.
4. Το θέμα των αζύμων (ἄζυμα – ζύμη)
Ο Λίβελλος κατηγορεί την Ανατολή επειδή δεν αποδέχεται τα ά ζ υ μ α στη Θεία Λειτουργία. Ο ένζυμος άρτος θεωρείται «ἔμψυχος», δηλαδή με ζωή.
Το άζυμο αντιστοιχεί στην Παλαιά Διαθήκη (άζυμα των Εβραίων), όχι στο Μυστήριο της Ζωής. Οι Πατέρες δεν ερμήνευσαν ποτέ το άζυμο ως «αίρεση», απλώς η χρήση του θεωρείται λειτουργικά ακατάλληλη για την Ευχαριστία.
Η Ανατολή κρατά την Παράδοση· δεν καταδικάζει τη Δύση ως «αιρετική», αλλά διατηρεί την πρακτική που παρέλαβε.
Ο Άγιος Ιγνάτιος μιλά για τον «ἄρτον τον ζῶντα» — τον ζυμωμένο άρτο που συμβολίζει την Ενσάρκωση.
5. Η κατηγορία περί «αναβαπτισμού»
Ο Λίβελλος αναφέρει ότι η Ανατολή «αναβαπτίζει Λατίνους» όπως οι Αρειανοί.
α) Άγιος Κυπριανός Καρχηδόνος
Ο Κυπριανός δέχεται ότι βάπτισμα αιρετικών μπορεί να είναι άκυρο αν δεν τελείται εν ονόματι της Αγίας Τριάδος.
Οι Λατίνοι είχαν αρχίσει να αλλάζουν τυπικές μορφές του βαπτίσματος· γι' αυτό υπήρχε σύγχυση.
β) Αποφάσεις Συνόδων στην Ανατολή
Οι Πατέρες λένε ότι δεν γίνεται αναβαπτισμός όταν το βάπτισμα έχει τελεστεί ορθόδοξα και τριαδικά.
Άρα η κατηγορία είναι θεολογικά λανθασμένη και ιστορικά ατελής.
6. Το Πρωτείο και η συμπεριφορά του Ουμβέρτου
Ο Λίβελλος στηρίζεται στην ιδέα ότι ο Πάπας έχει απόλυτη εξουσία και όποιος τον αντιστέκεται είναι «αιρετικός».
α) Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος λέγει: «Κεφαλή της Εκκλησίας είναι ο Χριστός.»
Δεν ορίζει ανθρώπινη πρωτοκαθεδρία.
β) Ο Κανών 28 της Δ’ Οικουμενικής Συνόδου δίνει τιμή στο Πατριαρχείο Ρώμης όχι εξουσία. Η ισότητα των θρόνων είναι σαφής.
Η συμπεριφορά του Ουμβέρτου στηρίζεται σε παπική διδασκαλία του 11ου αιώνα, όχι στην πατερική παράδοση.
7. Η κατηγορία περί «Σιμωνιανισμού»
Ο Λίβελλος κατηγορεί το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως ότι «πουλάει» την ιεροσύνη, όπως ο Σίμων ο Μάγος.
Οι Βυζαντινοί Πατέρες τιμούν αυστηρά την απαγόρευση αγοραπωλησίας των μυστηρίων.
Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι κατηγορίες αυτές ήταν πολιτικές και όχι θεολογικές.
Ο ίδιος ο άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος καταγγέλλει τέτοιες πρακτικές όταν εμφανίζονται — αλλά αυτό δείχνει ότι η Εκκλησία τις θεωρεί θανάσιμη παρεκτροπή, όχι καθιερωμένη συμπεριφορά.
α) Στις Πράξεις Αποστόλων 8 ο Πέτρος καταδικάζει τον Σίμωνα ως πρότυπο πνευματικής απάτης. Η Εκκλησία από την αρχή απαγορεύει κάθε οικονομική δοσοληψία στα ιερά.
β) Οι Αποστολικοί Κανόνες και οι Σύνοδοι της Νικαίας & Καρχηδόνας
καταδικάζουν τον Σιμωνιανισμό ρητά και απόλυτα.
8. Η κατηγορία ότι οι Ορθόδοξοι “καταδιώκουν” τους Λατίνους
Ο Ουμβέρτος ισχυρίζεται ότι ο Πατριάρχης Μιχαήλ Κηρουλάριος «κατεδίωξε» τους Λατίνους.
Η αντίδραση του Κηρουλαρίου είχε να κάνει με:
- την χρήση αζύμων
- το Filioque
- και την παπική διεκδίκηση εξουσίας
Όμως δεν ήταν διωγμός προσώπων, αλλά θεολογική αντίδραση.
Οι Πατέρες επιτρέπουν διακοπή κοινωνίας, αλλά όχι μίσος.
Η Εκκλησία καταδικάζει την κατηγορία ότι η Ανατολή υπήρξε “διώκτης”.
9. Η κατηγορία περί «Σεβηριανών» και περιφρόνησης του Μωσαϊκού Νόμου
Ο Ουμβέρτος λέει ότι οι Ορθόδοξοι καταριούνται τον Μωσαϊκό νόμο, όπως οι αιρετικοί Σεβηριανοί.
Η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τον Νόμο ως μέρος της ιστορίας της σωτηρίας, όχι ως κάτι «κατάρατο».
Η κατηγορία είναι αβάσιμη και βασίζεται σε άγνοια της θεολογικής παράδοσης της Ανατολής.
Οι Πατέρες διδάσκουν:
- Ο Νόμος είναι παιδαγωγός εις Χριστόν.
- Τηρείται πνευματικά, όχι σαν τυπικό γράμμα.
Άγιος Γρηγόριος Παλαμάς
Διδάσκει ότι ο Νόμος δεν απορρίπτεται, αλλά υπερβαίνεται μέσα στη Χάρη.
Άγιος Ιωάννης Δαμασκηνός
«Ο νόμος πνευματικός· εἰς Χριστὸν οδηγῶν.»
🕯 10. Η κατηγορία ότι η Ανατολή “αναθεματίζει την αποστολική καθέδρα”
Ο Λίβελλος κατηγορεί τον Πατριάρχη ότι αναθεμάτισε τον Πάπα και την Ρώμη.
Η Ορθόδοξη Παράδοση:
- Τιμά την Παλαιά Ρώμη
- Αναγνωρίζει το πρωτείο τιμής
- Δεν δέχεται πρωτείο εξουσίας
Άγιος Φώτιος
Ο άγιος Φώτιος αναγνωρίζει την τιμή της Ρώμης, αλλά λέγει:
«Οὐκ ἔχει ἐξουσίαν ἐπὶ πάσας τὰς Ἐκκλησίας.»
11. Η τριπλή κατάρα “Μαραναθά – Αμήν – Αμήν – Αμήν”
Ο Λίβελλος καταλήγει με τριπλή κατάρα.
Οι Πατέρες δεν χρησιμοποιούν το «Μαραναθά» ως κατάρα, αλλά ως επίκληση:
«Κύριε, ἔρχου!»
Η χρήση της ως «κατάρας» είναι αντιευαγγελική και δεν απαντάται στην Ορθόδοξη Πατερική παράδοση.
Ο άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος τονίζει ότι η Εκκλησία δεν καταριέται πρόσωπα, αλλά κακά φρονήματα
12.Η κατηγορία περί “μη αποδοχής του παπικού δικαίου”
Στο Λίβελλο, ο Ουμβέρτος κατηγορεί τον Πατριάρχη Μιχαήλ Κηρουλάριο ότι:
- Αρνείται να δεχθεί την “Πρώτη και Αποστολική Καθέδρα” της Ρώμης ως κεφαλή όλων των Εκκλησιών,
- και άρα παρεκκλίνει από την “καθολική υπακοή” στο παπικό πρωτείο.
Αυτό, σύμφωνα με τον Λίβελλο, καθίσταται «ύβρις», «βία» και «αντίσταση» προς την θεόθεν καθιδρυμένη παπική εξουσία.
Η Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία ποτέ δεν αρνήθηκε το Πρωτείο Τιμής της Παλαιάς Ρώμης, όπως:
- ορίζει ο Κανών 3 της Β΄ Οικουμενικής Συνόδου,
- και ο Κανών 28 της Δ΄ Οικουμενικής Συνόδου.
Οι Πατέρες όμως ουδέποτε αναγνώρισαν ότι η Ρώμη έχει:
- καθολική δικαιοδοσία,
- εξουσία επιβολής αποφάσεων σε όλες τις Τοπικές Εκκλησίες,
- μονομερή αυθεντία σε δογματικά ζητήματα.
Αυτό το “παπικό δίκαιο” — η ιδέα ότι ο πάπας είναι μοναδικός και αναντικατάστατος ορατός κυβερνήτης της παγκόσμιας Εκκλησίας — είναι ξένο προς την Πατερική Παράδοση.
🕯 Γιατί αρνήθηκε η Ανατολή το “παπικό δίκαιο”
Διότι:
- Δεν υπήρχε στους πρώτους αιώνες.
- Δεν το δέχονται οι Πατέρες.
- Το πρωτείο εξουσίας διαστρεβλώνει τη συνοδικότητα, που είναι θεοσύστατη.
- Ο Χριστός είναι η μόνη Κεφαλή της Εκκλησίας.
Ο Πατριάρχης Μιχαήλ Κηρουλάριος αρνήθηκε να δεχθεί παπικές αξιώσεις, διότι:
- οι Λατίνοι είχαν ήδη εισαγάγει το Filioque,
- είχαν αλλάξει τη λειτουργική παράδοση (άζυμα),
- και απαιτούσαν δικαιοδοσίες που οι Πατέρες ουδέποτε αναγνώρισαν.
Έτσι η “άρνηση του παπικού δικαίου” δεν ήταν αντικανονική στάση·
ήταν πιστότητα στην Παράδοση.
----------------------------------------------------------------------------------------
1. Ο Λίβελλος ως πολιτικό εργαλείο
Ο Λίβελλος δεν ήταν μόνο θεολογικό κείμενο.
Ήταν ένα πολιτικό όπλο, διαμορφωμένο μέσα σε:
- την αντιπαλότητα Ανατολής – Δύσης,
- τον ανταγωνισμό για ηγεμονία στην Ευρώπη,
- και την κρίση ταυτότητας της παπικής εξουσίας.
Ο καρδινάλιος Ουμβέρτος δεν ενεργούσε μόνο ως θεολόγος·
ενεργούσε ως εκπρόσωπος της νέας παπικής πολιτικής αυτοκρατορικότητας.
🕯 2. Δύο κόσμοι σε σύγκρουση
Α. Η Ανατολή (Βυζάντιο)
- Διατηρούσε την αυτοκρατορική – συνοδική δομή.
- Έβλεπε την Εκκλησία ως άρρηκτα δεμένη με το κράτος.
- Υποστήριζε τα Πατριαρχεία ως ισότιμα.
- Διεκδικούσε τον ρόλο της πραγματικής Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας.
Β. Η Δύση (Παπικό κράτος)
Την εποχή του Πάπα Λέοντα Θ΄, ο παπισμός επιχειρεί:
- κεντρικοποίηση εξουσίας,
- ηγεμονία επί των βασιλείων της Δύσης,
- αμφισβήτηση του Βυζαντίου ως «Ρωμαϊκής» εξουσίας,
- ανάδειξη του πάπα ως μοναδικού κεφαλής όλης της Χριστιανοσύνης.
Το 1054, η Ρώμη βρίσκεται μέσα σε μια περίοδο εσωτερικής ανασυγκρότησης (Γρηγοριανή Μεταρρύθμιση), που προωθεί μια νέα πολιτική:
“Ὁ πάπας ως κυρίαρχος των βασιλέων και των Εκκλησιών.”
Αυτή είναι η πραγματική μήτρα του Λιβέλλου.
🕯 3. Το μεγάλο γεωπολιτικό υπόβαθρο
(α) Η δυτική επιθυμία διείσδυσης στην Ιταλία και στα Βαλκάνια
Οι Νορμανδοί είχαν μόλις κατακτήσει τμήματα της Νότιας Ιταλίας,
δηλαδή βουζαντινά εδάφη.
Η Ρώμη ήθελε:
- να νομιμοποιήσει τις νέες γεωπολιτικές ισορροπίες,
- να επιβάλει λατινικές πρακτικές στα βυζαντινά εδάφη,
- να αποδυναμώσει την επιρροή της Κων/πόλεως.
Ο Λίβελλος λειτουργεί ως ιδεολογικό όπλο ενάντια στον Πατριάρχη, που αντιστεκόταν.
(β) Η διαμάχη για την ταυτότητα της “Ρωμανίας”
Ποιος είναι ο αληθινός κληρονόμος της Ρώμης;
- Το Βυζάντιο ισχυριζόταν ότι είναι η αδιάλειπτη Ρωμαϊκή αυτοκρατορία.
- Ο πάπας υποστήριζε ότι η αυτοκρατορία τώρα ανήκει στον Γερμανό Αυτοκράτορα, με τη δική του ευλογία.
Ο Λίβελλος, λοιπόν, ήταν και πολιτική δήλωση:
“Η Ρώμη, όχι η Κωνσταντινούπολη, είναι η αυθεντική Ρώμη.”
🕯 4. Ο Λίβελλος ως μέσο πίεσης στο Βυζάντιο
Ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Θ΄ αντιμετώπιζε:
- επιθέσεις Νορμανδών,
- εσωτερικές κρίσεις,
- οικονομική πίεση.
Η αντιπροσωπεία του πάπα ήθελε να τον πιέσει να:
- συμμαχήσει με τον πάπα ενάντια στους Νορμανδούς,
- δεχθεί το παπικό πρωτείο,
- υποτάξει τον Κηρουλάριο.
Ο Λίβελλος ήταν μέρος αυτής της διπλωματικής πίεσης.
🕯 5. Η προσωπική διάσταση (Ουμβέρτος – Κηρουλάριος)
Οι δύο άνδρες ήταν ισχυρές προσωπικότητες, και οι πηγές δείχνουν:
- καχυποψία,
- υπερηφάνεια,
- έντονο ύφος και από τις δύο πλευρές.
Η πολιτική ένταση εξάπτει τον τόνο του Λιβέλλου, ο οποίος τελικά:
- χρησιμοποιεί βαριά γλώσσα,
- περιέχει προσβλητικούς χαρακτηρισμούς,
- και λειτουργεί ως τελεσίγραφο, όχι ως διάλογος.
🕯 6. Συμπέρασμα: τι ήταν ο Λίβελλος πολιτικά;
Ήταν:
- εργαλείο επιβολής του νέου παπικού μοντέλου εξουσίας,
- ιδεολογική νομιμοποίηση της δυτικής γεωπολιτικής επέκτασης,
- μέσο πίεσης σε έναν εξασθενημένο αυτοκρατορικό θρόνο,
- και δήλωση ότι η Ανατολή είτε πρέπει να υποταχθεί είτε να καταδικαστεί.
ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ "Απόφασις της εν Κων/πόλει Συνόδου (1054 μ.Χ.)¨επι Μιχαήλ Κηρουλαρίου.
1.Τα αίτια του Σχίσματος του Αγίου Νεκταρίου
2.Ορθοδοξία και Ρωμαιοκαθολικισμός (Παπισμός) - Κύριαι Διαφοραί. (Αρχ. Γεώργιος Καψάνης)
3.Αρχιμ. Σπ. Μπιλάλη, Ορθοδοξία και Παπισμός
4.Ι. Καρμίρη, Δογματικά και συμβολικά μνημεία
5. Παπαποστόλου, Πολυξένη.Το σχίσμα των Εκκλησιών (1054): Αίτια - συνέπειες - προοπτική (2021)
6.Δεσπότης, Σ., "Χριστιανισμός της Ανατολής και Χριστιανισμός της Δύσης: Από το σχίσμα στην ενότητα" στο Η Ορθοδοξία στον 20ο αιώνα, Τόμος Γ΄
7.Στεφανίδης, Β., Εκκλησιαστική Ιστορία - Απ' αρχής μέχρις σήμερον, εκδόσεις Παπαδημητρίου, Αθήνα, 1998
8.Φειδάς Βλ. Ι., Εκκλησιαστική Ιστορία, Τόμος Α΄, Αθήνα, 2003
9.Ρωμανίδης, Ι.Σ., Δογματική και Συμβολική Θεολογία της Ορθοδόξου Καθολικής Εκκλησίας, εκδόσεις Π. Πουρνάρας, Θεσσαλονίκη, 1999
.jpeg)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου