Πέμπτη 6 Φεβρουαρίου 2014

Η Πολι επεσε εξ αιτιας του Πάπα, αλλα και της διαφθορας της

"ΕΩΑΣ ΤΟ ΣΕΛΑΣ"ΦΩΤΙΟΣ Ο ΜΕΓΑΣ 

ΚΑΙ ΟΙ ΦΩΤΙΟΙ ΤΩΝ ΗΜΕΡΩΝ ΜΑΣ

ΑΡΤΕΜΙΟΣ ΚΑΙ ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΣ




Ομιλια του 1996






Ο ΘΕΟΠΑΓΗΣ ΠΡΟΜΑΧΩΝ 

ΦΩΤΙΟΣ Ο ΜΕΓΑΣ



Του Νεοφωτιου των ημερων μας 

Επισκοπου Αυγουστινου


Ο ἱερὸς Φώτιος, ποὺ ἑορτάζουμε σήμε­ρα, ἀγωνίστηκε πολὺ σὲ ἕνα σπουδαιότατο ἀγῶνα, ἐναντίον τῶν ἐπεμβάσεων τοῦ κράτους στὴν ἐκκλησία· ὑποστήριξε ἐκεῖ­νο ποὺ εἶπε ὁ Κύριος· «Ἀπόδοτε τὰ καίσαρος καί­σαρι καὶ τὰ τοῦ Θεοῦ τῷ Θεῷ» (Ματθ. 22,21). Ἀγωνίστηκε ἐναν­τί­ον τῆς τάσεως τοῦ παπισμοῦ νὰ ὑποτάξῃ ὑπὸ τὴν ἐξουσία του τὴν Ὀρθοδοξία. Ἀγωνίστηκε ἐ­ναντίον τοῦ πρωτείου τοῦ πάπα, ποὺ ἔκανε τότε τὴν ἐμφάνισί του μὲ ἀξιώσεις ἐπὶ τῆς Ἀνατολικῆς Ἐκκλησίας. Ἀγωνίστηκε κυρίως –καὶ αὐτὸ εἶνε τὸ σπουδαιότερο– ἐ­ναντίον τῶν καινοτομιῶν, ποὺ ἔρχονταν νὰ ἀλ­λοιώσουν τὸ περιεχόμενο τῆς ὀρθοδόξου πίστεως, ἐναντίον τῆς «ἀθέου» προσθήκης στὸ ἱερὸ Σύμβολο τῆς πίστεως τοῦ λεγομένου Φιλιόκβε (Filioque), μὲ τὸ ὁποῖο καταλύεται τὸ τριαδικὸ δόγμα, τὸ ἁγιώτερο καὶ μυστηριωδέστερο δό­γμα τῆς πίστεώς μας. Καὶ οἱ τρεῖς ὑπέστησαν πολλὲς δοκιμασίες γιὰ τοὺς ἀγῶνες τους.

* * *



Ὁ ἱερὸς Φώτιος ὑπέστη πολλὲς θλίψεις. Συκοφαντήθηκε ἀπὸ φθο­νεροὺς ἀνθρώπους τῆς ἐποχῆς του· τὸν παρουσίασαν ὅτι κατέχεται ἀπὸ πνεῦμα φιλαρχί­ας, διάθεσι νὰ καταλάβῃ τὸ θρόνο, ἐνῷ εἶνε γεγονὸς ὅτι ἀποποιεῖτο τὸ ἱερὸ ἀξίωμα καὶ τὴν παραμονὴ τῆς ἐκλογῆς του μετὰ δακρύων πα­ρακαλοῦσε ν᾽ ἀποφύγῃ τὸ ποτήριο τῆς δοκιμα­σίας αὐτῆς. Ὑβρίσθηκε ἀκόμη ἀπὸ τοὺς πα­πικούς, ποὺ οἱ ὕβρεις τους συνεχίζονται μέχρι σήμερα ἐναντίον του· καὶ μόνο τὸ ὄνομά του τοὺς ἐξοργίζει. Διώχθηκε ἀπὸ αὐτοκράτο­ρες καὶ ἄλλους ἄρχοντες τῆς ἐποχῆς του. Δύο φορὲς ἐξωρίσθηκε· ἦταν καὶ σ᾽ αὐτὸ ἄξι­ος μιμητὴς τοῦ Μεγάλου Ἀθανασίου.  

Καὶ τὸ τέλος του ἦταν ἡρωικό. Φυλακίστηκε σὲ μοναστήρι, καὶ ἐκεῖ οἱ ἄσπονδοι ἐχθροί του ἐπέβαλαν σ᾽ αὐτόν, ποὺ ἦταν ἕνας ἀπὸ τοὺς πιὸ μελετηροὺς ἀνθρώπους, τὸ χειρότε­ρο εἶδος τιμωρίας· καὶ αὐτὸ ἦταν ἡ στέρησι ὄχι τῆς τροφῆς ἢ τοῦ νεροῦ ἢ τοῦ ἀέρος, ἀλλὰ ἐκείνου ποὺ γι᾽ αὐτόν, ἀπ᾽ τὰ μικρά του χρόνια μέχρι τὸ τέλος τῆς ζωῆς του, ἦταν ἡ ἀναπνοή του· τοῦ στέρησαν τὰ ἱερὰ βιβλία. Κανείς ἄλλος δὲν ἀγάπησε τὰ βιβλία καὶ τὴ μελέτη, τόσο τῆς θύραθεν σοφίας ὅσο καὶ τῆς θείας Γραφῆς, ὅπως ὁ ἱερὸς Φώτιος. Σὲ ἡ­λικία 20 ἐτῶν συνέγραψε σπουδαιότατο Λεξικό, τὸ ὁποῖο ὁ Θεὸς θέλησε ν᾽ ἀνακαλυφθῇ στὶς ἡμέρες μας στὴν ἱ. μονὴ Ζάβορ­δας (Γρεβενῶν), ὁ περίφημος ἐκεῖνος κώδικας, ποὺ ἡ ἔκδοσί του προκαλεῖ παγκόσμιο ἐπιστη­μονι­κὸ ἐν­­διαφέρον· διότι μέχρι πρότινος ἦταν ἄ­γνωστο, μόνο μερικὲς σελίδες του ἦ­ταν γνωστές. Σ᾽ αὐτὸν λοιπόν, ποὺ ἀγάπησε τόσο τὰ βιβλία, ἐπεβλήθη ὡς τιμωρία νὰ μὴν ἔχῃ κοντά του κανένα βιβλίο. Καὶ ἔμεινε χω­ρὶς τὰ βιβλία, τοὺς ἀγαπητούς του «φίλους». Μέσα σὲ τέτοιους περιορισμοὺς καὶ μέσα σὲ τέτοια στέρησι φίλων καὶ συγγενῶν καὶ πρὸ παντὸς τῶν βιβλίων, ἐξεδήμησε πρὸς τὸν Κύριο σὰν σήμερα, 6 Φεβρουαρίου τοῦ 893, καὶ αὐτὴ τὴν ἐπέτειο ἑορτάζουμε τώρα.

* * *


Ὁ ἱερὸς Φώτιος ἀνεδείχθη, ὅπως λέει ἡ ση­μερινὴ ἀκολουθία, «θεοπαγὴς προμαχών», προμαχώνας τὸν ὁποῖον ἔστησε ὁ Θεὸς γιὰ νὰ μὴ κατακλύσῃ τὴν Ἀνατολὴ τὸ παπικὸ κῦ­μα· ἀνεδείχθη «ἀκρόπολις», φρούριο Ὀρθοδο­ξίας· ἀνεδείχθη «Ἑώας τὸ σέλας», τὸ φῶς δηλαδὴ τῆς Ἀνατολῆς, «καλονὴ τῶν πατέρων» τῆς Ἐκκλησίας. Ἑνὸς τέτοιου ἀνδρὸς τὴ μνήμη ἑορτάζουμε σήμερα, ἀγαπητοί μου. Φυσικά, στὰ λίγα αὐτὰ λόγια ποὺ λέμε γι᾽ αὐτόν, δὲν εἶνε δυνατὸν νὰ ἐξαντληθῇ τὸ ἀ­πέραντο θέμα τοῦ ἱεροῦ Φωτίου. Περιοριζόμεθα νὰ θίξουμε μόνο τὴν ἑξῆς σημαντικὴ πλευρά.  

Ἑορτάζουμε σήμερα τὴ μνήμη του. Τὴν ἑ­ορτά­ζουμε σὲ μία ἐποχὴ κατὰ τὴν ὁποία πο­λὺς λόγος γίνεται γιὰ τὴν Οἰκουμενικὴ κίνησι καὶ τὴν ἕνωσι τῶν «ἐκκλησιῶν»· σὲ ἐποχὴ ποὺ γιὰ πρώτη φορὰ –ἐγὼ τὸ θεωρῶ αὐτὸ «σημεῖον τῶν καιρῶν» (Ματθ. 16,3)– ὀρθόδοξοι ἄρχοντες πηγαίνουν στὴ ῾Ρώμη καὶ σκύ­βουν ἐμπρὸς στὸν πάπα! Φρίττουν ἀπὸ τὸν τά­φο τὰ ἱερά του ὀστᾶ βλέποντας ἀρ­χιερεῖς καὶ ἄλλους κληρικοὺς καὶ θεολόγους νὰ περνοῦν ἀπὸ τὴ ῾Ρώμη καὶ νὰ ἀσπάζωνται τὸν πάπα, βλέποντας νὰ καταβάλλωνται τόσες προσπάθειες γιὰ τὴν «συμφιλίωσι» Ἀνατολῆς καὶ Δύσεως καὶ νὰ γίνωνται συνέδρια ἐπὶ συνεδρίων, τὰ ὁποῖα κατὰ τὴ δική μου ταπεινὴ ἀντίληψι εἶνε παγίδες, στὶς ὁποῖες ζητοῦν νὰ παρασύρουν τὴν Ὀρθόδοξο Ἐκκλησία.  

Σὲ μία τέτοια ἐποχὴ τὸ ὄνομα τοῦ ἱεροῦ Φωτίου δὲν εἶνε ἀρεστό· ζητοῦν νὰ τὸ λησμονήσουν, διότι θεωροῦν ὅτι ἡ ἀνάμνησίς του εἶνε βλαβερὰ γιὰ τὸ ἔργο τῆς ἑνώσεως τῶν «ἐκκλησιῶν». Ἀλλὰ ἐμεῖς, τὰ παιδιὰ τῆς ὀρθοδόξου πίστεως, ὅσοι ἀκόμη αἰσθανόμεθα μέσα στὴν ψυχή μας ἕνα σπινθῆρα ἀγάπης, τῆς μεγάλης καὶ φλογερᾶς ἀγάπης τὴν ὁποίαν αἰσθάνετο ὁ ἱερὸς Φώτιος πρὸς τὴν Ἐκκλησία, γιὰ τὴν ὁποία ζοῦσε καὶ ἀνέπνεε καὶ θυσιάστηκε καὶ πέθανε ἐξόριστος καὶ στερημένος ὅλων, ἐ­μεῖς τὰ παιδιὰ τῆς Ὀρθοδοξί­ας πρέπει στὴν ἐποχὴ αὐτὴ νὰ φανοῦμε ἀντάξιοι τῆς Ὀρθοδόξου πίστεώς μας.  
Πρὸ παντὸς χρειάζεται προσοχή· νὰ μὴ δίδουμε μεγάλη σημασία σὲ ὅσα λέγονται περὶ ἑνώσεως. Ἐάν ποτε γίνῃ ἡ ἕνωσις, θὰ γίνῃ ὄχι διὰ τῆς ὑποταγῆς τῆς Ὀρ­θοδοξίας στὰ κελεύσματα τοῦ πάπα καὶ στὶς ἰδιοτροπίες τῶν προτεσταντῶν· ἄν ποτε ἔρθῃ ἡ ὥρα τῆς ἑνώσεως –καὶ εἴθε νὰ ἔρθῃ–, αὐτὴ θὰ ἐπέλθῃ διὰ τῆς ἐπιστροφῆς ὅλων στὸ ἀρ­χέγονο κάλλος τῆς Ὀρθοδοξίας μας.  


Ἂς εἴμεθα λοιπὸν σὲ ἐπιφυλακή. Ζοῦμε σὲ ἡμέρες ποὺ συντελεῖται μία προδοσία τῆς ὀρ­θοδόξου πίστεως μέσα στοὺς κόλπους τῆς ἰ­δίας τῆς Ἐκκλησίας μας ἐκ μέρους ἐπισκόπων ἱεροκηρύκων καὶ θεολόγων, ἐκείνων ποὺ ἔ­πρεπε νὰ εἶνε οἱ πρῶτοι φύλακες τῆς ἱερᾶς παρακαταθήκης. Καὶ ἂν παραστῇ ἀνάγκη σκληροτέρων ἀγώνων –διότι τώρα ἁπλῶς εἶ­νε τὰ προοίμια μιᾶς τέτοιας συγκρούσεως καὶ δὲν ξέρουμε τί μᾶς ἐπιφυλάσσει ὁ Θεός–, εἴ­θε ὁ Κύριος ν᾽ ἀναδείξῃ νέους ἀγωνιστὰς τῆς Ὀρθοδόξου πίστεως. Εἴθε ὁ καθένας ἀπὸ μᾶς καὶ ἰδίως οἱ νεώτεροι νὰ γίνουμε μικροὶ Ἀθανάσιοι, μικροὶ Φώτιοι, μικροὶ Μᾶρκοι Εὐ­γενικοί, ἕτοιμοι νὰ σηκώσουμε ψηλὰ τὴ σημαία καὶ τὸ λάβαρο τῆς Ὀρθοδόξου πίστεώς μας. Τοῦτο νομίζω θὰ εἶνε τὸ καλύτερο μνημόσυνο τοῦ σήμερα ἑορταζομένου ἁγίου, ὁ ὁποῖ­ος θὰ εὐφραίνεται καὶ θὰ ἀγάλλεται στοὺς οὐ­ρανοὺς ὅταν βλέπῃ ὅτι ἡ παράταξις τῶν ὀρ­θοδόξων δὲν στερεῖται μαχητῶν, δὲν στερεῖται ἀνδρῶν, δὲν στερεῖται ἡρώων, δὲν στε­ρεῖται ἀνθρώπων ποὺ εἶνε ἕτοιμοι καὶ τὸν χρόνο καὶ τὰ νιᾶτα καὶ τὰ πάντα νὰ θυσιάσουν ὑπὲρ τῆς Ὀρθοδοξίας, γιὰ τὴν ὁποία ἔζησε καὶ ἀπέθανε ὁ ἱερὸς Φώτιος. Διὰ πρεσβειῶν τοῦ ἁγίου Φωτίου, καθὼς καὶ τοῦ ἁγίου Βουκόλου, ποὺ συνεορτάζει μα­ζί του σήμερα, καὶ πάντων τῶν μαρτύρων, εἴθε ὁ Κύ­ριος νὰ ἐλεήσῃ καὶ σώσῃ πάντας ἡμᾶς· ἀμήν.


(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

(Εις το ἱ. ναΰδριον Ἱδρύματος Παλαμηδίου 76 – Ἀθηνων 6-2-1961)

5 σχόλια:

  1. Την δικη του Ο.Τ. τουλαχιστον προσωρινα φροντησε να την αναβαλη η πλευρα του εναγοντος δηλ. του Μεσσηνιας.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Αυτό δείχνει ποιοι πειράζουν τον Μεσσηνίας.
    Μην αδικούμε τον Ο.Τ.. Αγωνίζεται.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΡΔΑΣΗΣ



    Μερικά παραλειπόμενα, από τη στάση του μεγάλου διπλωμάτη και μεγάλου θεολόγου, του αγίου Φωτίου, έναντι των Λατίνων, κάποιων υποχωρήσεών του, για να εισπράξη τη διαγραφή του filioque από το Σύμβολο της Η΄ Οικουμενικής και τη δολιότητα των Παπών στο θέμα αυτό:

    Ο άγιος Φώτιος, προκειμένου να εισπράξει την εκπόρευση του αγιου Πνεύματος μόνο από τον Πατέρα, ανέχθηκε τα αντικανονικά έθιμα της Ρώμης, εφ’ όσον δεν θα ίσχυαν για την Εκκλησία της Κων/πολης. Εγνώριζε, ότι «ουκ έστι πίστις το αθετούμενον» (Μ. Φωτίου, επιστολή Β΄) και συνεπώς δεν υπήρχε λόγος σχίσματος. Τέτοια ήταν:

    - Νηστεία του Σαββάτου (νε΄ Πενθ.)

    - Κατάλυση αρτυσίμων την α΄ εβδομάδα Μ. Τεσσαρακοστής (κθ΄, πθ΄ Πενθ.)

    - Απαγόρευση γάμου ιερέων (ε΄ Αποστ.)

    - Χρίσμα μόνον από Επίσκοπο (ουδείς κανών το επιβάλλει)

    - Κατάργηση απαγόρευσης πνικτού και αίματος (ξγ΄ Αποστ. ξζ΄ Πενθ.)

    Στη Σύνοδο του 879, η αποκατάσταση του Μ. Φωτίου με τη Ρώμη έγινε με την αναγνώριση του Συμβόλου της Πίστης χωρίς τη προσθήκη και χωρίς την αποβολή των ανωτέρω αντικανονικών πράξεων της Εκκλησίας της Ρώμης.

    Το ερώτημα βέβαια είναι, αν είχε το δικαίωμα ο Κων/πόλεως να επιτρέπει στον Ρώμης παρέκκλιση από Ι. Κανόνες της Εκκλησίας ή αν αυτό μπορεί να γίνει μόνο με απόφαση Οικουμενικής Συνόδου; Πάντως ουδείς των τριών Κανόνων που εξέδωσε η Η΄ Οικουμενική Σύνοδος του 879 αναφέρει τίποτε τέτοιο.

    Στην Η΄ Οικουμενική Σύνοδο οι παπικοί κατέθεσαν πέντε αιτήματα για ειρήνευση μεταξύ Ρώμης και Κων/πολης: α/ Η Βουλγαρία ανήκει στη δικαιοδοσία της Ρώμης, β/ Μη προαγωγή λαϊκού σε Επίσκοπο, γ/ Ο Κων/πόλεως να εκλέγεται από Επισκόπους της δικαιοδοσίας της Εκκλησίας αυτής και όχι από άλλη Εκκλησία, δ/ Απόρριψη των Συνόδων κατά Φωτίου και ε/ Απόρριψη πάντων των διαταρασσόντων την ειρήνη μεταξύ των Εκκλησιών. Η Σύνοδος απέρριψε τα τρία πρώτα αιτήματα και δέχτηκε τα δυο τελευταία. Η απόρριψη των τριών πρώτων αιτημάτων δεν άρεσε στον πάπα Ιωάννη Η΄, ο οποίος εκφράζει αυτή του την αντίρρηση σε επιστολές του τόσο στον αυτοκράτορα Βασίλειο Α΄, όσο και στον πατριάρχη Φώτιο Α΄, τονίζοντας ότι αποδέχεται σε γενικές γραμμές τη Σύνοδο, αλλά αν οι αποκρισάριοί του έπραξαν κάτι αντίθετο με τις οδηγίες του, τότε τα αποφασισθέντα είναι άκυρα γι’ αυτόν. Βέβαια αυτά θεωρούνται πρωτάκουστα, αλλά αυτά ακριβώς είναι η βάση του reservatio mentalis, που είναι αμιγώς ιησουίτικης έμπνευσης (αγίου Νεκταρίου, τα αίτια του Σχίσματος, τ. Α΄, σελ. 289-290). Κάτι παρόμοιο έκανε και ο προηγούμενος πάπας Νικόλαος Α΄, του οποίου οι απεσταλμένοι υπέγραψαν την αποκατάσταση του Φωτίου στην ΑΒ΄ Σύνοδο του 861. Ο πάπας, με τη σύνοδο του Λατερανού του 863, ακύρωσε την αποκατάσταση του Φωτίου και καθαίρεσε τόσο τον Φώτιο, όσο και τους αντιπροσώπους του, για υπέρβαση της εξουσιοδότησης, που είχαν.

    Βάσει των ανωτέρω, θεωρείται, ότι ο Ιωάννης Η΄ αναγνώρισε τον Φώτιο, για τρεις λόγους: α/ για να προλάβει την οριστική ρήξη Ρώμης και Κων/πόλεως, β/ είχε ανάγκη του αυτοκράτορα Βασίλειου στον αγώνα κατά των Φράγκων, γ/ ήλπιζε στην κατοχύρωση της δικαιοδοσίας του στη Βουλγαρία.

    Να μη μας διαφεύγει, ότι ο πάπας Ιωάννης Η΄ δεν έχανε την ευκαιρία να τονίσει το πρωτείο του και αυτό το βλέπουμε στην επιστολή του στον αυτοκράτορα Βασίλειο Α΄: «Καθάπερ γαρ ο αποστολικός θρόνος ούτος λαβών τας κλεις της βασιλείας των ουρανών παρά του πρώτου και μεγάλου αρχιερέως Ιησού Χριστού δια του κορυφαίου των αποστόλων Πέτρου, ειπόντος προς αυτόν: σοι δώσω τας κλεις της βασιλείας των ουρανών και ον αν λύσης επί της γης….. Πάντα δι’ ημών των ελαχίστων εν ταις χερσί του κορυφαίου τέθειται, και δι’ αυτού εν τοις ώμοις Ιησού Χριστού…..».

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Σε κάποιο μνημόνιο επιστολής του, ο Ιωάννης Η΄ δίνει μεταξύ άλλων και την εξής οδηγία σ’ αυτούς που θα τον εκπροσωπήσουν στη Σύνοδο της ΚΠόλεως: «Αναστάντες είπατε αυτώ (δηλ. τω Φωτίω, απαξιώνοντας να αναφέρει το όνομά του). Κελεύει ο Κύριος ημών, ο αγιώτατος πάπας ίνα πάντες….. γένωνται εν μεθ’ ημών». Να λοιπόν, το εξουσιαστικό και κυριαρχικό και άκρως αυταρχικό και απεχθές ύφος του Πάπα. Φτάνει στο σημείο να ονομάζει ο ίδιος τον εαυτό του «κύριο των ανθρώπων» και «αγιώτατο», ενώ στην αρχή της επιστολής του, ο υποκριτής, αυτοαποκαλείται «Ιωάννης, δούλος των δούλων του Θεού»!

    Ο ίδιος αυτός ο πάπας σε επιστολή του, στον τότε Αρχιεπίσκοπο Σιρμίου Μεθόδιο, αναφέρει: «Ακούσαμε ότι δε διδάσκεις όσα η ρωμαϊκή Εκκλησία έχει διδαχτεί από τον ίδιο τον Πέτρο, τον κορυφαίο των αποστόλων, και όσα κηρύττει καθημερινά και ότι οδηγείς το λαό σε πλάνη. Γι' αυτό με αυτήν την επιστολή σε διατάζουμε να παρουσιαστείς μπροστά μας χωρίς καθυστέρηση, για να σε ακούσουμε και να γνωρίσουμε ακριβώς τη διδασκαλία σου. Έχουμε επίσης πληροφορηθεί ότι τελείς τη λειτουργία σε βάρβαρη γλώσσα, δηλαδή στη σλαβική, ενώ με επιστολή που μετέφερε ο επίσκοπος της Αγκώνας, ο Παύλος, σου απαγορεύσαμε να τελείς την ιερή ακολουθία της λειτουργίας σε αυτήν τη γλώσσα. Δεν μπορείς να την τελείς παρά μόνο στη λατινική και στην ελληνική γλώσσα, όπως κάνει η Εκκλησία του Θεού που είναι διασκορπισμένη σε όλη τη γη, ανάμεσα σε όλα τα έθνη. Φυσικά μπορείς να κηρύττεις και να μιλάς στο λαό σε αυτήν τη γλώσσα».

    Ο ίδιος αυτός ο πάπας Ιωάννης Η΄ ακολούθησε την ίδια γραμμή με τον Λέοντα Γ΄, θεωρόντας ότι ήταν πολυτικά μη ορθό να αλλοιώσει το "Πιστεύω", χωρίς όμως να εντοπίζει θεολογικό πρόβλημα στη λέξη καθαυτήν (Στ. Ράνσιμαν, Δύση και Ανατολή σε Σχίσμα, σελ. 52). Δηλ. το filioque, ενώ ήταν πολιτικά μη ορθό, ήταν θεολογικά ορθό, δηλ. ο "ορθόδοξος" αυτός Πάπας μας κορόϊδευε ασύστολα, θεωρόντας θεολογικά σωστή την προσθήκη!

    Παρ’ όλα αυτά, ο Μ. Φώτιος πλέκει το εγκώμιο του ορθοδοξώτατου και αγιώτατου πάπα Ιωάννη Η΄, μετά το θάνατό του, σε επιστολή του προς τον πατριάρχη της Ακηλίας (αγ. Νεκταρίου, ως ανωτέρω, σελ. 292).



    ΙΚ

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Δημοφιλείς αναρτήσεις

Αναζήτηση αυτού του ιστολογίου