Δευτέρα 3 Ιανουαρίου 2011

100xρόνια από το θάνατό του

''Φώτα''


Ένα άγνωστο άρθρο του Παπαδιαμάντη

(Γιώργος Βαλέτας, Από το Περιοδικό ΝΕΑ ΕΣΤΙΑ, 1941)



Θεοφάνεια




Σήμερον η Εκκλησία ημών εορτάζει την μεγάλην εορτήν των Θεοφανείων, και ποιείται μνείαν της βαπτίσεως του Χριστού εν τω Ιορδάνη. Ο Ιωάννης ο Πρόδρομος και Βαπτιστής, όστις έμβρυον εν τη μήτρα είχεν αναγνωρίσει τον Λυτρωτήν και εσκίρτησεν, ανήρ γενόμενος υπήρξε και ο πρώτος πιστεύσας, υποδείξας και κηρύξας τον Χριστόν.
«Ίδε ο αμνός του Θεού, ο αίρων την αμαρτίαν του κόσμου», είπεν ότε είδε τον Ιησούν περιπατούντα. «Έρχεται άλλος οπίσω μου, ου ουκ ειμί ικανός λύσαι τον ιμάντα των υποδημάτων αυτού», έλεγε προς τους μαθητάς του. Τινές δε των μαθητών τούτων, εγκαταλιπόντες αυτόν, ηκολούθησαν τον Ιησούν, όθεν ο Ιωάννης εγκαρτερών και υποτασσόμενος έλεγεν, «Εκείνον δει αυξάνειν, εμέ δε ελαττούσθαι». Εκ των μαθητών τούτων του Ιωάννου λέγεται ότι ήσαν ο Ανδρέας ο πρωτόκλητος και ο αδελφός αυτού Σίμων Πέτρος, όστις και πρώτος εκ των άλλων αποστόλων ωμολόγησε τον Χριστόν, «Ραββί, συ ει ο Χριστός, ο υιός του Θεού, συ ει ο βασιλεύς του Ισραήλ». Προς τούτον λοιπόν τον Ιωάννην, τον κηρύττοντα και βαπτίζοντα βάπτισμα μετανοίας, προσήλθεν ο Χριστός ως άνθρωπος και εβαπτίσθη θέλων να δώση το παράδειγμα.


Επειδή περί βαπτίσματος ο λόγος, καλόν νομίζω ενταύθα να υποβάλω πρακτικάς τινας παρατηρήσεις περί του τρόπου καθ’ ον τελείται παρ’ ημίν το Βάπτισμα.

Οι παλαιοί πρακτικώτατοι και μεμορφωμένοι ιερείς, καίτοι αγράμματοι λεγόμενοι, είξευρον να εκτελώσι κανονικώτατα τας τρεις καταδύσεις και αναδύσεις, κρατούντες τον βαπτιζόμενον όρθιον προς ανατολάς βλέποντα, εφαρμόζοντες την δεξιάν επί της μασχάλης του βρέφους αβρώς άμα και ασφαλώς, φράττοντες δε δια της αριστεράς το στόμα αυτού. Εφρόντιζον περί της θερμοκρασίας του ύδατος και εκάστη κατάδυσις εγίνετο ακαριαία, το δε διάλειμμα μεταξύ των καταδύσεων εγίνετο αρκετόν, ώστε ν' αναπνεύση το βρέφος. (*)

Τοιούτω τρόπω ουδείς βαπτιζόμενος έπαθε ποτέ τι εν τη κολυμβήθρα. Το σημερινόν όμως σμήνος των ιερέων, τους οποίους η διεφθαρμένη πολιτική επιβάλλει πολλάκις αξέστους και ακαλλιεργήτους εις τους Σ. Σ. ιεράρχας να τους χειροτονώσιν, αφού κακώς εκτελεί, ή μάλλον κακώς παραλείπει τοσούτους άλλους τύπους, οφείλει τουλάχιστον να σεβασθή αυτό το θεμέλιον της πίστεως ημών, το άγιον βάπτισμα.

Γράφομεν ταύτα, διότι έχομεν λόγους να πιστεύωμεν ότι πολλοί των ιερέων, χαριζόμενοι εις την τυφλήν και μωράν πολλάκις φιλοστοργίαν αμαθών και προληπτικών γονέων, οίτινες νομίζουν, ότι κάτι θα πάθη το χαΐδευμένον νεογνόν των εν τη ιερά κολυμβήθρα, εκτελούσι σχεδόν ράντισμα, και όχι βάπτισμα.
Οι της Δυτικής Εκκλησίας είναι συγγνωστοί, διότι ηγνόησαν την έννοιαν του ελληνικού ρήματος βαπτίζω, baptizo, ότι δηλ. σημαίνει βάπτω, βυθίζω, βουτώ, οι Έλληνες όμως δεν πρέπει ποτέ να την αγνοήσωσιν.
Είναι καιρός να φυλαχθή ο ιερός ούτος τύπος, διότι αν εξακολουθήση η αμάθεια του κλήρου, και πληθυνθή η αθεΐα και η ασέβεια, μετά μίαν γενεάν, ότε θα είμεθα μισοβαφτισμένοι όλοι, θα δεήση να διαταχθή γενικός αναβαπτισμός όλων των κατοίκων του Ελληνικού Βασιλείου, αρρένων και θηλέων. Διότι πρέπει να είμεθα συνεπείς. Η ημετέρα Εκκλησία εις μεν τους προσερχόμενους εκ των Δυτικών εις τους κόλπους της επιβάλλει τον αναβαπτισμόν, τους δε Αρμενίους τους μυρώνει μόνον, και τούτο διότι ούτοι μεν είναι κανονικώς βεβαπτισμένοι δια τριών αναδύσεων και κα-ταδύσεων, εκείνοι δε ατελώς μόνον δια ραντισμού. «Συντηρώμεθα χάριτι, πιστοί, και σφραγίδι, ως γαρ όλεθρον εφυγον, Εβραίοι, φλιας πάλαι αιμαχθείσης, ούτω και ημίν εξόδιον το θείον τούτο, της παλιγγενεσίας λουτήριον έσται, ένεκεν και της Τριάδος, οψόμεθα φως το άδυτον».

ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΣ
(«Εφημερίς», 6 του Γεν. 1888, 3α.)


Σημειώσεις

(*) Όλες αυτές οι λεπτομέρειες, που και οι παπάδες ακόμα δεν καλοξέρουν, μας φαίνονται περίεργες απ’ την πρώτη ματιά. Μα όσοι εδιάβασαν τη βιογραφία του Παπαδιαμάντη και τον παρακολούθησαν στα παιδικά του χρόνια, θα θυμούνται πως το παπαδοπαίδι εκείνο παρακολουθούσε βήμα προς βήμα τον πατέρα του σ' όλες τις λειτουργίες και τελετές, και τον βοηθούσε «και συνέψαλλε μετ' αυτού» και τον ρωτούσε για θρησκευτικές λεπτομέρειες και τύπους, γιατί ο πατέρας του ήταν αρχαιοπρεπής παπάς, απόγονος και μαθητής των κολλυβάδων της Σκιάθου, και γνώριζε κατά βάθος την παλαιά εκκλησιαστική τάξη, και την τηρούσε με φανατισμό. Ο Παπαδιαμάντης έχει γράψει και άλλα παρόμοια ειδικά λειτουργικά άρθρα, όπου κατήγγελλε ή καυτηρίαζε διάφορες παρατυπίες και παραλείψεις, π.χ. Τα «Μνημόσυνα και το Καθαρτήριον», «Ιερείς των πόλεων και ιερείς των χωρίων» κλπ. Το δε διήγημά του «Τα τραγούδια του Θεού» έχει την αρχή και την έμπνευσή του απ' το απλούστατο γεγονός μιας εκκλησιαστικής παρατυπίας, που ήθελε να την καυτηριάσει ο Παπαδιαμάντης. Και η παρατυπία αυτή ήταν ότι στην κηδεία ενός νηπίου εψάλη όχι η ειδική, μα η κοινή νεκρώσιμη ακολουθία. Για εκκλησιαστικές παρατυπίες παράβαλε και το διήγημα «Ο Καλόγερος», υπάρχουν όμως κι άλλα σκόρπια χωρία στα διηγήματα του.

Πηγη alopsis

16 σχόλια:

  1. Τι έχει να μας πει περί αυτών ο θεολόγος Μουστάκης; Που δεν θέλει να ανήκει σε συντηρητικούς εκκλησιαστικούς κύκλους;

    Αυτός είναι της προοδευτικής σχολής των θεολόγων με ντοκτορά. Πηγαίνει όμως και στην Εσφιγμένου για να φωτογραφηθεί δίπλα στον ηγούμενο Μεθόδιο. Και μεταλαμβάνει των εγκύρων Μυστηρίων στις 6 Ιανουαρίου!

    Εμείς είμαστε οι σεχταριστές, οι οργανωσιακοί, οι του κατηχητικού, οι παλαιοεορτολογίτες (sic), τα "γλυκά ταλιμπανάκια" που βδελύσσεται.

    Τρικυμία στο κρανίο. Μεταξάκηδες, Βενιζελάκηδες, Καζαντζάκηδες, Πειρουνάκηδες και δεν συμμαζεύεται.

    Ο Ζορμπάς παντρεύτηκε μόνος του, αν θυμάμαι καλά. Σε λίγο θα μας έρθουν κι αυτοί που θα βαπτίζονται μεταξύ τους και μόνοι τους. Θα κάνουμε στην άκρη και το Δημαρχείο με το Δήμαρχο. Τι τα θέλουμε; Τώρα έχουμε όλοι "γενική ιερωσύνη": Μεταπατερική και συναφειακή.

    Είμαστε όλοι σεσωσμένοι και ο κύριος ΙΚ το επιβεβαιώνει προσκομίζοντας αποδείξεις από τον Γρηγόριο Νύσσης και τον Μάξιμο τον Ομολογητή.
    Όλα έχουν αποκατασταθεί. Ο πιστεύσας και βαπτισθείς (μόνος του ή παρέα με άλλους) σωθήσεται. Τελεία και παύλα, όλα τα άλλα στο καλάθι με τα άχρηστα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Ο Καζαντζάκης είχε το θάρρος και έλεγε ευθέως ότι σκεπτόταν.

    Ο αλκοολικός και καπνιστής Παπαδιαμάντης; Ιεροκρυφίως παρουσιάζει παγανιστικές, πορνογραφικές, αντιτεκνογονικές αποψεις... Ξέρει λεπτομέρειες που ούτε οι παπάδες ξέρουν...

    "Ορθοδοξότατος"!!! από το πολύ κρασάκι. Από την θλίψη του που δεν επεκράτησε ο Πλήθων ο Γεμιστός! Από τίς πορνογραφικές περιγραφές στους εμπορους των εθνών! Στη φόνισσα στρέφεται κατά της γέννησης κοριτσιών. Μόνο τα αγόρια είναι αποδεκτά ως τέκνα! Και άλλα πολλά που μπορούν οι ευσεβείς να μελετήσουν σε ορθόδοξη ιστοσελίδα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Μερικοί φαίνεται, ότι μάλλον έχουν αυτό που λέμε: "τρικυμία εν κρανίω".

    Όσον αφορά κάποιες παρεκτροπές, ορισμένων θεωρουμένων ως αγίων ή ακόμη και αγίων, αυτά είναι μέσα στα ανθρώπινα ατοπήματα.

    Π.χ. συμβουλεύσαμε τις μοναχές, στο μοναστήρι του αγίου Νεκταρίου στην Αίγινα, τουλάχιστον να μην έχουν στο δωμάτιό του και να επιδεικνύουν την πίπα του καπνίσματος του αγίου!

    ΙΚ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Αυτά είναι από έναν οινόφλυγα και καπνιστή :

    «Αλλά Γραικύλος της σήμερον, όστις θέλει να κάμη δημοσία τον άθεον ή τον κοσμοπολίτην, ομοιάζει με νάνον ανορθούμενον επ’ άκρων ονύχων και τανυόμενον να φθάση εις ύψος και φανή και αυτός γίγας. Το ελληνικόν έθνος, το δούλον, αλλ’ ουδέν ήττον και το ελεύθερον, έχει και θα έχη διά παντός ανάγκην της θρησκείας του»

    Ο άλλος, του "δεν φοβούμαι τίποτα, δεν ελπίζω τίποτα, είμαι λέφτερος" έγραψε ύμνους στη Θεοτόκο. Και από τη μεγάλη του ευσέβεια την αποκαλούσε Μαρία. Μπορεί να είχε κάποια "κυρά Μαρία" φιλενάδα, που τον εμύησε στα μυστικά του έρωτα, για να γράψει το βλάσφημο βιβλίο του.

    Στον τάφο του Παπαδιαμάντη υπάρχει επιγραφή, όπου ο ίδιος πιθανόν συνέταξε, και ζητά από τον επισκέπτη να παρακαλεί για τη σωτηρία της ψυχής ενός αμαρτωλού (οινόφλυγα, καπνιστή και δεν ξέρω τι άλλο).

    Ο έτερος, μέγας φιλόσοφος και διανοητής, έβαλε μια πλάκα μαρμάρινη να τον πλακώνει με την επιγραφή του : Δεν φοβάμαι, δεν ελπίζω, ελευθερώθηκα.

    Κάποιοι ανόητοι ύψωσαν κι ένα σταυρό από πάνω. Την έκαναν ασήκωτη. Ο Σταυρός τη σφράγισε και δεν πρόκειται να ανοίξει ποτέ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Πραγματικά, μεγάλη τρικυμία στα κρανία. Ο μεν άγιος Νεκτάριος μπορεί να κάπνιζε, αλλά τα γραφτά του αποδείχτηκαν "θυμίαμα" προς τον Κύριο.

    Και η αλκοολική ζάλη του Παπαδιαμάντη ακούγεται σαν απόμακρο βυζαντινό μέλος.

    Τι σχέση μπορεί να έχουν αυτά με τις δυσωδίες του κακογράφου "θεού του σύμπαντου", περιστρεφομένου στον ίλιγγο του σκότους;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. "η αλκοολική ζάλη του Παπαδιαμάντη ακούγεται σαν απόμακρο βυζαντινό μέλος"!!!

    Τα περί Πλήθωνος Γεμιστού και προσευχών στη σελήνη, τα περί υπεράσπισης ιδιαιτεροτήτων ποιητού ... Ας μην κλέψουμε περαιτέρω δημοσιευθείσα διανοητική εργασία άλλου, μελετητού του αγίου (των γραμμάτων).

    Δεν ξέρουμε φυσικά αν ο Κύριος θα σώσει τον Παπαδιαμάντη ή τον Καζαντζάκη στον οποίο άλλος μελετητής βρίσκει κεκρυμμένο μισογυνισμό.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Γιατί να μην εκτίθεται η πίπα του αγίου; Άχρι θανάτου αγώνισαι υπερ της Αληθείας (αλλά και της αληθείας). Γνώσεσθε την Αλήθειαν (και την αλήθειαν) και η Αλήθεια ελευθερώσει υμάς.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Βεβαίως να εκτίθεται η πίπα του αγίου, αλλά με τους "ασθενείς τη πίστη" ή τους "προσήλυτους" τι γίνεται;

    Επομένως, οι λόγοι είναι ποιμαντικοί, γιατί αν επικεντρωθούμε μόνο στην επιστημονική κριτική ανάλυση, τότε θα πάρουμε δρόμο τρέχοντας, αν δεν είμαστε στερροί στην Πίστη.

    Έτσι, να προσέχουμε μήπως η γνώση της Αλήθειας δεν μας ελευθερώσει, αλλά μας απελευθερώσει και μας τρέψει σε φυγή!

    ΙΚ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Σχόλιο στο "100 χρόνια μετα το θάνατο του Παπαδιαμάντη Δευτέρας 3 Ιανουαρίου 2011"

    Σωστά λέτε ΙΚ, πως "ου μη φάγω κρέα εις τον αιώνα ίνα μη τον αδελφόν μου σκανδαλίσω"...

    Αλλά, γιατί να "θεοποιούμε" ως αλάνθαστους και αναμάρτητους τους αγίους (αλλωστε είνα μέγα το θέμα της αγιοποίησης ή αναγνώρισης ως αγίων, κάτι που ο Θεός αποφασίζει), και να τους "θεοποιούμε" και ως προς τον τρόπο προσκύνησης και μερικές φορές "λατρείας" λειψάνων, ως μη οφείλαμε, διότι έτσι, ωραιοποιώντας καταστάσεις, όταν αποκαλύπτεται σε ευσεβείς από αθέους και κατηγόρους ή και internet (που οι νέοι έχουν πρόσβαση και όλα είναι προσιτά) η αλήθεια, έστω περί καπνίσματος με πίπα, ο σκανδαλισμός θα είναι μεγαλύτερος.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Ανώνυμος : @ 9.57μμ

    "Αλλά γιατί να "θεοποιούμε" ως αλάνθαστους και αναμάρτητους τους αγίους (αλλωστε είνα μέγα το θέμα της αγιοποίησης ή αναγνώρισης ως αγίων, κάτι που ο Θεός αποφασίζει), και να τους "θεοποιούμε" και ως προς τον τρόπο προσκύνησης και μερικές φορές "λατρείας" λειψάνων"

    Απάντηση ΚΧ :

    Προφανώς από το μυαλό σου το βγάζεις αυτό το "θεοποιούμε". Και της φαιάς ουσίας είναι ότι "λατρεύουμε" τα άγια λείψανα.

    "Επί το πρωτότυπον διαβαίνει" η προσκύνηση των αγίων λειψάνων, δεν αποτελεί λατρεία των λειψάνων, αλλά λατρεία της αγιαστικής Χάριτος.

    Και λάθη και αμαρτίες είχαν οι άγιοι. Αλλά είχαν κάτι περισσότερο από εσένα, από εμένα, από όλους. Είχαν νουν Χριστού. Φρόντισε να τον αποκτήσεις.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Σωστά. Και λάθη και αμαρτίες είχαν οι άγιοι, αλλά είχαν το Χριστό μέσα τους.

    Άλλο αυτό και άλλο να κοντέψουμε να ξεθάψουμε π.χ. τον γ. Παϊσιο, εκεί στη Σουρωτή, γιατί σωνόταν το χώμα που τον σκέπαζε, επειδή κάποιοι (δηλ. ουκ ολίγοι) το έπαιρναν για να το βάζουν στο νερό και να το πίνουν, κάθε πρωί, σαν είδος αγιασμού!

    ΙΚ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Και τι σας πειράζει αυτό κύριε ΙΚ; Αν αυτό ενισχύει την πίστη ενοχλεί; Και δεν αναφέρομαι βέβαια στην οποιαδήποτε πίστη.

    Αποκλείεται αυτό που κάνει ο πιστός να τον φέρει πλησιέστερα στην πίστη του αγίου Θεού; Ή μήπως νομίζετε ότι ο πιστός πιστεύει στο νερό ή στο χώμα; Ρωτήστε τον και αν σας πει αυτό, τότε να τον διαφωτίσετε. Τι γενικεύσεις είναι αυτές;

    Ευθύνη των αρμοδίων, όπου το σώμα του γέροντα ετάφη, ήταν να δίνουν και ορισμένες πληροφορίες στους προσκυνητές. Αν δεν το έκαναν δικό τους λάθος.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. Προσωπικά δεν με πειράζει τίποτε, όπως δεν με πειράζει που κάτι τέτοια γίνονταν πριν την Εικονομαχία και είδαμε τα αποτελέσματα, όπως τα περιγράφει με τα μελανότερα χρώματα ο άγιος Νεκτάριος, στο βιβλίο του: "Αι Οικουμενικαί Σύνοδοι", κεφ. "Μεταρρύθμιση ή Εικονομαχία":

    Η μεταρρύθμιση (δηλ. η εικονομαχία) επέβαλλε χείρα τολμηρά επί πάντα τα ελαττώματα (που είχαν αναπτυχθεί στην Εκκλησία) ….. επιχειρήσασα την καθαίρεση των εικόνων….. (σελ. 179). Η άμεση λατρεία των αγίων έφθειρε τη θρησκεία (ως ανωτέρω, σελ. 177). Την μεταρρύθμιση ζητούσαν οι πιο νοήμονες τάξεις της Κοινωνίας και την απέκρουαν οι διανοητικώς κατώτερες τάξεις (ως ανωτέρω, σελ. 179-180). Πολλοί ευσεβείς Βασιλείς και αληθινοί Κληρικοί επεσήμαναν τις καταχρήσεις κατά της θρησκείας και της υπερβολικής ανάπτυξης των εκκλησιαστικών τύπων (ως ανωτέρω, σελ. 178). Ακόμη και η προσωνυμία «Κοπρώνυμος» για τον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Ε΄ αποτελεί ύβρη και δεινότατη συκοφαντία και δείχνει τη μανία των αντιπάλων της Μεταρρύθμισης (ως ανωτέρω, σελ. 186). Ακραίες οι ενέργειες των εικονομάχων, παρ’ όλον ότι εμφορούντο από αγαθές προθέσεις (ως ανωτέρω, σελ. 190).

    Και βέβαια εμένα δεν με ενδιαφέρουν, ούτε όσα τέτοια καταγγέλλει ο άγιος Νεκτάριος, δηλ. τα ελαττώματα στην Εκκλησία, τη φθορά της θρησκείας, τις καταχρήσεις κατά της θρησκείας και την υπερβολική ανάπτυξη των εκκλ. τύπων, που ήταν οι κύριες αιτίες της Μεταρρύθμισης, όπως λέει, δηλ. της Εικονομαχίας.

    ΙΚ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  14. Τώρα τη μεταρρύθμιση (οικουμενισμός) μας την επιβάλλουν οι νοήμονες (επιστήμονες, λόγιοι κλπ). Οι διανοητικώς κατώτεροι ανήκουν στους Άμις και στο Νάκο.

    Πάλι μούσκεμα τα βλέπω τα πράγματα. Όσο για την επικείμενη νέα μεγάλη σύνοδο που προανήγγειλε ο οικουμενικός Βαρθολομαίος αυτή θα αποτελείται από νοήμονες της ακαδημίας του Βόλου και τα παρακλάδια της. Σπόνσορας η CocaCola.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  15. Μιλάνε όλοι, μιλάνε και οι γυμνοί τυχοδιώκτες, οι οποίοι ως ΕΟΚΑΒΙΤΕΣ και ως αποπειραθέντες να δολοφονήσουν τον κανονικό Αρχιεπίσκοπο-Εθνάρχη Κύπρου Μακάριο και γι' αυτό η Κυπριακή Δημοκρατία τους απαγορεύει να πλησιάσουν τη Μεγαλόνησο, γιατί θα οδηγηθούν στις φυλακές και είναι διεσπαρμένοι στο Λονδίνο και στη Λατ. Αμερική μαζί με άλλους εγκληματίες.

    Αυτές είναι οι ασφαλείς πληροφορίες που έχω και δεν λαθεύομαι και όλα αυτά ισχύουν μέχρι της αποδείξεως του εναντίου, για το σκοταδιστή, γλυφοπαλαιοεορτολογίτη Κύπριο γιατρό, όπου φημολογείται από πολλά στόματα, ότι σε χειρουργείο που είχε κάνει είχε αφήσει γάζες στον ασθενή.

    Κατα τα άλλα τυφλή Ορθοδοξία χωρίς Ορθοπραξία.

    Ο αυστηρός, αλλ' όχι άδικος

    Γ. Μουστάκης

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  16. Προς τον θεολόγο Μουστάκη,

    "Ο αδικών αδικησάτω έτι, ο γαρ καιρός εγγύς, ιδού έρχομαι ταχύ"

    Καλά Χριστούγεννα

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Δημοφιλείς αναρτήσεις

Αναζήτηση αυτού του ιστολογίου